Savunma sanayii destek bekliyor

Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN

Türkiye’nin sanayi ve üretim merkezle­rinden biri olarak otomotiv, tekstil ve makine sektörlerindeki güçlü konumuyla ülkemizde ve dünyada ün salan Bursa, son dönemde savunma sanayi alanında da büyüme hedefleri doğrultusunda adım atı­yor. Bursa’nın savunma sanayindeki bü­yüme çabaları desteklenirken, iş insanları Bursa’nın halen savunma sanayinden hak ettiği payı alamadığı görüşünde.

Levent Kerim UÇA

Saha İstanbul Genel Sekreteri

Bursa tecrübesini yansıtmalı

Küresel askeri harcamalara baktığımızda son 20 yılda yüzde 5 artışla, 2022 yılında 2.2 trilyon dolara ulaş­tığını görüyoruz. Ülkemizde ise savunma ve hava­cılık sektör cirosu son 10 yılda yüzde 10’luk bir artış sağlayarak 12.2 milyar dolara ulaştı. Kıbrıs Barış Harekâtı ve sonrasında yaşanan ambargolar ile başlayan sektörün gelişimi, tam bağımsız sa­vunma sanayi vizyonu sayesinde büyük platform­larda özgün tasarım ve yerli üretim desteğiyle 2022 yılında 4.4 milyar dolar ihracata ulaştı. Son dö­nemde yapılan ihracat sözleşmeleri göz önüne alındığında ve platform seviyesinde ürün ihraç et­meye başladığımız değerlendirilirse, ihracatımızın önümüzdeki dönemde hızla artarak 2023 yılında 6 Milyar doları rahatlıkla geçeceğini ve Türk firmala­rının dünyada daha fazla etkin olacağını söyleyebiliriz. Bursa’nın otomotiv, tekstil ve makine sektör­lerindeki üretim tecrübesini savunma, uzay ve havacılık sektörlerine daha da yansıtmasını bekle­mekteyiz. Burada büyük bir fırsat olduğunu düşünüyoruz, Bursa bölgesinin sektörden aldığı payın hızla artması mümkündür. Bölgedeki firmalarımı­zın daha görünür olarak sektöre entegre olmaları gerekmektedir. Örneğin Savunma Sanayii Başkanlığımızın yetenek envanteri portalında EYDEP serti­fikası almış firmalardan sadece 40’ı Bursa’da yerleşiktir.

Bu anlamda Bursa bölgesinin otomotiv, tekstil ve makine sektörlerinde elde ettiği kabiliyetlerin savunma, havacılık ve uzay sektörüne aktarılma­sında büyük fayda görüyoruz.

Dr. Mustafa HATİPOĞLU

BASDEC Derneği YKB

Üyelerimizin ihracatı 500 milyon dolar

Bursa Uzay Havacılık Kümelenmesi Derneği (BASDEC) Bursa iş dünyasının çatı kuruluşu olan Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) bünyesinde 2013 yılında kuruldu. BASDEC’in kuruluş amacı; güçlü bir otomotiv, makine imalat, tekstil alt yapısı ile Türkiye’nin en önemli sanayi kentlerinden olan Bursa’nın ulusal ve uluslararası savunma, havacılık ve uzay sanayilerine katkı sunmasını ve bu sektörlerden pay almasını sağlamak ve aynı zamanda Bursa sanayisinin teknolojik seviyesini yükseltmektir. BTSO çatısı altında 2013 yılında kurulan Kümelenmemizin çalışmalarının neticelerini de almaya başladık. Kümelenmenin getirdiği sinerji ile üye firmalarımız arasında güven, yardımlaşma ve işbirliği halinde ortak hareket etme kültürü gelişti. ROKETSAN ve TUSAŞ’ın Bursa yerleşkelerini faaliyete geçirmesi BASDEC ile işbirliğini daha da artırmış, millileştirme ve yerlileştirme çalışmalarına her üyemizin çalışma alanına göre destek vermesini kolaylaştırmıştır. BASDEC üyesi firmalarımızın sektöre yönelik sistem ve alt sistem sahibi olmak ve yerlileştirme çalışmalarında aktif şekilde yer almak adına yürüttükleri çalışmalarla Bursa, bugün savunma sanayiimizin yüzde 75’ine hizmet verebilecek kapasiteye ulaşmıştır.

