Avukatlık mesleğini yürütüp de aynı zamanda arabulucu olarak görev yapacak ya da yapmakta olanlar arasında, arabuluculuk şirketi kurulması ve yönetiminde olma konusunda tereddütler yaşanmaktadır. Bu konunun açıklığa kavuşturulması bakımından, aşağıdaki dar kapsamda çalışma gerçekleştirilmiştir.
Aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar dışında, yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil olmak üzere, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıkları arabuluculuk yoluyla çözümlenebilir (HUAK1 m.1). Arabulucu; arabuluculuk faaliyetini yürüten ve Adalet Bakanlığı’nca düzenlenen arabulucular siciline kaydedilmiş bulunan gerçek kişi olarak tanımlanır (HUAK m.2).
Söz konusu sicile kayıtlı olan arabulucular, arabulucu unvanını ve bu unvanın sağladığı yetkileri kullanma hakkına sahiptirler (HUAK m.6).
Arabulucular siciline kayıt edilebilmek için aranan koşullardan biri de mesleğinde en az beş yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunu olmaktır. (HUAK m.2/b).
Arabuluculuk, avukatlıkla birleşebilen işler kapsamında bulunmaktadır (AvK2 m.12/1.d).
Avukatların, arabuluculukla ilgili meslekî çalışmalarını aynı büroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde de yürütmelerinde herhangi bir yasal engel bulunmadığı açıkça anlaşılmaktadır (AvK m.12/1.f). Nitekim, günümüzde arabulucular siciline kaydedilmiş bulunan arabulucuların büyük bir çoğunluğunu, özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk yapma yetkisini kazanmış olan avukatlar tarafından hem avukatlık mesleği hem de arabuluculuk yetkisini kullanan avukatlar oluşturmaktadırlar. Avukatların, arabuluculukla ilgili meslekî çalışmalarını; amaç ve konusu “arabuluculuk” ile sınırlı olarak, anonim şirket veya limited şirkette pay sahibi olmak ve yönetiminde bulunmak suretiyle yürütmeleri konusunun geniş şekilde hukuki değerlendirilmesi önemli bulunmaktadır.
Öncelikle kaydetmek gerekir ki; anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer ortaklık avukatlıkla birleşebilen işler kapsamında yer almaktadır (AvK m.12/1.f).
Bu durumda, hem arabuluculuk hem de anonim şirket ve limited şirket ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği birlikte avukatlıkla birleşebilen işler kapsamındadır. Ancak, “Avukatların birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde çalışmaları” başlıklı 44’üncü madde hükmüne göre; “Avukatlar, meslekî çalışmalarını aynı büroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde de yürütebilirler.”
Kanun uyarınca avukatlık ortaklığı aynı baroya kayıtlı birden fazla avukatın Av.K.’na uygun olarak mesleklerini yürütmek için oluşturdukları ortaklık olup, tüzel kişiliği haizdir. Avukatlık ortaklığının amacı ticari amaç olmayıp, serbest bir meslek olan avukatlık mesleğinin gerektirdiği hizmetin yürütülmesidir. Bu durumda, avukatların, meslekî çalışmalarını aynı büroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde de yürütebilmeleri yasal bir zorunluluk olup, arabuluculukla ilgili değildir. Diğer bir anlatımla, arabuluculuk amacı ile kurulan anonim şirket veya limited şirkette (limited şirket müdürlük görevi ayrık olmak üzere) sadece arabuluculuk faaliyetleri yürütülebilir, avukatlık mesleği yürütülemez yani, arabuluculuk ile avukatlık hizmetleri ayın unvan altında “aynı büroda/aynı mekanda birlikte” yürütülemez.
Bu anlamda, özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk yapma yetkisini kazanmış olan avukatlar, arabuluculuk amacı ile anonim şirket ve limited şirket kurabilir, anonim şirket yönetim kurulu başkanı, üyesi ve denetçisi olabilirler.
Yasal düzlemde sadece faaliyetlerin yürütüldüğü yer itibariyle sınırlama bulunmaktadır. Anonim şirket ya da limited şirket her ne kadar Türk Ticaret Kanunu düzleminde bir ticari şirket olsa bile, arabuluculuğun amacı ticari amaç olmayıp, serbest bir meslek olan arabuluculuk mesleğinin gerektirdiği hizmetin yürütülmesidir. Bu hukuki arabuluculuk hizmetlerin dışında, eğitim ve yayın hizmetleri gibi diğer hizmetler tacir sayılmayı gerektireceğinden, Avukatlık Kanunu açısından yasaya aykırılık oluşturur.
Ailenizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.
1 HUAK: 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu
2 AvK: 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu
