Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), geçen yılın aralık ayı ve 2022 yılına ilişkin konut satış istatistiklerini açıkladı.
Buna göre, konut satışları 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 0,4 azalışla 1 milyon 485 bin 622’ye düştü.
Ocak-Aralık 2022 döneminde ipotekli konut satışı yüzde 4,8 gerileyerek 280 bin 320 oldu. Bu dönemde ilk defa satılan konutlar yüzde 0,3 azalışla 460 bin 79’a geriledi. İkinci el konut satışları ise yüzde 0,5 azalışla 1 milyon 25 bin 543 olarak kayıtlara geçti. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışlarının payı yüzde 31, ikinci el konut satışlarının payı yüzde 69 oldu.
Geçtiğimiz yıl 259 bin 654 ile en fazla konut satılan il İstanbul oldu. İstanbul’u 126 bin 166 konut satışı ile Ankara, 83 bin 502 konut satışı ile İzmir takip etti.
Konut satışlarında Bursa’nın 2022 performansı
2022 yılında Bursa’da konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 0,8 artarak 54 bin 277 oldu. Bursa bu rakamla geçtiğimiz yıl Türkiye’de en fazla konutun satıldığı 5’inci il oldu. Bursa’da ipotekli konut satışları 2022 yılında yüzde 4,1 azalarak 11 bin 102 oldu. Söz konusu ilk el konut satışları yüzde 1,4 azalarak 17 bin 487, ikinci el konut satışları ise yüzde 1,9 artarak 39 bin 790 olarak kayıtlara geçti. Bursa’daki toplam konut satışları içinde ilk el konut satışlarının payı yüzde 32,2, ikinci el konut satışlarının payı yüzde 67,8 oldu.
Bursa’da 2022 yılında yabancıya yapılan konut satışlarında ise yüzde 18,9 artış yaşandı. Bursa’da geçtiğimiz yıl yabancılara 2 bin 2 konut satıldı. Bir önceki yıl bu rakam bin 683 olmuştu.
Sektör temsilcileri Bursa’nın 2022 yılı konut satış performansını ve 2023 yılı öngörülerini Ekohaber okuyucuları için paylaştı.
Naci ŞAHİN
Burçin İnşaat YKB
Paketler satışlara olumlu yansıyacak
Bursa’da 2022 yılında konut satışları yüzde 0,8 artarken, yabancılara satışlar ise yüzde 19 yükselmiştir. 2023’te bu oranın aynı gideceği kanısındayım. Konut satışını etkileyen en önemli unsur belediyelerimizin yeni imarlı arsa üretmemesidir. Mevcut arsalardaki aşırı fiyat artışı konut maliyetlerinin artmasına neden oluyor. Bu da vatandaşın alım gücünü zorlamaktadır.
Yeni açıklanan paketlerin satışlara mutlaka pozitif etkisi olacaktır ama bunların istikrarlı ve sürdürülebilir olması esastır.
Yabancılara yapılan konut satışları artışı devam edecektir, zaten yabancılar için konut alım şartları uygun, artış için ilave şartlara gerek yok kanısındayım.
Belediyeler yeni konut bölgeleri, çok miktarla imarlı arsa üretmeli. Çünkü fahiş arsa fiyatları konut maliyetini yüzde 50 etkileyen unsurdur. Bu dengeler oluşursa 2022’ye oranla yüzde 10 artış iyimserliğindeyim.
Şeref DEMİR
Akyükselen İnşaat YKB
Yıllık 1 milyon konuta ihtiyaç var
Türkiye’nin nüfus artışından dolayı yıllık konut ihtiyacı 800 bin civarında. Bu rakama ömrünü tamamlamış riskli yapı dönüşümü dahil değildir. Riskli yapı dönüşümünü eklediğimizde Türkiye’nin her yıl 1 milyon civarında konuta ihtiyacı var demektir. Dolaysıyla ihtiyaç olan sayının yarısı kadar bile imalat yapılmadığı sonucuna ulaşırız. Bunun sonucu olarak kira bedellerinde astronomik rakamlar oluşuyor. Buna rağmen kiralık konut bulmada büyük sorunlar yaşanmakta. Kamu bunun farkına varmış olacak ki, cazip imkanlar ile dar gelirliyi, akabinde 0,69 gibi çok cazip konut kredi oranları ve 15 yıl süreli, ‘Yeni Evim’ kampanyası ile finansman sağlayarak, orta gelirli kesimin zaruri bir ihtiyacı olan barınma sorununa çözüm üretmeye çalışmakta. Anayasal hak olarak teminat altına alınan barınmanın sağlanmasının sosyal devlet ilkesi olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Fakat bunun kamuya büyük yük getireceği bir gerçek. Bu nedenle sorun sürdürülebilir şekilde, aynı zamanda kamuya yük getirmeyecek şekilde çözmek gerekir. Bunun için de özel sektöre arzı arttıracak çözümler imkanlar sağlanmalıdır. Kamunun zaman zaman kampanyalar yaparak üzerine yük almasındansa, devamlılığı olan konut kredi oranlarıyla konut alıcısına finansman sağlamalıdır.
