Yan sanayide ithalat endişesi

Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN

Sıfır araç bulmada yaşanan sıkıntılar, sıfır ve ikinci el otomobil fi­yatlarındaki yüksek artışlar, ikinci el araç ithalatının serbest bıra­kılması fikrini gündeme getirdi. İthalatın önünün açılmasının piyasayı rahatlatabilme olasılığı masaya yatırılırken, sektör temsilcileri bu duru­mun ülkemizdeki otomotiv yan sanayi sektörünü ciddi anlamda olum­suz etkileyeceğini belirtti.

Kurallar doğru belirlenmeli…

Sektör temsilcileri ikinci el otomobil ithalatının serbest bırakılması durumunda, yurt dışından ülkemize getirilecek araçlar için kural­ların doğru bir şekilde belirlenmesi gerektiğini belirtti. Yetkililer, ithala­tın çerçevesinin net bir şekilde belirlenmemesi halinde Türkiye’nin ikinci el araç çöplüğüne dönebileceği uyarısında bulundu.

Bolat: Çalışmamız yok

Otomobil sektöründe fiyat ve ticari uygulamalar anlamında ciddi bozulma yaşandığını gördüklerini belirten Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Bizim görevimiz piyasada düzenleyici ve denetleyici olmak, bunu yaparken de yanlış yapana müeyyide uygulamak” dedi.

İkinci el araç ithalatına yönelik çıkan haberler hakkında da açıklamalarda bulunan Bakan Bolat, Türkiye’nin ithalatındaki artışta otomotiv ve altın ithalatının etkili olduğunu dile getirdi. Ömer Bolat, “Bu anlamda, İkinci el oto ithalatında Bakanlığımızda herhangi bir çalışma yapılmadı ama ekonomiyle ilgili kararlar yalnızca Bakanlığımızın alacağı karar olmayıp Cumhurbaşkanımızın, kabinenin içinde yer aldığı geniş istişarelerle bu kararlar alınıyor ama şimdilik böyle bir ikinci el oto ithalatı konusunda bir şey yok” cevabını verdi.

Avdagiç: Türkiye araç çöplüğüne döner

İkinci el araç ithalatı konusunda Habertürk TV kanalında açıklamalarda bulunan İstanbul Ticaret Odası (İTO)

Başkanı Şekib Avdagiç, ikinci el araç ithalatının sorunların önüne geçmekten çok, daha fazla yeni sorun ortaya çıkartabileceğini söyledi.

Otomotiv sanayinin yersiz bir şekilde suçlandığını dile getiren Avdagiç, “Otomotiv sanayinin arz ettiği araç sayısı yüzde 65 artmış durumda. Ancak talepte çok ciddi bir artış var. Türkiye’de aylık 100 bin araç satılıyor. Arzda bir problem yok talepte patlama var. İnsanlar alternatif yatırım aracı olarak araç almaya yöneliyor” dedi.

İkinci el araç ithalatının Türkiye otomotiv sektörü ve ülkemiz için yanlış bir karar olacağını vurgulayan Avdagiç, böyle bir düzenlemeyle Türkiye’nin araç çöplüğüne döneceğini söyledi. Avdagiç, “Türkiye’de 25 milyon taşıt var. Bu araçlarla ilgili oluşan bir değer seviyesi var. Bu yapılacak hamle ile piyasa da bozulur. Bu düzenlemeden birkaç kişi olumlu etkilenecek diye 25 milyon kişiyi olumsuz etkileyeceksiniz” diye konuştu.

Taner YILMAZ

MAY Fren Genel Müdürü

Üretimi artıracak hamleler yapılmalı

Artan otomobil fiyatlarını düşürmek amacıyla hükümetin düşünmüş olduğu 2. El otomobil ithalat kararını tamamen yanlış olduğu kanaatindeyim. Sonuç itibariyle otomobil fiyatlarının neden arttığına baktığımızda dövizin artışından kaynaklı olduğunu görmekteyiz. Döviz fiyatları yükseldiğinde buna bağlı ham madde ve girdi maliyetlerinin artışı otomobil fiyatlarına yansıyor. Otomobil fiyatlarını düşürmek amacıyla yapılacak 2. El otomobil ithalatı ülkede bu sektörde çalışan işletmeleri ve oradaki çalışanları ciddi anlamda olumsuz etkileyecektir. Özellikle istihdam tarafı böyle bir düzenlemeden çok olumsuz etkilenir.

Bunun yanı sıra, böyle bir yolun denenmesi yerine ÖTV’nin düşürülerek, üretimi artırma yönünde hamleler yapılmasının hem istihdam yönünde hem de ülkemiz açısından oldukça faydalı olacağı kanaatindeyim. Bu söylentilerin de söylentiden ibaret kalıp, bir sonraki adıma geçmeyeceği yönünde temennilerimiz bulunuyor.

