Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN
Türkiye’de yenilebilir enerjinin önemi ve payı her geçen gün artıyor. Ülkemizin önde gelen firmaları bu alanda önemli yatırımlar gerçekleştirerek, enerji sektöründe önemli birer oyuncu haline geldi. Beyçelik Holding, Dağlıoğlu Grup, Türkay Group ve Bursa Temiz Enerji gibi Bursa’nın önde gelen firmaları da enerji üretimi için düğmeye bastı. Bunun yanında enerji maliyetlerini düşürerek üretimde avantaj yakalamak isteyen firmaların GES’e ilgisi arttı. Güneş enerjisi santrallerinin (GES) sayısının her geçen gün artması GES kurulumu yapan firmaların öne çıkmasına yol açtı. Ekohaber olarak Bursa’daki yenilenebilir enerji sektörünü mercek altına aldık.
Baran ÇELİK
Beyçelik Holding CEO
Rüzgârdan sonra güneşe yatırım
Beyçelik Holding bünyesinde faaliyet gösteren Beyçelik Gestamp Yenilenebilir Enerji’nin Turguttepe, Yahyalı ve Adares olmak üzere 3 ayrı lokasyonda yer alan 3 ayrı Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) Projesi var.
Bursa’da hayata geçirmeyi hedeflediğimiz 48 mW’lık dördüncü RES Projemizin izin süreçleri devam ediyor. Bu tesisimizi 2024 yılı sonuna kadar devreye almaya hedefliyoruz. İlerleyen dönemlerde tüm santrallerimizde kademeli olarak kapasite artışına gitmeyi planlıyoruz.
Bu bağlamda 2024 yılı sonu hedefimiz toplam kurulu gücümüzü 199 mW’a çıkartmak.
Yenilenebilir enerji alanında rüzgârdan sonra güneş enerjisine de yatırıma başladık. Yahyalı’da bulunan RES’imize ek kaynak olarak 71,42 mW’lık GES kuruyoruz.
Böylece santralin güneş enerjisi yatırımı ile birlikte birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisi olarak hizmet vermesini amaçlıyoruz.
Üretim tesisi Bandırma’da bulunan Gesbey şirketimiz yılda 320 adet rüzgâr türbini kulesi üretme kapasitesine sahip. Üretilen kuleler uzak coğrafyalarda bulunan ülkeler de dahil olmak üzere 15 ülkeye ihracat ediliyor.
Ayrıca şirketimiz rüzgâr türbini kulesi üretimi sektöründe Türkiye’nin ilk Ar-Ge Merkezi’ne sahiptir.
Ülkemizin rüzgârı çok kaliteli ve yüksek potansiyele sahip. Ancak şu anda bu potansiyelin hepsi kullanılmıyor.
Bu durum bize, gelecekte bu endüstrinin ülkemizde daha da gelişip, büyüyebileceğini gösteriyor.
Biz de bu sektörde doğru zamanda doğru atılımlar ve yatırımlar yaparak geleceğe emin adımlarla hazırlanıyor olacağız.
Erol DAĞLIOĞLU
Dağlıoğlu Grup YKB
Rüzgâr ve güneşte şanslı bir ülkeyiz
Dağlıoğlu Madencilik’te kömür ticareti ve saha işletmeleri yapıyoruz. Çatılara ve zemine Güneş Enerji Sistemi (GES) projeleri yapıyoruz. Aynı zamanda Dağlıoğlu İnşaat olarak beton tesislerine ve çimento fabrikalarının büyük tesislerine SİKA’nın tedarikini yapıyoruz. SİKA’nın bölge distribütörüyüz. Ayrıca, grup çatımızın altında sanayi ve otomotiv yağları için de yağ tedariki sağlıyoruz. Daha çok sanayi ağırlıklı çalışıyoruz. Çevre Ekipman A.Ş., Türkiye’nin ilk yerli çamur kurutma makinesini imal eden firmadır. İmal ettiğimiz çamur kurutma makineleriyle Bursa OSB’lerdeki firmalar için çamur kurutma işlemleri yaparak bertaraf hizmeti de veriyoruz. Kent Solar Elektrik olarak ise 3 tane hidroelektrik santralimiz bulunuyor. Mustafakemalpaşa, İnegöl ve İznik’teki santrallerimiz 4,5 megavat ile çalışıyor. Yani enerji sektöründe GES projeleri, çamurdan yakıt elde etme ve hidroelektrik üretimi alanlarında faaliyet gösteriyoruz. Geçtiğimiz yıl toplam 7 GES projesi tamamladık. Bu yıl da toplam 30 megavatı bulan GES projelerini tamamlayacağız.
