Ulaşım çok dallı ve budaklı bir konu. Neresinden bakarsanız ona göre çeşitlilik kazanıyor. Ülkemiz bu konuda karayolu ulaşımını öne almış durumda.
Son yıllarda çokça sözünü ettiğimiz, hayatımızın bir bölümü haline gelen lojistik sektörü var. Bu sektörün taşıma bölümüne biraz ayrıntılı bakmak yararlı olacak.
Unimodal Taşımacılık:
Malların bir veya daha fazla taşıma yollarından yalnızca biriyle taşınmasıdır. (Kara, hava, deniz ve demir yolu)
1- Kara Yolu Taşımacılığı:
En çok kullanılan taşıma türüdür. Oldukça yaygın olan bu taşıma türünde; yükleme ve boşaltma işlerinin kolaylıkla yapılabilmesi, tarifeli yüklemelerin sıkça yapılabilmesi, kapıdan kapıya hizmet verilebilmesi, kısa süreli sevkler nedeniyle daha çok tercih edilen taşıma türüdür. Bunun dışında olumsuz yönleri; yüksek maliyetinin olması ve kötü hava koşullarından kolay etkilenmesidir. Günümüzde rekabetin en çok yaşandığı taşıma türüdür. Ülkemizde kara yolu ağı uzunluğu, 1950’lerden 2021’e kadar yaklaşık 5 kat artarak, KGM’nün (Karayolları Genel Müdürlüğü) sorumlu olduğu bölüm 60 bin kilometreyi aşmıştır.
2- Deniz Yolu Taşımacılığı:
Uluslararası anlamda en yaygın taşımacılık türüdür. Taşımacılık alanında en güvenli ve düşük maliyetli olanıdır. Çok büyük miktardaki ürünler ve konteynerlenebilen ürünler deniz yolu ile taşınır. Kara yoluna göre 7, Hava yoluna göre 22, Demir yoluna göre 3,5 kat daha az maliyetli olmasından dolayı en çok tercih edilen taşıma yöntemidir. Deniz ticareti taşımacılığı, dünya tercihinin %92’sini oluşturmaktadır.
Türkiye, jeopolitik ve coğrafi yapısı itibariyle, deniz taşımacılığına çok uygun bir konumda olmasına rağmen yanlış yatırımlar nedeniyle avantajını kullanamamaktadır. Ro-ro taşımacılığı gibi doğru vizyon ve yatırımlarla Türkiye kısa sürede istediği ve asıl olması gereken güce kavuşacaktır.
3- Hava Yolu Taşımacılığı:
Burada en önemli tercih nedeni hız faktörüdür. Bununla birlikte birim taşıma maliyetleri diğer taşıma türlerine nazaran oldukça yüksektir. 500 kilometreden daha uzak mesafelerde elverişlidir. Hava yolu taşımacılığının entegre taşıma içindeki önemi her geçen gün artmaktadır.
4- Demir Yolu Taşımacılığı:
Bu taşımacılık, ağır ve hacimli yükler için düşük değerli, yüksek maliyetlere katlanılmayan bir taşımacılık türüdür. Yüksek yatırım maliyetleri ve bakım masrafları nedeniyle genellikle devlet tarafından kullanılmaktadır. Uzun mesafeli kara taşımacılığında yüksek miktarda maliyet avantajları sağlamaktadır. Türkiye’de demir yoluna teşvik edici düzenlemeler yapılmasına rağmen, bu taşıma yolunun gelişmesi için altyapı çalışması gerektiği için başarılı bir sonuç alınamamaktadır. Fakat hem taşıyıcıların hem de üreticilerin bilinçlenmesi sonucunda demir yoluna bakış açısı ve katkısı hızla olumlu yönde değişmektedir.
5- Boru Hattı Taşımacılığı:
Bu taşımacılık sektöründe de ilk yatırım oldukça yüksek maliyetlidir. Genellikle ham petrol, doğalgaz gibi likit ya da gaz halinde olan maddeler taşınmaktadır. Yüksek miktarda ürün taşıması ve güvenilir olması büyük avantaj sağlar. Türkiye’de son yıllarda boru hatlarına ve taşımacılığına yönelme artmıştır.
6- Nehir Yolu Taşımacılığı:
Avrupa’da çok sık ve yaygın kullanılmasına rağmen Türkiye’de henüz başlangıç aşamasındadır. Özel taşıma araçlarına ihtiyaç vardır. Coğrafi nedenlerden dolayı verimli bir şekilde kullanmak mümkün olmamaktadır.
7- Kapıdan Kapıya Taşıma:
En az iki taşıma türü ile yükün en kısa zamanda teslim edilmesi yönünde yapılan taşımacılıktır.
8- Kombine Taşımacılık:
Yükün bir taşıma biriminin içinde yeniden yüklemeye gerek kalmaksızın en az iki taşıma yöntemi kullanılarak yapılmasıdır. Türkiye diğer taşıma modlarına göre bu taşımada önemli başarılar elde etmiştir. Ro-ro taşımacılığı buna en iyi örnek olarak gösterilebilir. Ekonomik çözümü seçmek ve uygulamak hepimizin görevidir.