Rengin EREN

Erener Otomotiv YK Üyesi ve BTSO Otomotiv Konseyi Başkanı

İthalatın çerçevesi doğru çizilmeli

Otomotiv fiyatların artışlarında pek çok sebep var. Özellikle üzerinde durduğumuz konu suni artışlar. Bu noktada caydırıcı denetimlerle konunun üzerine kararlılıkla gidildiği takdirde suni fiyat artışlarının önüne geçileceği, fiyat artışlarının kabul edilebilir oranda olacağını düşünüyorum. Zaten bu konuda 6 ay ve 6 bin kilometre düzenlemesi ile birlikte, ikinci el araç ilanı fiyatlarının sıfır araçtan yüksek olamayacağına yönelik ilave bir tedbir daha alındı.

Ticaret Bakanlığı’nın da bu yönde herhangi bir açıklama olmamasına rağmen ikinci el araç fiyatlarındaki artışı önlemeye yönelik olarak ikinci el araç ithalatına izin verilmesi olasılığına gelince; evet fiyatların dengelenmesinde mevcut uygulamalardan daha etkili olabilir. Talep fazlalığı bu şekilde karşılanmış olur. İthalat dengesi ise farklı ülkelere ikinci el araç ihraç edilerek gözetilebilir. Fakat burada önemli olan ithalatın çerçevesinin doğru çizilmiş olmasıdır. Yani neyin ithal edilmesi gerektiği iyi tespit edilmelidir. Belli model, yıl ve motor hacmi gibi kriterler getirilerek, tüm bunlar içeride yerli olarak üretimi yapılan araçlar da göz önünde bulundurulup onların fiyatlarını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde planlanmalıdır. Aksi durumda düzensiz otomobil ithalatı çevre ve ekonomi açısından yarardan çok zarar getirebilir. Elektrikli araçları teşvik etmek yerine içten yanmalı araçları ithal etmek çevre açısından da sorunlar doğurabilir ve orta-uzun vadede otomotiv üreticileri zarar görebilir. Ülke ekonomisi açısından da döviz ihracı artacağından, cari açık da negatif etkilenecektir.

Şu an piyasalarda, Bakanlıkça alınan mevcut tedbirlerle sıfır araçların gerçek değerlerine ulaşacağı, burada da son tüketicinin ihtiyaç sahibi olan kişilerin araca erişimi konusunda büyük bir rahatlama yaşanacağını beklenebilir.

Sıfır araç fiyatlarıyla ikinci el fiyatları doğru orantılıdır. Sıfır araç fiyatları artmadıkça ikinci el otomobil fiyatlarının da artması beklenemez. Otomotiv fiyatları dövizle de çok orantılı. Döviz fiyatlarının yükselmesi otomotivdeki yükseliş trendini tetikleyecektir.

Talepte bir normalleşme olursa bu kendi içerisinde bir dengeye oturacak ve spekülatif olarak yükseltilen fiyatların normal değerinde inecektir.

Yesari SÜALP

Ermetal CEO’su

Sektörün gelişimine darbe olur

Aslında bu konu uzun yıllardır zaman zaman yeni bir kazanç kapısı olarak değişik kesimlerce gündeme getirilmektedir.

Kesinlikle şunu söyleyebilirim ki bu uygulamanın düşünülmesi bile büyük bir hatadır. Çünkü; bu ithalat uygulaması gerçekleştiğinde Avrupa’nın hurdalıklarında bekleyen dahil olmak üzere her markada araç girişi döviz ile ülkeye gelecektir ki zaten cari açık problemi olan ülkemizin sorunu katlanarak artacaktır. Bu araçların zamanla çıkacak yedek parça ihtiyaçları için de pahalı parça fiyatlarıyla yüksek miktarda döviz ödemek zorunda kalınacağı gibi birçoğunun yedek parçası 2-3 sene içeresinde bulunamayacak hale geleceği için araçlar hurdaya atılmak zorunda kalınacaktır. Bu da ülke vatandaşları için ayrı bir kayıp olacaktır. Yeni araç satışları düşeceği için devletin ciddi oranda bir vergi kaybı olacaktır. Bugün itibarıyla orta segment bir araca ödenen vergi tutarı ülkenin birçok şehrindeki vergi oranından fazladır.

Otomotiv ihracat tutarı ülkemizin ihracatında uzun yıllardır en fazla katkıyı yapmaktadır ki bu sektördeki ithalat değerinden daha fazladır. Ülke olarak ikinci el araç ihracatı da yapamayacağımız için buradaki olumlu durumu da bozacaktır.

Ülkemizde kayıt içi ekonominin en iyi uygulandığı alan otomotiv sektörüdür. Tüm satışlar istinasız faturalı olduğu gibi sigortasız işçi çalıştırmak hemen hemen imkânsız gibidir. Bugünkü koşullarda ülke genelindeki araç satışlarının yüzde 35-40’ı yerli araçlardan, yüzde 60-65’i ise ithal araçlardan oluşmaktadır.

