Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetlerinden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya gecelik konaklamayı içerdiği sözleşme olarak tanımlanır (PTSY[1] m.4/1). Uygulamada ve doktrinde “paket tur sözleşmesi” kavramı yerine, “gezi sözleşmesi” veya “seyahat düzenleme sözleşmesi” olarak da anılmaktadır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, paket tur sözleşmesi; paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve bunlara bağlı olmayan başka turizm hizmetlerini kapsayan tatil amaçlı sözleşmedir. Dolayısıyla, söz konusu hizmetlerden en az ikisinin bu sözleşmede bulunması zorunlu bulunmaktadır. Aynı yönde görüş içeren Yargıtay içtihat metni şöyledir;
“Taraflar arasında yapılan paket tur sözleşmesi kapsamında, taşıma veya konaklama hizmetlerinin ikisinin birlikte olması veya bunlardan biri ile birlikte, başka turizm hizmetlerinin, örneğin, rehberlik, gezi, ören yeri ziyaretleri gibi, sunulduğu sözleşmeler paket tur sözleşmeleri olabilir.“[2] Paket tur sözleşmesinin unsurları şunlardır; a) Paket tur içinde yer alan belirli sayıda hizmetin satışa sunulması Paket tur sözleşmesinin içeriğinde, ulaştırma ve konaklama hizmetlerine bağlı olmayan araç kiralanması, kültürel, tarihi veya turistik yerlerin gezdirilmesi, gösteri, konser veya spor faaliyetlerinin düzenlenmesi veya izlettirilmesi ya da rehberlik hizmetlerinin satışa sunulması gerekmektedir (PTSY m.4/1). Bu anlamda, bir paket tur sözleşmesinde, en az ulaştırma ve konaklama hizmetleri, bir arada bulunması gereken esaslı bir unsurdur. Bu esaslı hizmetlere bağlı olmayan yan hizmetler olarak da; araç kiralanması, kültürel, tarihi veya turistik yerlerin gezdirilmesi, gösteri, konser veya spor faaliyetlerinin düzenlenmesi veya izlettirilmesi ya da rehberlik hizmetler yer alabilir. Bir asli edimin yanında, bir yan edimin birlikte ifa edilmesi halinde edimlerin bütünlüğü ilkesinin gerçekleşmediği kabul edilir. b) Esaslı hizmetlerin birlikte sunulması Paket tur sözleşmesinin varlığı için turu düzenleyen tarafın seyahate dâhil en az iki asli edimi bizzat organize etmesi, edimlerin bütünlüğü unsurunun varlığı için zorunludur.[3] Bu anlamda iki asli edimin birbiri ile ilişkilendirilmesi, bu edimlerin bir bütünlük içinde sunulması, bunların birbiri ile kaynaştırılıp birleştirilmesi gerekmektedir. Bu edimler birbirinden bağımsız olarak ve ayrı ayrı ifa ediliyorsa artık paket tur sözleşmesinden bahsedilmeyecektir.[4] c) Hizmetlerin her şey dahil satış fiyatla satılması Paket tur sözleşmesinin; paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetlerinden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaadini içermesi gerekmektedir (PTSY m.4/1). PTSY m. 9/1 hükmünde, paket tur Sözleşmesinde yer alan fiyatın, belirtilen bazı hallerde değiştirilebileceği öngörülmektedir. Bu durumda düzeltici bir yorumla PTSY’de düzenlenmiş olan götürü ücret unsurunun zorunlu bir unsur olmadığı ve paket tura dâhil hizmetlerin ücretlerinin ayrı ayrı hesaplanmasının sonuca etkisinin bulunmadığı kabul edilebilir. Aslında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda (Kısaca “TKHK”) yer alan “her şey dâhil fiyat” kavramı ile amaçlanan paket turu düzenleyen tarafın daha sonra kararlaştırılan ücreti dürüstlük kuralına aykırı şekilde arttıramamasıdır.[5] d) Hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsaması veya gecelik konaklamayı içermesi Paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetinin, yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsaması veya gecelik konaklamayı içermesi gerekmektedir (PTSY m.4/1). Bu anlamda paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetinin, 24 saatten uzun bir süreyi kapsamaması veya gecelik konaklamayı içermemesi durumunda, bir paket tur sözleşmesinden söz edilemez. Çalışmalarınızda başarı, ailenizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.
[1] PTSY: 14 Ocak 2015 Tarih ve 29236 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Paket tur sözleşmeleri Yönetmeliği”
[2] Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, , 22/11/2021 Tarih, E/K.6774 - 11815 Sayılı İçtihat Metni, https://karararama.yargıtay.gov.tr (Erişim tarihi: 11.08.2024)
[3] Oktay, Gezi, s. 11; Yurt, s. 50; Aslan, s. 561; Yurt, s. 50; Havutçu, s. 32. Havutçu eserinde bu unsuru “Münferit Seyahat Edimlerinin Organizatör Tarafından Önceden Birbiriyle İlişkilendirmesi” unsuru olarak adlandırmıştır (Havutçu, A.: Seyahat Sözleşmesi ve Ayıplı İfa Halinde Tüketicinin Hakları, Manisa Barosu Dergisi, s.32). (Hamamcıoğlu, G.V.: Paket Tur Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Doktora Tezi, 2008-2009, , s. 280 Naklen)
[4] Hamamcıoğlu, agt., s. 280
[5] Zevkliler/Aydoğdu, s. 207; Ceylan, Paket Tur, s. 243 (Hamamcıoğlu, agt., s. 281 Naklen)
