Adalet Bakanlığı, “Yargı Reformu Strateji Belgesi” kapsamında yeni düzenlemeleri hayata geçirmek amacı ile yargıda reform çalışmalarına 2022’de de devam ettirmektedir. Bu çalışmalardan biri de, yargı ve adalet hizmetlerinde performansın artırılması olarak izlenmektedir.
Bu kapsamda, Performans Esaslı İzleme ve Değerlendirme Sisteminin tanıtım toplantısı Adalet Bakanı ve Hakimler Savcılar Kurulu (Kısaca “HSK”) Başkanı Sayın Bekir Bozdağ’ın ve HSK üyelerinin birlikteliğiyle 13/09/2022 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Programda açılış konuşmalarının ardından sistemin tanıtımına ilişkin video gösterimi yapılmıştır.
Kelime anlamı “iş yapma, belirli bir işi yerine getirme, başarma” olan performans kavramı; belirli bir faaliyeti yapan çalışanın, grubun ya da örgütün, faaliyetin sonucu amaçlanan hedefe yönelik niceliksel ve niteliksel olarak işin yerine getirilme düzeyini veya davranış biçimini ifade etmektedir. Bu anlamda kamu performansı ise toplumun istekleri doğrultusunda belirli bir amaç çerçevesinde oluşturulan mal-hizmet faaliyetlerinin çıktı ve/ veya sonuçlarla ilişkisinin kurulmasını ve amaçlanan hedeflerin yerine getirilme düzeyini kapsamaktadır. 1-2
Yargı reformu stratejisinde öngörülen Performans Esaslı İzleme ve Değerlendirme Sistemi (Kısaca “PEİDS”); sayısal veriler üzerinden belirlenen objektif kriterlere göre, mahkemelerin ve Cumhuriyet başsavcılıklarının dönemler halinde değerlendirilmesi esasına dayanan bir sistemdir. PEİDS sistemi ile işlerliğinin sağlanması, kısa zamanlı değil uzun bir süreci gerektirir. Ancak, bu konuda başarılı olunabilmesi, kısa ve orta vadede sistemin altyapısının oluşturulması ve PEİDS sisteminin öngördüğü kuralların tüm katılanlarca bilinmesi ve uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.
PEİDS sistemine geçişi gerektiren öncelikli nedenler; yargı hizmetini yürüten mahkemelerin ve Cumhuriyet başsavcılıklarının yani, hakim ve savcılar ile yardımcı personelin dönemler halinde değerlendirilmesi, yargılamanın etkinliğinin sağlanması, toplam kalite yönetiminin gerçekleştirilmesi ve hızlandırılması, teknoloji alanında yaşanan hızlı değişim ve yeni kamu yönetimi anlayışıdır.
Bu sistemle, dönemsel analizlerle uzun süren soruşturma ve davaların önüne geçilmesi, dosya birikiminin önlenmesi, iş yükünün dengeli dağılımı gibi konularda ilerleme sağlanması mümkün olacaktır. Ayrıca bu sistem, yargı idaresine ilişkin alınacak kararlar yönünden istatistiki ve diğer veri kaynağı işlevi de görecektir.
Yargının Etkinliği Bürosu tarafından bu konuda yürütülecek faaliyetlerden bazıları, bölgesel toplantılar ve olası sorunların çözüm odaklı kurgu şeklinde iletişim kanalları ile etkin ve sürekli bir çalışmayı gerekli kılmaktadır.
PEİDS sisteminin uygulanma değerlendirilmesi sonucunda, kamu yönetiminin alacağı kararların; hakim ve savcıların özellikle ücretleriyle ilgi kurulmaması, ancak bölgesel tayin ve üst görevlere atanmalarda esas alınabileceği inancındayız. Bu çerçevede, Yargı Reformu Strateji Belgesindeki hedefleri arasında, belirli görevlere atanabilmek için de asgari mesleki kıdem şartları yeniden belirlenirken bu konuya da yer verilebilir.
Yargının hızlandırılması bakımından, alternatif çözüm yollarının artırılması yanında, yargı mensuplarının özellikle mesleki eğitimleri de önemli bulunmaktadır. Daha da önemli bir konu; yargının hızlandırılmasında tüm davaları kapsayan bir “Dava Dosya İnceleme Usulü”nün dijital ortamda uygulamaya konularak, dava açılmasından itibaren nihai karar alınıp sonuçlandırılmasına kadar geçen süreçlerde hataların minimize edilmesi, delillerin toplanmasında zaman kaybının önlenmesi ve denetlenmesi, hakim ve savcıların iş yükünün azaltılarak sorunların çözümüne daha fazla zaman ayırmalarını ve isabetli karar almalarını sağlayacaktır.
Yargı reformu çalışmalarının devletimiz, milletimiz ve tüm insanlık için başarılı ve hayırlı olması dileklerimle, emeği geçenleri tebrik eder, şükranlarımı iletir, Ekohaber Gazetesi okuyucularına en içten saygılarımı sunarım.
1 Bingöl, D.: İnsan Kaynakları Yönetimi, B.6, Beta Yayınevi, İstanbul 2006,s.321
1 Bal, T.: “Performans Esaslı Bütçeleme (PEB) Sistemi Çerçevesinde Alternatif Modellerin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Sayıştay Dergisi, S.96, 2015, s.27