Yabancılara satış Türkiye genelinde olduğu gibi Bursa’da da toplam konut satışının yüzde 4-5’i civarında gerçekleşmiştir. Dönem içinde yabancılara satışın yüzde 25’inin Ruslara gerçekleştiği görülmekte.
Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan dolayı oluşan bu talebin, konum olarak çok yakın olmasına rağmen Bursa’da yeterli miktarda satış yapılmamıştır. Bunun ana sebebi Bursa’nın yurtdışında yeterince tanınmaması.
Turizm, sanayi, tarım şehri olan Bursa’nın yurtdışında tanıtımı için gerekli çalışmaların yapılması gerekiyor. 2023 yılının birikmiş olan talep, artan nüfus ve riskli yapıların sayıları göz önünde bulundurulduğunda sektörün ivme kazanması mutlak hale gelmiştir.
Önümüzdeki süreçte inşaat sektörünün özellikle astronomik arsa fiyatına ve artış ivmesi düşse de yükselen emtia fiyatlarına çözüm bulunması halinde çok hızlı bir şekilde talebi karşılayacak düzeyde üretim yapacağına ümidimiz tamdır.
Muhammed ADİLOĞLU
Adiloğlu Grup YK Başkanı
2023 canlı ve heyecanlı geçebilir
Geçtiğimiz yıl ilimizdeki konut satış performansının stabil olduğunu gözlemlemekteyiz. Yüzde 1’i bile bulmayan artışı, artış olarak görmek doğru değil. Büyüyen ve gelişen şehirlerde yüzde 5’lik artışları çok normal görmeliyiz. Bunun üzerinde gerçekleşen bir artışa olumlu bakılabilir.
Yabancılara satılan konut rakamında geçtiğimiz yıl ciddi artış gözükmesinin en temel sebebi olarak 2021 yılında yurt dışından geliş gidişler konusunda henüz pandemi tedbirlerinin kaldırılmamasının etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple 2021 yılında 2022’ye oranla düşük oranda yabancıya satış gerçekleşti. Orta gelirli vatandaşlar için Yeni Evim Kampanyası ve TOKİ tarafından yapılan dar gelirliyi ev sahibi yapma çalışmaları bunların yanında ikinci el konutlar için düşünülen düşük oranlı kredi kampanyası, sektörün 2023 yılını canlı ve heyecanlı geçirmesini sağlayacaktır.
Yusuf ŞEHİTOĞLU
Şehitoğlu İnşaat YKB
Satışları kredi faizleri etkiliyor
Konut satışlarının bir öncesi seneye göre artışlarında en büyük unsur baz etkisidir. Yatırımcılarımızın yeni projelere başlama iştahı maalesef azalmaktadır.
Burada üretici fiyatlarındaki artışlar ve arazi maliyetleri birleşince daire fiyatlarındaki nihai ulaşılan nokta önemli bir kıstastır.
Konut satışlarını en çok etkileyen husus kredi faizleri ve bankaların bu yöndeki isteklilikleridir.
Enflasyon muhasebesi uygulandığı takdirde Yeni Evim Kampanyası ve TOKİ projelerinin sektöre oldukça olumlu olacağını düşünüyorum.
Yabancıya satışların vatandaşlık tarafında açıkçası eksik işlediğini düşünüyorum. İnşaat sektörü de bir sanayi koludur. Nasıl ki sanayide kilo başına ihracat rakamları hesaplanıyorsa inşaatta da katma değer ve satış yapılan hedef kitleyi göz ününde bulundurmalıyız.
2023 yılında seçim iş dünyası için genel beklentiyi yönlendiren en büyük unsurdur. Diğer taraftan enflasyonun seyri 2023’ te ikinci gündem olacaktır. Bu noktada seçim atmosferi sonrasında açıkçası Türkiye’nin önünün çok açık olduğunu düşünüyorum. Burada iş dünyası, uluslararası ticaret ve insan kaynakları politikamızı doğru planlamamız gerekmektedir.
Mustafa ALTIN
Makaza Altın İnşaat YKB
Sektör rahatlayacaktır
2022 yılı ülkemizin bulunduğu ekonomik şartlar doğrultusunda sektörümüz açısından oldukça zorlayıcı geçti. Bu süreçte maliyetlerin yükselmesi hem üretici hem de tüketiciyi oldukça olmsuz etkiledi.
