AYDIN DAĞTEKİN – GÖKSEL BAŞARAN
Türkiye’de özellikle son yıllarda birçok zorlukla karşı karşıya kalan tekstil sektörünün doğru stratejiler ve yenilikçi yaklaşımlarla küresel çapta daha rekabetçi hale gelebileceği, eski parlak günlerine kavuşabileceği dile getiriliyor. Sürekli artan moda ve teknik tekstil talebi de, ülkeye yeni fırsatları beraberinde getiriyor. Sektörün sürdürülebilir büyümeyi sağlayabilmesi için zayıf yönlerini hızla güçlendirmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Sektörün yeniden toparlanabilmesi için işbirlikleri ve özel sektörün çabalarının yanı sıra, kamu olanaklarının devreye alınması ve ilgili bakanlıkların da harekete geçmesi gerektiği kaydediliyor.
Türkiye’nin tekstil ve hammaddeleri sektörü, 2024 yılında 13,5 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Bu rakam, bir önceki yıl olan 2023’teki 12,8 milyar dolarlık ihracata göre yüzde 5,5 oranında bir artışa işaret ediyor. İhracatın artmasında Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki talebin canlanması ve yenilikçi tekstil ürünlerinin tanıtımı etkili oldu.
En çok ihracat yapılan ülkeler
Türk tekstil sektörünün, 2024 yılında en çok ihracat gerçekleştirdiği ülkeler ve ihracat rakamları şöyle:
Almanya: 2,2 milyar dolar.
İtalya: 1,8 milyar dolar.
ABD: 1,5 milyar dolar.
Birleşik Krallık: 1,2 milyar dolar.
Fransa: 1,1 milyar dolar.
Bu ülkeler, Türk tekstil ürünlerine olan istikrarlı talep ile dikkat çekiyor. Bunun yanında, Rusya, Ortadoğu ve Afrika pazarlarında da büyümeler kaydedildi.
Türk tekstilinin güçlü yönleri
Coğrafi Avantaj: Avrupa, Asya ve Afrika pazarlarına yakınlık.
Hammadde Erişimi: Yerli pamuğun kalitesi ve yüksek üretim kapasitesi.
Esneklik: Moda trendlerine hızlı adaptasyon ve özelleştirilebilir ürün çözümleri.
Tecrübeli İşgücü: Nitelikli çalışanlar ve zengin sektör deneyimi.
Kalite: Dünya standartlarında ürün çıkartma kapasitesi.
Zayıf alanlar ve sorunlar
Yüksek Enerji Maliyetleri: Diğer ülkelerle rekabeti zorlaştıran enerji fiyatları.
Kur Dalgalanmaları: Belirsizlik nedeniyle fiyatlama zorlukları.
Markalaşma Eksikliği: Türk tekstilinin genellikle "ara mal" ihracatı yapması ve az tanınması.
Ar-Ge Yatırımlarının Yetersizliği: Teknolojik yenilikte geride kalınması.
Küresel Rekabet: Uzakdoğu ülkelerinin düşük maliyetli ürünleri ile rekabet.
Sektör neden kan kaybediyor?
Düşük Katma Değer: Türkiye, genellikle hammadde ve ara ürün ihracatı yapıyor. Nihai moda markaları yaratmada zorlanıyor.
Enerji ve Gözetim Maliyetleri: Yüksek maliyetler, Uzakdoğu’dan gelen fiyat baskısını artırıyor.
Kurumsal Eksiklikler: Sektörde küçük ve orta ölçekli işletmelerin yaygın olması, küresele açılma kapasitesini kısıtlıyor.
Çözüm Önerileri
Markalaşma Stratejileri: Sektör temsilcileri ve güçlü markalar, Türk tekstil firmalarının global moda markaları yaratması teşvik edilmesi gerektiğinde hemfikir.
Ar-Ge ve Teknoloji: Daha yenilikçi ürünler çıkartılması için devlet destekli Ar-Ge fonlarının artırılması talep ediliyor.
Enerji Teşvikleri: Rekabet gücünü artırmak için enerji maliyetlerinin düşürülmesi isteniyor.
Küresel Pazarlama: Yeni pazarların hedeflenmesi ve mevcut pazarlarla uzun vadeli anlaşmalar yapılması gerektiği kaydediliyor.
Sektörel Birlik: Daha etkin koordinasyon ve sektörün sesi olacak bir mekanizma oluşturulması gerektiği belirtiliyor.
