Bazı Belediyelerce Yapı Tespit Ve İnceleme Tutanağı (Kısaca “Tutanak”) düzenlenerek, imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve haller tespit edilmekte ve belediye encümenince bu Tutanak esas alınarak alınan kararda, İmar Kanunu’nun (Kısaca “İK”) 42/II.ç madde fıkra bendi uyarınca; “(Ek:25/3/2020-7226/39 md.) Bu fıkra uyarınca idari para cezası verilmesini gerektiren aykırılığa konu alan ile bu alanın bulunduğu arsa veya arazinin emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin çarpımı ile bulunan bedel kadar idari para cezası yukarıdaki bentlere göre verilen para cezalarına ayrıca ilave edilir. Bu fıkraya göre verilen idari para cezasının ilgilisine tebliğinden itibaren bir ay içinde aykırılığın giderilmesi ve yapının mevzuata uygun hale getirilmesi halinde bu bent uyarınca ilave edilen para cezası tahsil edilmez” hükmü çerçevesinde bazı kişiler hakkında gerekli araştırma ve inceleme tam olarak yeterince yapılmadan idari para cezaları uygulanmaktadır.
Söz konusu kararda İK’nın 42/II.ç madde fıkra bendi uyarınca; idari para cezası ve ilave edilen idari para cezası olmak üzere toplam para cezasının açıklanan kişiden tahsil edilmesi için, para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 30 (otuz) gün içinde Belediyeye ödenmesi, ödenmememsi halinde 6183 sayılı yasa hükümlerine göre tahsil edileceği, gecikme faizi uygulanacağı, adli mercilere itiraz hakkının bulunduğu bildirilmektedir.
İK’nın 42 inci madde I’ inci fıkra hükmüne göre; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan ya da 27 nci madde kapsamında ruhsat alınmadan yapılabilen yapılardan aynı maddede belirtilen koşullar sağlanmadan yapılanların sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, bin Türk lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır.”
Bu durumda, ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılanlarda bu aykırılıkları gerçekleştiren sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere, yapının mülkiyet durumuna, aykırılığın büyüklüğüne göre idari para cezası verileceği kurala bağlanmış olup, hukuk sistemimizde de cezaların şahsiliği ilkesi geçerli bulunmaktadır.
Ancak söz konusu imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve haller yapan kişiler belirlenmeden, cezaların şahsiliği ilkesi de göz önüne alınmadan para cezasına ilişkin işlem gerçekleştirilmekte ve mağduriyetler yaratılmaktadır.
Oysa, İK’nın 42’nci madde hükmüne göre; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılanların sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere, idari para cezaları uygulanacağı düzenlenmiştir.
Danıştay Altıncı Dairesinin 25.12.2006 tarih, 2005/27 Esas ve 2006/6616 Karar sayılı içtihat metnine göre de “Para cezası uygulanırken ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan inşaatın tespit tarihinin esas alınarak ceza uygulamasına gidilmesi ve eylemin meydana geldiği tarihte belirlenen para cezası miktarının uygulanması gerekmektedir.”
Bu durumda, toplumda mağduriyetlerin yaşanmamamsı için ilgili Belediye idarelerinin anılan konuda uygulamalarında aşağıda belirtilen üç ayrı sebebin varlığı konusunda gerekli araştırma ve inceleme yapılmasına özen göstermeleri gerekmektedir:
- Mevcut aykırılığın İK’nında öngörülen değişikliği tarihlerinin tam olarak belirlenerek, ilave para cezası alınıp alınamayacağının gözardı edilmemesi,
- İdari para ceza hesaplamasının yasaya aykırı olarak yapılmaması,
- İdari para cezasının arsa veya araziler üzerindeki yapılar için öngörüldüğünün gözardı edilmemesi.
Ailenizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.