Ancak Bursamız gerek konumu gerek imkanları ve yaşanabilirliği ile birçok ilimize göre aldığı göçler ve nüfus artışı ile inşaat ve diğer sektörlerdeki dinamizmini korudu. İçinde bulunduğumuz süreçte başlayan “Yeni Evim” kampanyasıyla beraber sektörde ciddi bir hareketlilik söz konusu. Yeni evim teması gerçekten şu an ev sahibi olmayan vatandaşlara hitap etmesi, ilk üç sene ödeme planı avantajı ve 180 ay vade imkanı ile büyük bir avantaj. Yabancıya yapılan satışlarda kur kaynaklı alım gücü avantajı büyük bir etken. Ancak yabancıların ülkemize ve özellikle büyük şehirlerimize olan talebi alım gücü yatırım avantajından da ziyade yüksek yaşam kalitesi ve olanakların iyiliğinden kaynaklanıyor. Yabancı satışları ülkemizde eminiz ki her geçen gün daha ileriye gidecektir. 2023 yılında yabancıya satışa yönelik yapılacak olan tanıtım, teşvik ve daire alım kolaylıkları ile satışın çok daha farklı bir ivme kazanacağını düşünüyorum. 2023 yılı içerisinde seçim olması sebebiyle sektörde bir rahatlama bekliyoruz. Özellikle seçime kadar olan süreçte inşaat sektörüne yönelik desteklerle birlikte pazarın hareketli olmasını bu hareket ile konut satışlarında artış olacağını tahmin ediyoruz.
Hüseyin TESTİCİOĞLU
Atış Şirketler Gr. Gen. Md. Yrd.
En kazançlı yatırım gayrimenkul olacak
Özellikle ülkemizde yatırım denince güvenli liman olarak görülen gayrimenkul sektörü özellikle son yıllarda içinde bulunduğumuz enflasyonist dönemde önemini bir kez daha bizlere gösterdi. Menkul kıymet yatırımlarına oranla değerini her zaman piyasa şartlarının üzerinde tutan en güvenli yatırımlardan biri olması sebebiyle birçok yatırımcı bu piyasada alım gerçekleştirdi. Özellikle nitelikli arzın az olmasıyla stok sınırları yaşanması sebebiyle de fiyatların yukarı yönlü seyretmesi de bu yatırımı diğer yatırım araçlarından çok daha ön plana çıkarttı. Bu veriler satışların bir önceki yıla göre artmasına sebep oldu.
Yeni açıklanan kampanyalar ile birlikte özellikle düşük ve orta bütçeli vatandaşlarımızın konut ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çok önemli fırsatlar doğmuş oldu. Bu şartların sınırlı olarak sunulması sebebiyle de taleplerde ciddi oranda artışlar yaşandı. Temel ihtiyaçların başında gelen barınma ihtiyacına karşılık vermesi adına atılan bu adımları önemli buluyoruz. Yabancı yatırımcıların talebini arttırmak için şehrin global anlamda bilinirliğini arttırmak önem taşıyor. Yurt dışı tanıtımlara yapılan yatırımlar sayesinde yabancıların şehre olan ilgisinin arttığını gözlemleyebiliyoruz. Özellikle şehir içerisinde inşa edilen nitelikli konutların artmasıyla ve ulaşım anlamında yapılan yatırımlar ile farklı lokasyonlara ulaşımın kolaylaşmasıyla yabancı yatırımcılar Bursa’yı daha fazla tercih etmeye başladı diyebiliriz.
Enflasyon oranları her ne kadar düşme eğilimine geçiyor gibi görünüyor olsa da piyasaların dengeye gelmesi elbet bir süre alacak.
Göksel BİRSEN
TÜGEM Bursa Başkanı
Hareketlenme 2024’te başlayacak
Özellikle konut piyasasında uzun yıllardır görmediğimiz fiyat artışı durağanlığın sebebi olmuştur. Merkez Bankası’nın faiz indirimine rağmen konut faizlerinin yüksek seyretmeye devam etmesi ipotekli satışlara da önemli bir darbe vurdu. Bursa’da az da olsa 2021’e göre büyüme var. Nilüfer ilçesi büyümeye katkı sağlamıştır. Bursa 2016 yılı Dünya Yaşanabilir Şehirler sıralamasında Türkiye’de 1’inci sırada yer almıştır. Yaşanabilir bir şehir olması, son dönemlerde gerçekleşen alt yapı çalışmaları ve ulaşım hatlarındaki kaliteli hizmet artışı ile gayrimenkul piyasası Bursa’da oldukça canlanmıştır. Konut satın almak diğer yatırım araçlarına oranla çok daha büyük bir yatırım gerektirir. Konut satışını en çok şehirdeki kişi başına gelir, işsizlik oranı, faiz oranları ve konut fiyatları etkiler. Yeni Evim Kampanyasıyla birlikte sıfır konutlara talep arttı. Ev sahibi olmak isteyenler şartları ve detayları bizlere soruyorlar. Fakat burada orta gelir grubunda şartları sağlayan kişiler kısıtlı inşaat firmasına gidip gezebiliyorlar. O yüzden bu grupta yoğun bir satış gerçekleşmeyecek gibi duruyor. TOKİ tarafında ise ev alamayacak durumda olan kişiler ev sahibi olacağından konut piyasasını etkileyen olumsuz bir durum olmayacaktır.