GES projelerine ciddi bir talep var ve bu talebin önümüzdeki yıllar içinde artarak devam edeceğini biliyoruz. Teşvikler, elektrik arz güvenliği, elektrik maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle bu talep artacağı belli oluyor. Bugün, Arabistan’da hiçbir sanayi ve teknoloji yatırımı olmamasına rağmen tamamen petrol gelirleriyle kalkınmaya çalışıyorlar. Oysa gelecekte petrol yok. Gelecekte petrolün yerini alacak olan yenilenebilir enerjide rüzgâr ve güneşin bir arada olduğu ülke Türkiye. Yani biz, Arap yarımadasının zenginliğine ulaşmak üzere bir yola çıktık. Bu fırsatı değerlendirirsek yetişmiş iş gücü olarak çok şanslı bir ülke olarak bir de üstüne enerji gücü olan bir ülke de olursak gelecekte bizi iyi günler bekliyor olur. Enerjisini üreten, kendi kendine yeten bir ülke olmalıyız. Gelecekte batarya depolama sistemleri ucuzlamaya başladığında gündüz ürettiğini gece tüketebileceğin artık enerjini saklayabileceğin bir hale geleceğiz. Bugün erken olsa da kısa süre içinde bu depolama imkânları da devreye girecek. Dünyadaki tüm yenilenebilir enerji şirketlerinin Ar-Ge’leri bu konu üzerine çalışıyor. Zaman içinde depolama hem ucuzlayacak ve depo alanı da çok küçülecek. Böylece GES yatırımı son derece kaliteli ve başarılı bir yatırım olacak. Elektriği aldığında istediğiniz her alanda kullanılabilirsiniz. Yenilenebilir enerjide de böyle. Gücü düşük değil, gücü yüksek GES projelerin önemi ortaya çıkıyor. Kent Solar olarak Türkiye’de ve Bursa’da önümüzdeki 5 yıl içinde 1000 ila 2000 MW GES projesini tamamlayacağız. Ciddi bir talep var ve bu talebin önümüzdeki yıllar içinde artarak devam edeceğini biliyoruz.
Anıl Alirıza ŞOHOĞLU
EVO Grup YKB
Yaşanabilir bir dünya adına
Yaklaşık 20 yıldır Türkiye genelinde ve uluslararası alanlarda faaliyet göstererek EVO Grup olarak enerji alanında birçok yatırımımız bulunmaktadır. Geleceğimizi korumak ve gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmak adına sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelerek, ciddi yatırımlar gerçekleştirdik. EVO Grup olarak dünyaya açılan girişimlerimizle gururlanıyoruz fakat dünyayı daha güzel bir yere dönüştürmek için hayal gücümüzü sürekli zorluyoruz.
Daha iyi bir dünya için pozitif çözümler üretme vizyonuyla çıktığımız bu yolda, başarılı girişimlerimizin bizden sonra gelecek nesillere ilham vereceğine inanıyoruz. Bu nedenle; bilgi ve tecrübemizi, mühendislik kabiliyetimizi, yenilenebilir enerjiye aktararak, sürdürülebilir enerji sektöründe hizmet veriyoruz.
Geleceğimizi korumak ve gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmak adına, sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelmeyi çok ciddi bir gereklilik olarak görüyoruz. Bu vizyonla Adıyaman’da 3,5 mw güneş enerji santralimizi inşa ettik.
2022 Ocak ayı itibarıyla devreye aldığımız Sivas Şarkışla’da 1,5 megavatlık biyogaz tesisimiz mevcut. Bu iki tesiste toplam 5 megavatlık yenilenebilir enerji üretimi yapıyoruz. Sivas tesisimizin diğer bir özelliği organik gübre de üretiyor olması.
Türkiye’nin Paris Antlaşması’nı kabulüyle birlikte 2023 yılında hayata geçirilecek uygulamalar sonucu sınırda karbon vergisi koşulu gelecek.
Şu anda kurduğumuz bu tesisler sayesinde sanayiciler ihtiyaç duydukları karbonu sağlayabilecekler. Karbon ihracatımız olacak.
Dünyadaki biyogaz tesisleri karbon bertaraf tesisi olarak da geçiyor. Sivas’taki tesis aynı zamanda karbon bertaraf belgesi sahibi de olacak ve karbon ihracatını yapacağız. Şu anda tesis yüzde 80 kapasiteyle çalışıyor. Bu oranı artıracağız böylece. Türkiye’nin en büyük biyogaz yatırımcılarından biri olan ve ortağımız RENESCO A.Ş ile birlikte 2022 ve 2023’te Sırbistan ve Polonya’da birkaç projede yer alacağız.
