Ülkemizde bir ekonomik programın uygulandığı ifade ediliyor. Programa başlandığı zaman yapılan açıklamalara göre bugünlere geldiğimizde sorunların çözüleceğinin söylendiğini hatırlıyoruz. Vatandaştan sürekli sabır istenen bu süreçte toplumun yorulduğuna şahit oluyoruz.
Bunun başlıca sebepleri programın uzun bir zamana yayılması ve kamu giderlerinde tasarruf sağlanamamasıdır.
Programın faturayı işveren ve çalışan olarak özel sektöre ödettiği biliniyor.
Bir önemli şikayet, TL’nin aşırı değerlenmesi sonucu dış piyasalarda ülkemizin rekabet gücünün yitirilmesidir. İhracatta performansın düşmesinin temel nedeninin bu olduğu iddia ediliyor.
Peki, yakın gelecekte TL önemli bir güçlenme sürecine girerse ne yapacağız?
Şimdi “TL’nin değerlenmesi nereden gündeme geliyor?” diye soranlar olacaktır. Toplumda genel kabul gören görüşe göre, TL zaten aşırı değerlidir.
Oysa bir para biriminin aşırı değerli olduğunu anlamak için uzun vadeli grafikler ve bazı temel analizlerle birlikte kullanılmalıdır.
Neredeyse 1960’ tan günümüze TL sürekli değer kaybetmektedir. Vatandaşlarımız altın ve yabancı para birimleriyle işlem yapma refleksi kazanmıştır. TL bir değer ölçümü ve aktarımı enstrümanı olmaktan çıkmıştır.
Eline TL geçen ya altın, döviz gibi enstrümanlara geçmekte ya da harcamaktadır.
Bu süreç günümüzde her şeyin aşırı pahalılaşmasına neden olmuştur. Türkiye pahalılıkta bir tepeyi yaşamaktadır. İşçilik, yeme-içme, konaklama, otomobil, konut, ulaşım v.b. çalışarak karşılanacak vaziyetten çıkmıştır.
Bu maliyetlerle kamu ve özel sektörün iş yapabilmesi olası değildir.
Diğer taraftan bildiğiniz üzere Türkiye önemli bir enerji ithalatçısıdır.
Enerji maliyetindeki artışın enerji verimliliğini sağlaması ve birçok tesisin yenilebilir enerji yatırımlarını gerçekleştirmesi nedeniyle enerji ithalatında düşüş yaşandığı görülmektedir.
Turizm gelirlerinde göreceli artışın da mevcut enerji açığını karşılamaya başladığı hesap edilmektedir.
Aslında vatandaşımız TL’yle ilgili kötümser bir görüşe sahip olsa da teknik ve bazı temeller hiç beklenmedik bir sürecin yaşanabileceği bilgisini vermektedir.
Türkiye hukuk, demokrasi ve insan hakları alanlarında normalleştiğinde çok farklı şeyler konuşacağımız açıktır.
“TL çok değerli” derken ulusal para birimimizin kimsenin aklına gelmeyecek noktalara ulaşması ciddi bir olasılıktır.