BASDEC, 2014 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen UR-GE desteğinden faydalanmış; eğitim, danışmanlık, fuar destekleri, dış müşteri ilişkileri etkinlikleri için yüzde 75 oranında destek almaya hak kazanmıştır.

BASDEC içinde yer alan firmalarının toplam yıllık ihracatı ortalama 500 milyon dolar, kilogram başına ihracat bedeli ise 33 dolar seviyesindedir.

Savunma Sanayine Bursa’da BUSİAD öncülük etti

Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) her zaman bu topraklardan aldığını bu topraklara geri verme derdinde olan bir si­vil toplum örgütü olarak; savunma sanayiinin güçlü olması gerektiği inancıyla yola çıkarak, sek­törde millileşmeyi artırmak ve bu alanda ihracat yapan ülkeler kategorisinde yer al­mak için Oya Coşkunöz Başkanlığı döneminde, 2012’de kolları sıvadı.

BUSİAD, Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçıları Derneği Üyeleri (SASAD) ile Bursalı sanayicileri, hem Bursa’da, hem Ankara’da bir araya getirdi. Bu amaçlı olarak bir proje pa­zarı düzenlendi. Altın Ceylan Tesisle­rinde düzenlenen bu proje paza­rında 400’ün üzerinde ikili iş görüşmesi gerçekleştirildi. Bu proje pazarının açılış konuşması zamanın Savunma Sanayi Müsteşarı Murat Bayar tarafından gerçekleştirildi. Başta Aselsan, Roketsan, TAİ gibi sektörün önde gelen vakıf şirketleri­nin en üst düzey yöneticileri konuş­malarında beklentilerini anlattılar.

Bu toplantıların ardından uzay, havacılık ve savunma sa­nayinde bir kümelenme ihti­yacı ortaya çıktı. Bu yolu özenle planlayan BUSİAD, daha sonra BTSO’nun bu süreci devam ettirmesi adına görevi BTSO’ya devretti. Bu küme kuruluşunda kurucu üye ola­rak da yer alan BUSİAD, kümenin kurulduğu günden beri küme faa­liyetlerinin etkin bir şekilde yapıla­bilmesi için BUSİAD Yönetim Kuru­lu’ndan 1 kişi ile, küme yönetim kurulunda görev almaktadır.

Orhan İĞREK

İğrek Makina YK Başkanı

Bursa potansiyelini yansıtamadı

1946 yılında Ulu Camii’nin karşısındaki Bakırcılar Çarşısı’nda atölye olarak ku­rulan firmamız döküm ve marangoz maki­naları ana üretim konusuna ilaveten sa­vunma sektörüne küçük de olsa ordumuzun ana tamir tesislerine; bronz ve prinç alaşımlarından o günlerde rulman görevi gören redüktör yatakları, çelik mil yenileme, gövde dökümleri yaparak baş­ladı. Günümüzde otomotiv ve karoser kalıp bölümümüzde; zırhlı, paletli araçlara kalıp ve işlenmiş vasıflı çelik parçalarla hizmet veriyoruz.

Takım Tezgahları Fabrikamızda ürettiği­miz numerik kontrollü, çok eksenli makina­larımız ise savunma sanayii müşterileri­mizde milli muharebe (KAAN) Uçağının başta titanyum metal gövdesi olmak üzere ıslah çeliğinden üretilen bomba kalıpları­nın işlenmesine kadar kullanılmakta.

Aynı şekilde Ar-Ge Merkezimizle birlikte; gelişmesinde önemli konsorsiyum üyesi olarak Mavi Vatanımızı koruyacak savaş gemilerimizin deniz topunun üretilmesinde yüzde 40 oranında katkımız olmakta.

Mustafakemalpaşa Organize Sanayi Böl­gesi’nde yer alan yeni tesislerimizde Aralık 2023 tarihinden itibaren 100 ton ve üzerin­deki parçaları dökebileceğiz. Ülkemizin ihti­yacı olan gemi motorlarının dökümü ve ta­laşlı imalatına ait ayrıca yatırımlarımız devam etmekte.