Bursa’nın tekstil ihracatı 2024’te yüzde 1,9 arttı
Türkiye genelinde özellikle son yıllarda hızlanan tekstildeki kan kaybı, güçlü üretim, istihdam ve ihracat merkezlerinden Bursa'ya da yansımış durumda. Bursa’nın tekstil ve hammaddeleri ihracatı, yüksek maliyetler, finansman sorunları, Uzakdoğu rekabeti ve düşük kur gibi sıkıntılardan dolayı 2024 yılında ancak mevcudu koruyabildi ve yılı yüzde 1,9 artışla 1,2 milyar dolarla kapattı. Sektör geçen ay ise yüzde 4,1 ihracat kaybı yaşadı ve Aralık 2024 verisi 97,1 milyar dolara geriledi.
Ayhan Denizci
Ayhan Denizci Tekstil YKB
Sıkıntılar her yıl kat kat artıyor
Bursa’dan yapılan tekstil ve hammaddeleri ihracatının 2024 yılında yüzde 1,9 artış göstermesi, bizlerin işlerinin iyi gittiği anlamına gelmez. Aslında burada sadece tekstil ürünleri veya kumaş bakımından bakıldığında ihracatta gözle görülen bir düşüş yaşandığı görülecektir. Çünkü sektörde yıllardır süregelen bir düşüş eğilimi vardır. Çünkü yaşanan sıkıntılar her sene kat kat artmakta ve hiçbir şekilde bir iyileşme görülmemektedir. Sanırım bu 1,9’luk artış, hammadde anlamında bir artışı göstermektedir. Yurtdışı pazarlarda ciddi bir daralma söz konusudur. Özellikle rekabetin çok yüksek olduğu bu dönemlerde bizler maalesef rekabet gücümüzü kaybediyoruz. Sürekli artan yüksek maaliyetler bizlerin piyasalarda rekabetçi fiyat yapmamızı olağanüstü engellemektedir. Gelen müşterilerin birçoğu yüksek fiyatlardan şikayet etmektedir. Bunlara cevap vermekte inanın çok zorlanıyoruz. Bu da bizim iş hacmimizi çok olumsuz etkilemektedir. 2025 yılında bu durumun daha kötüleşeceğini düşünüyorum. Çünkü dünyada halen devam etmekte olan kriz ortamı maalesef bitmemiş ve sıkıntılı halde devam etmektedir. Bizler mevcut hükümetten ciddi ve sağlam destekler almadığımız sürece, zor zamanlar bizi beklemektedir. Şu zamana kadar bizler için pek fazla olumlu işler yapılmadı, görünürde de yapılamayacağı anlaşılmaktadır. Allah hepimizin yardımcısı olsun.
Ali Can Tutar
Harput Tekstil Genel Müdürü
Savaşlar biterse işler düzelebilir
Pandemi sonrası tüm dünyadaki enflasyonist ortam, talep azalmasına sebep oldu. Tüm bu olumsuzlukların üzerine ilaveten yaşanan savaşlar, maalesef ticareti olumsuz etkiledi. 2025 yılında savaşların bitmesini bekliyorum. Bu etkiyle birlikte işlerde ciddi bir düzelme beklentim var.
Hasan Moral
Moral Tekstil YKB
Bursa, zor şartlara rağmen artıda kapattı
Bursa, tekstil ve hammaddeleri konusunda büyük üretim gücüne ve bilgi birikimine sahip önemli bir tekstil şehri. Her türlü zor pazar şartlarına ve ekonomimizde ihracatçıya yansıyan dezavantajlara rağmen yılı artıda kapatmamız büyük bir başarı. 2025 yılında ve devamında da Bursa’nın ülke ihracatına olan katkısının artarak devam edeceğine olan inancım tam.
