İhracatı 250 milyar doları aşmış bir ülke olarak dış tica­retin ve ülkenin döviz ihtiyacının artması, özellikle ih­racat bedellerinin ülkeye getirilmesi konusunu çok daha fazla önemli hale getirmiştir. İhracat bedellerinin getiril­mesi konusunda yapılan hataların düzeltilebilmesindeki zorluklar, ihracatçıları zor duruma sokmakta, büyük ceza­larla karşı karşıya bırakabilmektedir.

Bu yazımızda ihracat bedellerinin yurda getirilme zo­runluluğunu ve karşılaşılabilecek durum ve cezaları kısaca açıklamaya çalışacağız, zamanında getirilmezse ne gibi problemlerle karşılaşılır, cezalar nelerdir, itiraz edilme mümkün mü gibi konuları da işleyeceğiz.

İhracat bedellerini yurda geti­rilme zorunluluğu:

Türkiye’de ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi zo­runludur. İhracat bedeli getirildik­ten sonra takip eden kurum hangisi ise bu kuruma müracaat edilerek ihracat hesabının kapatıl­ması yapılmalıdır. İhracat bedelinin yurda getirilmesinde belli oranlar ve ülkelere göre de istisnalar vardır. Bunlar ayrı bir yazı konusudur.

İhracat bedeli yurda getirilmezse ne olur?

İhracat bedelini getirmeyenler 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna göre idari para ceza­sına tabi olur.

32 sayılı karara göre ihracat bedellerinin yurda getiril­mesine ilişkin düzenleme yapma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

32 sayılı karara ilişkin tebliğe göre bedellerin yurda geti­rilme süresi 180 gündür. Uygulama ile ilgili usul ve esaslar Merkez Bankası tarafından ilan edilir.

Merkez Bankası ihracat hesabının kapatılması usulünü ihracat genelgesi ile düzenler.

Yine Merkez Bankası döviz satışına ilişkin uygulama tali­matı konusunu ilgili genelgeye ekleyerek düzenlemiştir.

İhracat bedellerinin yurda getirilmemesinde cezalar:

Kanunlarımızda İhracat bedelinin getirilmemesi konusu kabahat olarak görülmüş ve ihracat bedelini getirmeyen­lerin belli bir miktarda maktu ceza ve ayrıca da ihracat be­delinin %5’i oranında nisbi bir ceza ödemesi cezası konmuştur. Maktu ceza miktarı yurda getirilmesi gereken ihracat bedelinin %2,5’unu geçemez.

Maktu ceza 2022 yılı için 14.227 TL. ile 118.566 TL. arasında uygulanmaktadır.

İhracat bedelini alınan karar hüküm­lerine göre sürelerinde yurda getirme­yenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. İdarî para ce­zasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, yukarıda b bendinde belirtilen idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın (%2.5’undan) yüzde iki buçuğundan fazla olamaz.

Kabahat sayılan bu fiillerin sorumlusu gerçek kişidir. Ancak tüzel kişi ihracatı yapıyorsa, tüzel kişiye de aynı mik­tarda idari para cezası verilir. Yani hem şirket, hem de şirket yöneticileri cezalandırılacaktır.

İdari para cezasının hesaplanmasında suçun işlendiği tarih itibariyle Merkez Bankasının döviz satış kuru esas alı­nır.

Tekerrür halinde cezalar iki kat olarak uygulanır.

Ayrıca suç tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süreler için de 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü kanununa göre gecikme faizi uygulanır.