Murat KILIÇ
Sunvital Enerji Kurucu Ortağı
Kapasitemizi iki katına çıkaracağız
Sunvital Enerji, güneş enerjisinden elektrik üretimi sektöründe hizmet vermek amacıyla 2013 yılında kurulmuştur. Kurulduğu günden bu yana farklı bölgelerde ve farklı güçlerde birçok projeyi başarılı bir şekilde tamamlayarak bu sektörde başarılı firmalar arasına girmiştir. Firma bünyesinde, sahadaki montaj ekiplerimiz ile birlikte 100’ün üzerinde çalışanımız bulunmakta.
Sunvital Enerji olarak 14 Haziran 2022 itibariyle 100. projemizi devreye aldık. 80 MW’ı aşkın bir kurulu güce ulaştık. Her projemize çok önem vermemizin yanında firmaların bilinirliği açısından önde gelen projelerimiz; Nestle, Bursagaz, Buski, Matlı Holding, Fine Food, Gelal Çorap, Efendioğlu Mermer, Sönmez Tekstil, Evimteks Teksil, Elyaf Tekstil, Bursalı Tekstil, Modanlı Tekstil ve Uludağ Koleji. Bu şekilde 100’ü aşkın önemli projeye imza attık.
Yoğun talep olması nedeniyle ürün tedarikçilerinin her geçen gün temin süresini uzatması ve ertelemesi yaşanan en önemli sorunların başında gelmekte. Geçen bu süre içerisinde kur sebebiyle maliyetlerin artması da yatırımcıların 20-30 gün değerlendirme süresini bile dezavantaja dönüştürüyor.
Bir diğer yaşanan sorun ise; sektörde tecrübeli çalışan sayısının yetersiz olması. Bu sorunun önümüzdeki dönemde problemli santrallerin ortaya çıkmasına sebep olacağını düşünüyoruz. Danışmanlık almak ya da referansları güçlü olan firmalar ile yola çıkmak bugünün şartlarında oldukça önemli.
Gelen zamlar ve verilen teşvikler ile firmaların güneş enerjisine olan ilgisi şu anda en üst seviyelerde. İlginin artmasında rol oynayan birçok neden var.
Elektrik kesintileri, ülkenin elektrik ihtiyacının dışa bağımlılığı konusundaki farkındalığı arttırması, maliyetleri düşürmek adına firmaların yatırım kararı almaya başlaması, yenilenebilir enerji yatırımlarına desteklerin artması ve önümüzdeki yıllarda ihracatta gelecek olan Karbon Vergisi güneş enerjisine olan talebin artmasında rol oynayan durumlardan bazıları.
Bir firmanın profesyonelliğinin en iyi anlaşıldığı kısım satış sonrası servis hizmeti. Bu yüzden iyi ve tecrübeli bir firmayla yola çıkmaları en önemlisi. İleride sürpriz maliyet ya da engellerin oluşmaması ve sık arıza yaşanmaması için doğru keşif ve projelendirme yapmak çok önemli. Sektörün büyüme hızına ayak uydurmak için hızlı aksiyonlar alıyoruz.
Aynı zamanda kurumsal alt yapımızı oluşturuyoruz. Kurumsal bir firmaya dönüşmek, Bursa dışında proje sayımızı arttırmak, yurt dışında bayilik açmak gibi konularda 2023 için hedeflerimizi şimdiden belirledik. Değerlendirmelerimizi yapıp aynı zamanda hedef ve planlarımızı oluşturuyoruz. Bu yıla kıyasla önümüzdeki yıl kapasitemizi 2 katına çıkarmayı ve firma olarak aralık ayında bu büyümeyi gerçekleştirmek en büyük hedeflerimiz arasında. Yeni yıla hacim kazanarak girmek de bu hedefler için gereken adımlardan biri.
Didem AKSÜT
Sungen Solar Enerji Sis. Acentesi Paz. ve Fin. Md.
Bursa GES kurulumunda gecikti
Sungen Solar Enerji 2013 yılında Alman-Türk ortak girişimi olarak yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet göstermek amacıyla, uzun yıllar enerjinin farklı alanlarında hizmet vermiş olan girişimciler tarafından Türkiye’de ve Avrupa ülkelerinde ürün tedariki, projelendirme, mühendislik ve anahtar teslimi taahhüt hizmetleri vermek için kurulmuştur. Sektörümüzde, ülkemizin önde gelen firmalarından olmak nihai hedefimizdir. Firma olarak şu anda 50 çalışanımız bulunmaktadır.