Ali Güzeldağ
AG Mensucat YKB
Hızlı üretim ve hızlı teslimata odaklanmalıyız
2024 zor şartlarla geçen bir yıl oldu. Yeni dönemde fuarla birlikte konsept, hızlı ürün üretip hızlı teslimat üzerine odaklanacak. Türkiye bu anlamda pazar payını koruyacaktır. 2025 yılı için değerlendirme yapmak gerekirse, ürün kalitesi artık tüm dünyada herkesin ulaşabileceği, sonuç alabileceği bir noktaya geldi. Türkiye zaten iyi bir noktada. Hızlı teslimat ve hızlı ürün hazırlama ile pazar payımızı koruyacağımızı, sektörü domine edeceğimizi düşünüyorum. Tekstil özelinde her daim sıkıntılar var, olacak. Döviz kurunun ticareti ve pazarlamayı olumsuz etkilediği muhakkak. Ancak hükümetimizin enflasyona yönelik ciddi bir politikası var. Kurun baskılandığı bir dönem yaşıyoruz. Bu noktada farklı bir argüman geliştirmemiz lazım. Fiyat odaklı bir rekabet yerine hızlı ürün, hızlı teslimatla öne geçmiş oluruz. Ülkemiz ekonomisini olumsuz etkilenmeden, kurların ticarete olumlu yansıması için dengeye oturması lazım. Ev tekstilinin bununla beraber kabiliyetini ortaya koyacağını düşünüyorum. Ev tekstili krizlerden en çok etkilenen sektörlerden biri. Bu kadar olumsuz dönemden geçerken, çevredeki kaos savaşlar bitince ciddi bir taleple de karşılaşabiliriz. İki savaş bittiği anda ticaretimiz güzel biçimde etkilenecektir.
Burak Anıl
Anılsan YKB
Döviz artmadığı için pahalanıyoruz
Maliyetler artmasına rağmen kurlar artmadığı için döviz bazında pahalanıyoruz. Buna bağlı olarak müşteri talepleri düşüyor. İleride kur ve maliyet dengelendiği zaman daha iyi olacağını düşünüyoruz. Kurların maliyetle dengelenmesi önemli bizim için. Bu yıl farklı bir beklentimiz yok. Türkiye sonuçta diğer ülkelere Asya’ya göre pahalı bir ülkeydi. Üretim kalitesindeki farkımız bizi öne geçiriyordu ama o fark şu an çok arttığı için daha fazla zorlanıyoruz. Bu sene biz üreticiler için zor bir yıl olacak. Kademeli olarak ikinci yarısından itibaren biraz daha iyi olacağını ümit ediyoruz.
Erol Türkün
Vanelli Tekstil YKB
En büyük sıkıntı, kurların artmaması
2024 pek hoş geçmedi sektörümüz için. Dünyadaki kriz, kuzeyimiz, güneyimizde yaşanan savaşlar, seçimler, Trump’ın gelişi piyasaları çok karıştırdı. Bunlar ne kadar politik olsa da bizim sektörümüze etki ediyor. Dünyada bu krizler sık olur. Türkiye olarak alışığız. İhracatçıya en sıkıntı veren şey, kurların olması gerektiği gibi artmaması oldu. Bu maliyetlerimizi negatif etkiledi. 2024’ü kısaca şöyle değerlendirebiliriz; Türkiye pahalı üretici konuma geliyor maalesef. Tekstil bizim için çok önemli bir sektör. İstihdam sağlayan, her kesime ekmek veren bir sektör. Sektörümüzün stratejik önemi var.
Necip Şahin
Ekart Tekstil YKB
İkinci yarıdan daha olumlu beklentimiz var
Dünyada değişen durumlardan payımıza düşeni almaya çalışıyoruz. Yeşil enerji, düşük karbonlu üretime yönelik yatırımlarımız var. Yapay zeka ile ilgili Ar-Ge çalışmaları var. 2025 yılını ikiye bölmek lazım ülkemiz açısından. 2024 ile 2025 ilk yarısı aynı geçer. İkinci yarısı için ise daha olumlu beklentilerimiz var.
Erdoğan Akyıldız
Ustaoğlu Tekstil Genel Müdürü
Biraz daha sabırlı olmamız lazım
2024 zor bir sene oldu. Kendi ülkemizde yaşanan sıkıntılar değil, dünyada da sıkıntılar var. Avrupalı müşteriler de enflasyon ve faizden bahsediyor. Dünyada sıkıntı var. 2025 ilk yarısından sonra daha iyi olacağını bekliyoruz. Ülkemizde ve Avrupa’da toparlanma olacaktır. 2025 daha iyi olacak. İlk 6 ay biraz daha sabırlı olmamız lazım, bir şekilde atlatıp ikinci yarıya hazırlıklı olmamız gerekiyor.