Bursamız savunma sanayiine yönelik he­nüz üretim potansiyelini yansıtamadı. Atı­lan adımlar ve organizasyonlar pansuman niteliğinde ve cılız kalmaktadır. Sanayi üre­timinin her dalında Bursamızın potansiye­lini yansıtabilmek için sanayi ve ticaret odasının ayrılması ile teknoloji bilen yöne­timin gelmesi gerekmekte.

Ahmet ÖZKAYAN

Ermaksan YKB Vkl. ve Gen. Md.

Etkin çalışmalar yürütüyoruz

Ülkemizin geçmişte büyük oranda dışa bağımlı olduğu savunma ve havacılık sanayilerindeki özellikle son yıllarda atılan adımlar ve yerlileşme ça­lışmaları, Türkiye’nin bugününe ve ge­leceğine çok değerli katkılar sağlıyor.

Baktığımızda savunma sanayisinde bir şey üretmek, geçmişte gerçekten zordu. Şu anda kapılar sonuna kadar açık.

Ülkemizin en önemli sanayi kentleri­nin başında gelen Bursa da halihazırda mevcut üretim yetkinliği ve teknolojik altyapısı ile savunma sanayisi ihtiyacı­nın önemli bir bölümünü karşılıyor. Bursa’nın sahip olduğu ekosistemin gi­derek güçlenmesi de bu alanda ile­ride daha da iyi çalışmaların gerçekleştirilebileceğine işaret ediyor. Ermaksan olarak, kurulduğumuz günden bu yana yüksek teknolojile­rin sivil ve askerî alanlarında aygıt­lar, düzenekler ve sistemler kurgula­yan, üreten, tümleştiren savunma sanayi iştirakımız Saver İleri Sa­vunma Teknolojileri ile de ülkemizin savunma sanayisinin daha da gelişi­mine yönelik etkin çalışmalar yürütü­yoruz. Sahip olduğumuz üretim gü­cünü, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçları doğrultusunda özgün ürün­ler üretme noktasında işin içine katma gayesiyle adımlar atıyoruz.

Özellikle de Optoelektronik Ar-Ge Merkezimizde, Türkiye’nin uluslar­arası rekabet gücünü artırıcı teknoloji­ler geliştirmekteyiz. Ülkemizin önemli savunma sanayi şirketleriyle de strate­jik iş birliği çalışmalarımız devam ediyor.

Ayhan KORGAVUŞ

Ünver Group YK Başkanı

Lider olmak için engel yok

Savunma sanayi çalışmaları­mız18 yıl önce Otokar firması ile başladı. Sonrasında da BMC ve FNSS firmalarıyla çalışmaya başla­dık. Bu firmalara kauçuk hortum, si­likon hortum ve formlu enjeksiyon parçaları üretiyoruz. Savunma sana­yii butik ama özel bir sektördür. Her zaman hızlı ve beklenmedik değişik­liklere açık bir sektör olmuştur. Bu sebeple savunma sanayi alanındaki büyüme hedeflerimiz doğrudan sek­törün dinamiklerine ve mevcut fır­satlara bağlı. Ayrıca savunma sana­yiindeki özgün ve nitelikli ürünlerimizle, potansiyel fırsatları en iyi şekilde değerlendirme konusundaki esnekliğimizi de sürdürüyoruz. Herhangi bir fırsat doğduğunda, bu fırsat­ları hem işimizin sürdürülebilirliği hem de ülke savunma­sına katkı sağlama amacıyla ciddiyetle ele alıyoruz.

Bursa sanayisinin otomotiv, makine ve tekstilden gelen yetenek­leri, üretim altyapısı ve bu alanda yer almak için sahip olunması gere­ken sertifikalarıyla savunma sanayi­sinde iyi ve stratejik bir noktada olduğunu düşünüyorum. Bursa’nın savunma sanayisinden aldığı payı daha da artırması için ve bu alanda lider olmaması için hiçbir engel yok. Ancak bu potansiyeli realize etmek için spesifik savunma sanayisi gerek­sinimlerini ve stratejilerini anlamak, yerel yetenekleri bu doğrultuda ge­liştirmek ve iş birliği ağları oluştur­mak önemlidir.

