AYDIN DAĞTEKİN
Küresel pazarlarda özellikle Çin kaynaklı yaşanan yoğun rekabet, ekonomilerde soğumaya paralel olarak devam eden resesyon, Türkiye’de günden güne artan ve üreticiyi sıkıntıya sokan yüksek girdi maliyetleri ile enflasyonun oldukça altında kalan döviz kurları, ihracatçıları zorlamaya devam ediyor. İhracatçı firmalar, ayakta kalmak ve güçlü oldukları pazarları kaybetmemek için yoğun uğraş veriyor. Bölgedeki çatışmalar ve gerilimler de süreci baltalarken, 2024 yılının Ocak- Eylül döneminde, tüm bu olumsuz koşullar nedeniyle ihracatta sınırlı başarı elde edildi.
Türkiye’nin yılın ilk 9 ayında gerçekleştirdiği toplam ihracat, yüzde 3,2 artışla 193 milyar dolara ulaştı. Genel Sekreterlik bazında en fazla ihracat yapan ikinci birlik olan Uludağ
İhracatçı Birlikleri'nin (UİB) 9 aylık ihracatı da, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5'lik artışla 28 milyar 36 milyon 891 bin dolara ulaştı.
İller bazında değerlendirme yapıldığında ise Bursa'nın performansı, Türkiye’nin ve UİB'in altında kaldı. Bursa, 1 Ocak- 30 Eylül 2024 dönemini kapsayan 9 aylık dönemde 12,1 milyar dolarlık ihracat yaptı. Bu dönemde kaydedilen artış, geçen yılın ilk 9 ayına göre yüzde 1,6 düzeyinde gerçekleşti. Elde edilen bu rakamlar, İstanbul ve Kocaeli'nin ardından üçüncü sırada yer alan sanayi kenti, otomotivin Detroit’i Bursa'nın ihracatında, dolayısıyla üretiminde yaşanan aşınmayı bir kez daha gözler önüne serdi.
Bursa ihracatında Eylül ayında ise yüzde 14’lük artış oranına ulaşıldı ve ihracat rakamı 1,4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Sektörlerin performansı
Bursa’da sektörlerin ihracat performansına bakıldığında da, en yüksek paya sahip olan otomotiv endüstrisinin ihracatı yılın ilk 9 aylık döneminde yüzde 2,4’lük artışla 5 milyar 262 milyon dolar seviyesine ulaştı. Endüstrinin ihracatı geçen yılın aynı döneminde 5 milyar 140 milyon dolar seviyesindeydi.
Kent ekonomisi için ikinci önemli sektör olan, ikinci sırada yer alan hazır giyim ve konfeksiyonda da kan kaybı devam etti. Sektörün ihracatı 9 aylık dönemde yüzde 1,7 oranında azalarak, 1 milyar 245 milyon dolardan 1 milyar 224 milyon dolara geriledi. Sektör ihracatındaki bu düşüşte, bazı firmaların özellikle yüksek işçilik maliyetleri nedeniyle üretimlerini Mısır gibi ülkelere kaydırmaları da etkili oldu.
Bursa’nın tekstil ve hammaddeleri ihracatı Ocak- Eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında yüzde 2,1 gibi sınırlı bir artışla 942 milyon dolardan, 962 milyon dolara çıktı.
Makinede keskin düşüş
Özellikle son dönemde lazerli kesim makinelerinde düşük fiyatları nedeniyle Çinli firmalarla rekabette zorlanan makine sektöründeki sıkıntılar da, ihracat rakamlarına yansıdı. Bursa’nın makine ve aksamları ihracatı, yılın ilk 9 ayında yüzde 10,8 oranında geriledi. Sektörün ihracatı bu dönemde 1 milyar 42 milyon dolardan 930 milyon dolar seviyesine indi.
Bursa’dan yapılan çelik ihracatı 9 ayda yüzde 19,5 oranında artış kaydetti ve geçen yıl 676,4 milyon dolar düzeyinde olan rakam, bu dönem 808 milyon dolara ulaştı.
1 Ocak- 30 Eylül döneminde kimyevi maddeler ve mamulleri ihracatı, 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 21,3 oranında artarak, 520,2 milyon dolardan 631,3 milyon dolara çıktı.
Alt sektörlere incelendiğinde, Bursa’dan yapılan demir ve demir dışı metaller ihracatı yılın ilk 9 aylık döneminde yüzde 9,4 oranında düşüş kaydetti ve 495,4 milyon dolardan 448,7 milyon dolar seviyesine düştü.
Mobilya ihracatı da azaldı
Bursa için önem taşıyan diğer sektörlerden mobilya, kağıt ve orman ürünleri ihracatında 9 aylık dönemde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 10,2 düşüş yaşandı ve ihracat 629 milyon dolardan 565 milyon dolara geriledi. Mobilya sektörü, Türkiye’nin üretim üssü İnegöl ekonomisinin belkemiğini oluşturuyor.