Murat Canik
Canik Group CEO
İhracatçı için zorlu bir yıl olacak
Genelde yabancı ekonomistler, fikir sahibi insanlar 2025 ilk yarısı için kolay olmayacak diyor. Merkez Bankası’nın faiz oranlarını gevşetmesi ile rahatlar piyasa, yatırım iştahı artar. İşlerde açılma olabilir. Ancak ben yılın zorlu olacağını tahmin ediyorum. Kurla ilgili olumlu bir senaryo çizmedi Merkez Bankası. Enflasyonla mücadele için kurlarda büyük bir hareket beklenmemesine dair izlenim sergiledi. Ancak enflasyonun kurla alakalı olmadığını düşünüyorum. İhracatçı için zorlu bir yıl olacak, inşallah hak eden firmalar ayakta kalır.
Davut Gürkan
Gürkan Brode YKB
Potansiyeli yüksek ürünlere yönelmeliyiz
Devletimizin destekleri ve teşvikleri ile inşallah daha güzel neticeler alacağız. Ev tekstili grubunda ciddi yol kat etmiş öncü firmalarımız var. “Made in Türkiye” algısı çok kuvvetli, aranan bir unsur oldu. Dünyada ticaret devam ediyor. Bunu iyi değerlendirip, kapsayıcı ve potansiyeli yüksek ürünlerle dünya ticaretine yön vermeye devam edeceğimizi düşünüyorum.
Arzu Işık
Işıksoy Tekstil Yönetim Kurulu Üyesi
Tehditler var ama işlerin hızlanacağına inanıyorum
Şu anda dünya çapında global bir kriz var. Geçen yıl bir durgunluk dönemi geçirdik. Bu sadece Türkiye için değil, genel olarak tüm ülkeler için aynı durum söz konusu. Bundan Türkiye de çok ciddi etkileniyor. Savaşların olması ve pandemi gibi konular sektöre büyük engel oldu. Sektördeki en önemli sıkıntılarından birisi Çin. Türkiye’de enerji ve işçilik maliyetleri çok fazla olduğu için fiyat olarak piyasada yüksek kalıyoruz. Bu bizim rekabetimizi etkiliyor. Nisan ve mayıs aylarından sonra sektörde iyileşmenin hızla artacağına inanıyorum. Tehditler var. Çin, Pakistan, Endonezya, Hindistan gibi ülkelere rekabet etmekte zorlanıyoruz. Türkiye Avrupa gibi üretim maliyetleri yüksek ülke. Bizim firma olarak entegre olmamız, kendi ipliğimizi üretiyor olmamız sektörde bizi daha dinamik tutuyor.
Vedat Kayaoğlu
Kayaoğlu Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı
Yatırımlara, büyümeye devam edeceğiz
2024 yılı gerçekten zorlu bir yıl oldu. Dolar kurunun hareketlenmemesi ve bu sene de bu şekilde devam edeceğini tahmin ediyoruz. Bu bizi yıldırmıyor. Biz Türk toplumu olarak cesaretli bir toplumuz. Biz yatırıma devam ediyoruz. Yeniliklere devam ediyoruz. Yeni bir fabrika daha kurduk. Raşelde büyümeye devam edeceğiz. Bu sene yatırımımızı devreye aldık. 1 milyon dolarlık bir yatırım yaptık. Büyüterek de devam edeceğiz. Daha fazla ihracat için koşturmaya devam edeceğiz.
Rahim Ezgi
Ezgi Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı
Fasonculuğu bırakıp, İtalya gibi olmalıyız
2025’e daha hazırlıklıyız. 2026 yılından daha fazla ümitliyiz. Firma olarak daha özel ürünler ve katma değerli ürünlerle hizmet kalitemizi artırma hedefindeyiz. Sektördeki sıkıntılı dönemlerden daha az zararla etkilenmeyi planlıyoruz. Ürün yelpazemizi daha katma değerli hale getirerek rekabetin biraz dışında kalmaya çalışıyoruz. Bursa, Türkiye’de tekstil sektöründe eski geçmişi olan birikimi olan dokumasına ve boyahanesine kadar zincir olarak bir gücü olan bir şehir. Bizim şu andaki avantajımız Avrupa’ya yakınlığımız, hızlı üretim ve değişik üretimlere yatkın olmamızdır. Burada asıl önemli olan firmaların kendi bünyesini sağlam tutup sürdürülebilirlik konusunda hazırlıklı olmalı. İnanılmaz bir rekabet var. Bizim fasonculuk boyutundan çıkıp İtalya gibi katma değerli üretim yapma yolunda dünya tekstil ligindeki konumumuzu üst sıralara çıkarmamız gerekiyor. BTSO bu noktada firmalara yol gösterici başarılı çalışmalar yapıyor. Ben aynı zamanda ihracatçı birliğinde yönetimdeyim. Sektörümüzün tüm dinamikleriyle firmaların büyüme yolculuğunda daha güçlü kalabilmesi için sorunlarımızı ortak akılla çözmek için destek vermeye devam edeceğiz.