Bugüne kadar 600 bin mWh proje kurulumu gerçekleştirdik ve bunun 140 bin mWh’i çatı uygulamasıdır. Eşzamanlı kurulum becerimizle birçok proje gerçekleştirdik. 2021 yılında 55, 2022 yılında ise 45 projeye imza attık. Bunlar içerisinde yer aldığımız bazı önemli projeler BM GES, Sincik GES, Yunus Emre GES, Niğde OSB GES, İÇDAŞ GES, BEY GES, DİV GES, GMS GES, Doğa GES, AKGEN GES ve Polatlı GES gösterilebilir.
Bursa’daki yatırımcılar diğer bölgelerimize nazaran GES kurulumlarında geciktiler. Sanayide şu an elektrik birim fiyatı 2.60 liralara ulaştı. Konjonktür fiyat artışında yukarı eğilim göstermekte. Dolayısıyla alternatif arayışıyla Bursa’da GES yatırımları hızlandı. Biz de Sungen Solar Enerji Bursa acentesi olarak Bursa’da GES santralleri kurmaktayız.
Şu an sektörde panel ve inverter temini sıkıntısı yaşanmakta. Biz Ocak 2022’de bu krizin farkındaydık ve tedbirlerimizi aldık. Mevcut ve devam eden projelerimizde malzeme sıkıntısı çekmeden verdiğimiz taahhütleri yerine getirebilmenin mutluluğu içerisindeyiz.
Yeni yatırım hedefimiz kendi inverterımızı üretmek. Bunun üzerinde çalışıyoruz. Şu an devam 70 projemiz bulunmakta. Tamamıyla referans odaklı çalışıyoruz. Ekstra bir pazarlama çalışması ve maliyeti yapmadan sunduğumuz kaliteli hizmet, kullandığımız kaliteli malzeme ve mühendislik hizmetimizle bu kadar başarılı bir büyüme sağladık. 30 yıl lineer enerji garantisini sözleşmemiz ile taahhüt ediyoruz.
Olgun KARABİBER
LimaDEM Elektrik YKB
Yetkin olmayan firmalara dikkat
Endüstriyel firmaları değerlendirdiğimizde enerji maliyetlerinin sürekli yükselmesi ve GES’lere verilen devlet teşviklerinin cazip olması nedeniyle, firmaları GES’e yöneltiyoruz. Çünkü, boş duran fabrika çatılarına GES kurarak buraları enerji kaynağına dönüştürüyoruz. Devletimizin de talebi bu yönde. Son yıllarda yapılan teşviklerde bunu görüyoruz. Firmaların kendi enerjilerini üretmesi maliyetlerin düşmesine de yol açıyor.
Son dönemde yetkin olan ya da olmayan birçok firmanın GES kurulumu yaptığını görüyoruz. Ancak biz GES kurmayı düşünen firmalara GES’i mutlaka yaptırmalarını ama bunu yaptırırken de fizibilite çalışması yapabilen firmalarla çalışmalarını tavsiye ediyoruz. Çünkü yetkin olmayan firmalara GES kurulumu yaptırıp, mağdur olan birçok firma var. Bunları duyuyoruz. İnsanların mağdur olmaması için yetkin, bu işin projelendirmesini, fizibilitesini, geri dönüşümünü yapabilecek firmalarla çalışılması gerektiğini tavsiye ediyoruz. Maliyetleri azaltmak isterken, ekstra maliyetlere yol açılmaması için bunlara dikkat edilmesini öneriyoruz.
Fatih Eray OKUR
Teknosys Marmara Bölge Müdürü
Yenilenebilir enerji bir fırsat
Firmamız 2006 yılında kurulmuştur. Şu anda alanında uzman 17 Mühendis ve 4 Teknik personeli ile müşterilerine Güneş Enerji Santralleri için Mühendislik, Tedarik, Kurulum, İşletme ve Bakım alanlarında ürün ve hizmetler vermektedir. Sanayi şehri Bursa’nın GES için önemli bir potansiyele sahip olduğundan, Ankara merkezli olan firmamız ile 2021 yılında iş ortaklığı gerçekleştirdim. Bursa bölgedeki pazar payımızın artırılması için uzman kadromuz ile çalışmalarımıza ağırlık veriyoruz. Bursalı yatırımcılara ve sanayicilere GES alanında kaliteli ve inovatif hizmet sunmak için var gücümüz ile çalışıyoruz. Firmamız, bugüne kadar 450’nin üzerinde proje mühendislik danışmanlığı ve 260’ın üzerinde GES kurulum hizmeti vermiştir. Firmamız Türkiye’de “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu” projelerinde kendi geliştirdiğimiz Güneş Takip Sistemi ile 30MW proje kurulumu gerçekleştirmiştir. Toplamda 250 MW kapasiteli kurulum tamamlanmış olup çatı sistemleri, arazi üzerinde sabit ve takip sistemleri kurulumu yapabilen öncü firmalar arasında yer almaktadır.