İkinci el araç girişi olduğu takdirde yerli araç satış oranı kaçınılmaz olarak daha da düşecektir. Bu düşen miktarın ihracat artışı ile de karşılanması bugünkü dünya ekonomik şartlarında mümkün olmadığı gibi iç pazar satışlarıyla desteklenmeyen bir otomobil üretiminin sürdürebilirliği mümkün değildir. Kısa bir süre sonra ülke otomobil üretimi düşer ve yeni modeller gelmez. Tüm bu koşullar altında yerli otomotiv sektöründe gerek ana sanayi de gerekse bizim gibi yan sanayilerde kapasite düşüşü kaçınılmaz olur. İşsizlik hızla artar. Böyle bir kararın alınması halinde ülke olarak bindiğimiz dalı kesmiş oluruz ki yaklaşık 45 yıllık sektör gelişimine çok büyük bir darbe olur.

Mehmet MUTLU

Üçel Kauçuk Genel Müdürü

Yarardan çok zarar getirir

Avrupa’daki ikinci el araçların Türkiye’ye getirilmesi iç pazarı otomobil çöplüğüne dönüştürebilir. Bu konuda ikinci el makinalarda bir deneyimimiz olumsuz yönde oldu, bunu yaşadık ve ülkemiz makine çöplüğüne döndü. Bu durum makine imalatçılarımızın gelişimini olumsuz yönde etkiledi. Düzensiz otomobil ithalatı çevre ve ekonomi açısından yarardan çok zarar getirebilir. İthalatın çerçevesi net çizilmez ise çok büyük sorunlar yaşanabilir.

İthalatın önünün açılması döviz ihtiyacını arttırabilir. Orta ve uzun vadede Türkiye’ye yatırım yapan otomotiv ve otomotiv yan sanayi üreticileri zarar görebilir.

Elektrikli araçları teşvik etmek yerine içten yanmalı araçları ithal etmek emisyon değerleri ve uyumluluk açısından uygun olmayan araçlar çevre açısından sorunlar doğurabilir. Türkiye’de satılması uygun görülen bir aracın yedek parçasının da ithalatı gerekeceği için iş sadece otomobil ithalatıyla kalmayabilir.

Öncelikle iç piyasadaki ikinci el araçların ana sanayi veya lisanslı üreticiler tarafından cep telefonlarındaki gibi ikinci el araçlar garantili olarak revizyonunu yapmak daha uygun olur gibi geliyor.

Bu konuda belli süreli OEM garantili ikinci el araç satışları hem ekonomimiz ve güvenlik-emniyet açısından hem de ana sanayimizin istihdamı açısından faydalı olabilir diye düşünüyorum.

Uğur AKIN

Ümay Otomotiv Genel Müdürü

Yerinde bir karar olur

İkinci el araç ithalatının serbest bırakılması belki 10 yıldır dillendiriyorum. Çok yerinde bir karar olur İkinci el piyasası rahatlar, sıfır araçlarda karaborsa satışı da belli oranda döşer. Böylelikle fiyatlar da gerilemiş olur.

İkinci araç ithalatı yedek parça satışlarında talep talebi artırır. Yan sanayi daha da hareketlenir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise Türkiye’de bulunan ve tercih edilen markaların getirilmesi. Yoksa gereksiz bir ikinci el çöplüğü oluşabilir. Burada devletin dikkat etmesi gerek diğer bir husus ise getirilen araçların parçalanıp, yedek parça yapılmaması. Farklı rantlar oluşturulmamalı. Yan sanayi üreticilerinin önüne set olunmaması lazım.

Böyle bir düzenleme hayata geçirilirse kesinlikle belli yaştaki araçların gelmesi, Avrupa’nın hurda araçlarının gelmemesi lazım. Ayrıca ithalatına izin verilen araçlarda yeni nesil motor araçlar tercih edilmeli. Doğayı etkileyen ve zarar veren, Avrupa’nın kullanmadığı ve yasaklamayı düşündüğü araçlara kesinlikle izin verilmemeli.

Murat KURT

İbraş İş Geliştirme ve Satış Pazarlama Müdürü

Son kullanıcı açısından faydalı

Çip krizi ile başlayan sıfır araç üretilmemesi ve buna bağlı olarak talebin ikinci el otomobillere kayması ikinci el araçların sıfır araçlardan daha yüksek fiyatlar ile satılmasına sebep oldu.

Sıfır araç üretiminin normale dönmesi ile fiyatların aşağıda yönde vatandaşa yansıması beklenmekteydi. Beklentinin tersine sıfır araçların stoklanarak piyasaya sürülmemesi tam tersine fiyatlarda yukarı yönde etki yaptı. İkinci el otomobil ithalatını son kullanıcılar açısından faydalı olacağını düşünmekteyiz.

İkinci el otomobil ithalatı iç piyasayı kısa vadeli hareketlendirecektir. İhracat pazarında ve istihdamda etkisi olacağını öngörmüyoruz.