Haluk Arslan
Nilba Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı
Dünyaya ayak uydurmak zorundayız
Varlığımızı sürdürmemiz için mücadelemize devam ediyoruz. Yeni koleksiyonlar yapıp yeni koleksiyonları satmaya çalışıyoruz. Sürdürülebilir konusuna büyük önem veriyoruz ve gayret gösteriyoruz. Dünya markaları birçok firmaları denetliyor. Onlara ayak uydurmak zorundayız. Bu konuda başarılı olduğumuzu söyleyebilirim. Bu zorlu süreçte Bursalı firma olarak umudumuzu hiçbir zaman kaybetmedik, büyük bir heyecanla üretmeye ve ülkemiz için çalışmaya devam edeceğiz.
Mehmet Çetin Özel
Marsala Yönetim Kurulu Başkanı
Rekabet gücümüzü koruyup markalaşalım
Tekstil sektörü, hem Türkiye hem de dünya çapında dönüşüm geçiren dinamik bir alan. Son yıllarda sürdürülebilirlik ve dijitalleşme kavramlarının sektördeki etkisini giderek daha fazla hissediyoruz. Artık sadece kaliteli üretim yapmak yeterli değil, aynı zamanda çevre dostu ve yenilikçi çözümler sunmak da kritik hale geldi.
Bursa, tarihsel olarak tekstil ve kumaş alanında önemli bir merkez olmuş, ancak rekabetin arttığı global pazarda kendini yenilemek zorunda. Biz Marsala Textile olarak, Ar-Ge yatırımlarımızı bu yönde arttırıyor, dünyada giderek daha fazla benimsenen yenilenebilir ham madde kullanımı ve su tasarrufu sağlayan üretim tekniklerini hayata geçiriyoruz.
Ancak, sektörün büyük bir zorluğu da, ekonomik dalgalanmalar ve global tedarik zincirindeki kesintiler. Hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar, lojistik maliyetlerindeki artış ve uluslararası ticaret politikalarındaki belirsizlikler, firmaların risk yönetimini doğru yapmalarını zorunlu kılıyor.
Önümüzdeki dönemde, Türk tekstil sektörü olarak sadece rekabet gücümüzü korumak değil, aynı zamanda markalaşma ve katma değerli ürünlere odaklanmamız gerekiyor. Hedefimiz, sadece fason üretim yapan bir pazar değil, kendi tasarımını ve markasını yaratan bir merkez olmak olmalı. Bunun için de daha fazla Ar-Ge, daha fazla inovasyon ve kaliteli insan kaynağına yatırım gerekiyor.
Bizler bu dönüşümü doğru öngörerek yol alırsak, Türk tekstil sektörü dünyada hak ettiği yeri daha da güçlendirerek koruyabilir.
Barış Yılmaz
Ramnur Tekstil yöneticisi
Kendimizi geliştirmeye devam ediyoruz
Sektörün gerilemesiyle işler herkes adına kötü gidiyor. Buna rağmen durumları düzeltmeyi düşünüyoruz. Koleksiyona yeni ve daha güzel ürünler ekledik. Kendimizi geliştirmeye devam ediyoruz. Önümüzdeki 1-1.5 seneyi geçirmeyi hedefliyoruz. Avrupa, ABD ve Türkiye pazarlarındaki ticaretimizin daha iyi olacağına inanıyorum.
Tuncay Akdemir
Akdem Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı
2025, geçen yıldan daha iyi bir olacak
Yüzde 60’a yakın iç pazara çalışan firmayız. 2024 yılı sıkıntılı geçti ama fuarlarla hedeflerimize ulaşmak istiyoruz. Piyasada ne gibi boşluklar var. Piyasadaki analizleri iyi yaparak kreasyonları hazırlanıyoruz. Bu yılın geçen seneye göre daha iyi olacağına inanıyorum. Tekstil hiçbir zaman ölmez ve daima ayakta kalır. Donanımlı ve hazırlıklı olursak daha iyi noktaya geleceğiz.