Şinasi GÜNEŞ

Bemis Teknik Elektrik YKB

Sertifikasyon sorunu çözülmeli

Dünyanın en stratejik ürünü önce gıda sonra enerji diyebilirim ancak son yıllardaki gelişmelere göre üçüncü sırayı savunma sa­nayi almış durumdadır. Do­layısıyla savunma sanayi alanında gelişmişlik ora­nında ülkelerin ağırlığı ve et­kinliği olacaktır. Son yıllarda siyasi iradenin de tutarlı ol­ması nedeniyle savunma alanında kayda değer gelişmeler olmaktadır. Sa­vunma sanayi alanında geli­şimin olması için teknik per­sonele mutlaka ihtiyaç vardır Bursa’mız tekstil ve otomotiv sektöründe uzun zamandır faaliyet gösteren bir il olması nedeniyle önemli sayıda tek­nik personel yetiştirmiştir dolayısıyla savunma sanayi alanında başarı göstermesi çok daha kolay olacaktır. Be­mis Teknik Elektrik olarak kurulduğumuzdan bu yana endüstriyel elektrik malze­meleri üretmekteyiz ve ürün­lerimizi savunma sanayine önemli ölçüde satmaktayız ayrıca üç yıl önce SİA anlaş­masıyla kumanda devrele­rini aktarmak amacıyla kon­nektörler üret­mek için stra­tejik iş birliği anlaşması yap­tık ve yerlileş­tirme kapsamında 12 ürün üretmek için Savunma Sa­nayi Bakanımız Hulusi Akar’dan sertifikamızı alarak çalışmalara başladık elektro optik sistemler başkanlığıyla yaptığımız anlaşmayla bize verilen numunenin aynısını yaparak fonksiyon testlerini başarıyla tamamladık. Deva­mında Aselsan‘dan belirle­nen numunelerin bize ulaş­masıyla çalışmalarımızı sürdürmeyi planladık şu aşa­mada numunelerin gelme­sini beklemekteyiz. Sanayinde gelişmemiz için en önemli engellerden birisi ürün serti­fikasyonu konusudur, her türlü ürünü yapmak özellikle Bursa için çok zor değildir. Amerika’nın, Avrupa’nın ver­mediği ürünleri üretsek dahi satmak için ve kullanmak için yine Amerika’nın ve Avrupa’nın sertifikalarına ihti­yaç duyulmaktadır. Dolayı­sıyla ürünü yapsanız da sertifikalandırmayı yapama­dığınız için üretseniz de sata­mamaktasınız, dolayısıyla ülkemizin acilen sertifikas­yon konusunu çözmesi ge­rekmektedir.

İsmail ÖZCAN

Ottonom Mühendislik YKB

Spesifik konulara odaklanılmalı

Savunma sanayi sektörüne yönelik ilk çalışmalarımızı 2016 yılı itibari ile hayata geçirdik. Bugün Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfına ait tüm şirketlerle çalışmalarımız sürdürüyor. Sektöre ilk adımımızı uçak fikstür kalıplarına yönelik çözümlerimizle attık bugün geldiğimiz noktada çevresel test sistemlerinden, roket rampalarına kadar ihtiyaç duyulan her türlü özel çözümü sağlayabilmekteyiz.

Savunma sanayimizin büyümesi doğrudan bizleri de etkiliyor. Ancak ihraç edilebilir ürün ve çözümler için 2 ana stratejiyi takip ediyoruz. Birincisi Türkiye ile savunma sanayi alanında ülkelerin özel ve kamu kurumları, ikincisi ise savunma sanayinde özellikle havacılık çözümleri üreten ülkeler ve o ülkelerin kurumlarını radarımızda tutuyoruz. Savunma sanayi hassasiyeti yüksek ve ülke çıkarlarını gözeten ana bir sanayi olduğundan 2 stratejimizi titizlikle planlıyoruz.

Mühendislik ve alt yapı anlamında Bursa oldukça kuvvetli bir pozisyonda. Buna lojistik ağını da ekleyebiliriz. Ancak katma değeri yüksek olan spesifik konulara Bursalı firmaların odaklanması başta savunma sanayinden daha çok pay almasını sağlayacaktır.