Türkiye genelinde Ankara, Yozgat, Mersin, Samsun, Kahramanmaraş, Kütahya, Isparta, Konya ve Karaman olmak üzere toplamda 138 MWp anahtar teslim arazi tipi güneş enerji santrali kurulumunu gerçekleştirdik.
Bursa jeopolitik konumu ve sanayi şehri olması sebebiyle yenilenebilir enerji kullanımı açısından büyük bir potansiyele sahip, otomotiv ve tekstil grubunda üretim yapan sanayicilerimizin rekabeti, çevreci yaklaşım anlayışını ve sürdürülebilirlik odaklı üretimi kendilerine prensip edinmesinden ötürü yenilebilir enerji sektörüne oldukça yoğun ilgi gösteriyorlar.
Her yıl maliyetleri daha da artan yenilebilir enerji sistemleri, önceden yatırım yapan firmalar için avantaj oluştururken, yeni yatırım yapacak firmalar için daha fazla bütçe ayırma anlamına geliyor.
Enerji arzının global ölçekte bir tehdit haline gelmesi her geçen gün enerji maliyetlerinde artışlara ve enerji kullanıcılarının farklı kaynak arayışlarına sebep oluyor.
Ahmet KAŞLIOĞLU
APEX Asansör Genel Müdürü
GES’i olan firmalar avantaj yakalayacak
Firmamız 2007 yılında kuruldu. 40 civarında çalışanımız var. Son 2 yıldır da GES projeleriyle ilgileniyoruz. GES’lerin tasarımının yapılması, gerekli izinlerin alınması, malzeme temini, yerinde uygulanması ve işletime alınmasıyla birlikte sonrası servis ve işletme takibinin yapılması gibi hizmetler sunuyoruz. Şu anda devam eden ve proje aşamasında olan çalışmalarımız var. Yaklaşık 3,5 megawatt kadar bir tecrübemiz var. Yenilenebilir enerji önü açık bir sektör olduğu kendi iş yerimiz, altyapımız ve personelimizle beraber bu sektörü de hizmet yelpazemize kattık.
Bursa imalat merkezi bir şehir. Güneş ışınımı gayet iyi. Bu sebeple Bursa’nın potansiyelinin çok yüksek olduğunu düşünüyorum. Ancak hala çatısına GES kurulumu gerçekleştirmemiş birçok fabrika görüyoruz. Fakat bu fabrikaların çatısında da yakın zamanda GES olacak.
Maliyetlerin döviz bazında olması elbette hemen hemen her sektörde olduğu gibi bizde de sıkıntı. Ancak en büyük sorunumuz henüz mevzuatın oturmamış olması.
Mevzuat, sektördeki paydaşların bürokratik yükünü azaltacak şekilde düzenlenirse işlerin çok daha hızlı yürüyeceğini ve bu konudaki yatırımların artacağını düşünüyorum. Bizim kurulum maliyetlerimiz artsa da bir yandan enerji maliyetleri de artıyor. Bu yüzden yatırımcılar, enerji maliyetlerini düşürmek adına bu alandaki yatırımlarına devam ediyor. GES yatırımı gerçekleştiren firmalar, gerçekleştirmeyenlere kıyasla daha düşük maliyetle üretim yapacaklar.
Dolayısıyla üretim maliyetlerini azaltan firmalar bunu ürün fiyatlarına yansıtarak pazarda ciddi bir avantaj yakalama fırsatına sahip olacaklar.
GES yatırımı gerçekleştirecek firmalar öncelikle ciddi bir araştırma yapmalı ve kurulum gerçekleştirecek firmayı dikkatli seçmeliler. Çünkü bunlar ciddi maliyetler gerektiren yatırımlar.
Bu işe yeni başlayacak arkadaşların ise ilk olarak küçük çaplı işlerle sektöre adım atmalarını tavsiye ederim.