Otomotiv ve makine sektöründen gelen entelektüel sermayeye daha çok yatırım yapılarak ve mevcut parkurların iyileştirilmesi ile bunu başarmak mümkün. Göreceli olarak Bursalı firmalarımızın sektörde başarılı işlere imza attığını görüyoruz ancak pay olarak sektörün genel ortalamasının altında diyebiliriz. Nasıl bugüne kadar Bursa otomotiv ve tekstil ile anılıyorsa firmalarımızın artması ve katma değerli işleri ile bu sektörlerle de ‘havacılık ve savunma sanayi’ anılması mümkün.

Burak ULCAY

Bumesh Technics Kurucu Ort.

Sanayi ilişkileri geliştirilmeli

BUMESH TEKNİK olarak 2023 ba­şında savunma sanayiinde teda­rikçi olabilmek maksadıyla girişimlere başladık. Şu an SAHA İSTANBUL üyesi­yiz. MKEK satınalma panelindeyiz.

Şu an için daha çok CNC freze işleme ile üretilen belirli hassasiyetteki parçala­rın imalatı üzerine yoğunlaşmış durumdayız.

Bu alanda payımızı büyütmenin bi­zim ölçeğimizdeki bir firma adına ilk ve en önemli adımı, talep edilen parçaların teknik spesifikasyonlarında tanımlı has­sasiyet ve dar toleransları sağlayabile­cek CNC makine yatırımının yapılabil­mesi. Bizler de makina parkurumuzu bu anlamda dönüştürmeye/yenilemeye gayret ediyoruz.

Yatırım planlarımızı buna göre ya­pıyoruz.

Savunma sanayi firmaları geneli itibarı ile Ankara ve çevresinde yo­ğunlaşmış durumda. Buna paralel olarak, savunma sektörünün ana sa­nayii konumundaki firmalarının te­darikçileri yine bu bölgelerde yerleşik firmalar.

Bursa’da, makine ve otomotiv sektörü dolayısıyla her yönü ile profesyonelleş­miş kapasitenin savunma alanında ol­ması gereken yerde olduğunu ya da bu minvalde ciddi bir gayretin olduğunu düşünmüyorum. Hak edilen pay alınmıyor.

Bursa ve savunma sanayii ilişkilerinin genişletilmesi, geliştirilmesi gerekiyor. Finalde kazanım karşılıklı olacaktır.

Öneri olarak, firmaların bireysel çaba­ları yanında, yerel yönetimler, BTSO, OSB’lerin yönetimleri gibi kurumların nitelikli organizasyonlarla Bursa’da yer­leşik, belirli kategorideki istekli firmaları savunma sanayi firmaları ile bir araya getirebilmesi ilk etapta düşünülebilir.

Dr. Gül Çiçek ZENGİN BİNTAŞ

Mubitek Gen. Md. Yrd.

Bursa’nın konumu sınırlı

Firmamız 2022 yılından bu yana sa­vunma sanayine tasarım ve yazı­lım alanında proje bazlı hizmet vermek­tedir. Savunma sanayinde projelerin her biri karmaşık ve yüksek gereksinimi olduğundan, sac kalıp ve aparat tasarı­mında uzmanlaşmış bir firma, sa­vunma sanayinde bu tür projeleri başa­rıyla gerçekleştirebilir.

Firmamızın 10 yıllık teknoloji yol planı bulunmaktadır. Savunma sanayi alanında bu planda yer alan başlıkları­mızı, tekli üretimlerde(takım, aparat) ta­sarım entegrasyon ve optimizasyon uy­gulamaları, yüksek boyutlu veri yönetimi yazılımı, simülasyon ve eğitim yazılımları, zırhlı araçlar ve tanklar, askeri uçaklar ve helikopter­ler ve insansız hava araçları (İHA) şeklinde sıralayabiliriz.

Bursa, Türkiye’nin otomotiv, tekstil ve makine gibi endüstrilerde öncü şehirlerinden biri olarak bilinirken, savunma sanayi konusundaki konumu daha sınırlıdır. Ancak son yıllarda Türkiye’nin genel savunma sanayi hamleleri çerçevesinde Bursa da bu alanda adımlar atmış ve bazı savunma sanayi projelerine ev sahipliği yaptığını görüyoruz.

Bursa’nın savunma sanayinde daha da gelişebilmesi için, üniversite-sanayi işbirliği, altyapı ve teknoloji geliştirme, yatırım teşvikleri, ar-ge ve inovasyon odaklı projeler, tedarik zinciri entegrasyonu, ulusal ve uluslararası işbirlikleri ile eğitim ve yetenek geliştirme alanlarında adımlar atılabilir.

Fatih MESTAN

Erbab Otomat Savunma Sanayi Yöneticisi

Devlet teşviklerine ihtiyaç var

Otomotiv sektöründe 45 yıl deneyimimizin ar­dından son 5 yıldır savunma sanayisine yöneliyoruz. Mü­himmat ve silah parçalarında uzmanız. Farklı kalibrelerde mermi çekirdekleri ve uçak­savar mermi gövdeleri üreti­yoruz. Millî Savunma Bakan­lığı onaylıyız. 2020’de başladığımız, 2022’de üreti­mini tamamladığımız “CO­MIT CMT-100” adlı metal ma­yın detektörümüz var. Tamamen yerli üretim ve yazılımla, askeri sınıfta lider ola­rak kabul ediliyor. Global pa­zarda büyük talep görüyor. Aynı zamanda yeni ürünler için Ar-Ge çalışmalarımız da sürüyor. Firma olarak ürün geliştirmede Ar-Ge’ye büyük önem veriyoruz. Doğru perso­nelle çalışıyoruz. Makine ya­tırımlarıyla savunma sanayi­sinin ihtiyacını karşılıyoruz. Mühimmat, silah parçaları ve roket imala­tında kapasi­temizi artırı­yoruz. Mayın detektörü üre­timinde temel kapasitemiz 1.000 adet, ta­lebe göre 4.000 adede çıkabi­lir. Bursa savunma sanayi alanında daha çok genç. Yak­laşık 15-20 yıllık bir savunma sanayi tecrübesine sahip. Bursa’mız belki iddialı olacak ama 15 yılda diğer lokasyon­lardaki tüm rakiplerine, ki on­ların 50-60 sene tecrübeleri var, onlara yetişti. Birçok alanda işler artık Bursa’da ya­pılıyor. Şehrimiz savunma sanayinde hak ettiği yerde daha değil. Bursa’nın sektöründe daha iler­lemesi için devlet yatırım teş­viklerine ihtiyacımız var. Ana savunma sanayilerinin Bur­sa’da yatırım yapması ve Bursa firmalarının bu proje­lerde alt yüklenici veya proje ortağı olarak yer alması önemli. Ana çözüm sistemle­rinin bazı bileşenlerinin Bur­sa’da üretilmesi teşvik edilmeli.

Tuncer HATUNOĞLU

İletişim Yazılım YKB

Daha fazla çözüm üreteceğiz

Savunma sanayi sektöründeki proje bazlı çalışmalar yapan birçok işletme, iş süreçlerinde profesyonel bir şekilde uzmanlıklarıyla ilerlerken dijital dönüşüm çalışmalarını da beraberinde yaptıkları çalışmalara ekleyerek bu konuda çeşitli yatırım ve projelerini sürdürmektedir.

Savunma sanayi alanındaki çalışmalarımıza 2014’ten beri devam ediyoruz ve birçok projeyi hayata geçirdik. CoralReef MES ile savunma sanayi sektöründe siparişten sevkiyata kadar malzeme akışının sistemsel olarak yönetilmesi, giriş ve final kalite kontrollerinin yönetilmesi, siparişlerin takip edilebilmesi, toplanan veriler ile performans, izlenebilirlik, kalite yönetimi vb. konuların dijital platforma taşınması sağlanmıştır. Ayrıca savunma sanayi sektöründe diğer bir ihtiyaç olarak başta kalite yönetim sistemleri gerekliliklerinin yerine getirilmesi ManageMind BPM sistemi ile sağlanmaktadır. ManageMind sistemi ile düzeltici faaliyetlerin takibi, fizibilite analizleri, iç tetkik takibi, muayene / ölçü ve test doğrulama formalarının işletilmesi, risk yönetimleri uygulanmaktadır. Mevcut durumda BTSO’nun sektöre uygun kümelenme çalışmaları ile sektöre parça üreten, iş geliştiren, proje uygulayan birçok üretici ve tedarikçi firmaları bir araya getiren bir ekosistemin gerçekleştirilmesi ve var olan ekosistemin güçlendirilmesi ile savunma sanayine daha fazla çözüm üreten bir şehir haline gelebilecektir.