GÖKSEL BAŞARAN – AYDIN DAĞTEKİN
Konut satışlarında Şubat ayında yaşanan artış, sektörde umutları yeşertti. Sektör yetkilileri, tüketicinin ucuz krediye ulaşması halinde, piyasada gerçek hareketliliğin başlayacağı görüşünde.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ülke genelinde konut satışları 2024 Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,3 artarak 93 bin 902 oldu. Temmuz 2023’den bu yana ilk kez gelen ve “Sektör canlanıyor mu?” sorusunu akıllara getiren bu artışı, sektör temsilcileri ile firmaların yetkililerine sorduk.
Görüşlerini dile getiren sektör yetkilileri ve firma temsilcileri, satışlardaki artışın nedeninin “firmaların, durgunluk nedeniyle gerçek fiyatlarda satış yapamaması, kardan fekakarlık yapması” olduğuna dikkat çekiyorlar. Yetkililer, inşaat ve konut piyasasında gerçek hareketlilik ve yukarı doğru ivme için, parasal sıkılaşma önlemlerinin esnetilmesini ve tüketicilerin ucuz krediye ulaşımının sağlanmasının şart olduğuna işaret ettiler.
Sevindirici ama sektörün ivme kazanması için çözüm şart
Şeref Demir
İMSİAD YKB
İnşaat sektörü için satışların artmış gözükmesi sevindirici bir durum. Fakat istatistikleri dar ölçekte değerlendirdiğimiz taktirde, reel sonuçları vermeyebilir. Çeşitli etken faktörler (konut kredi beklentisi vb.) nedeniyle, bir önceki yıl değerlendirmeye alınan ayda çok düşük satış olduğunda, bir sonraki yılda yüksek olmayan satışları, yüksek satış olmuş gibi bir durum ortaya koymaktadır. Şöyle ki; 2023 Aralık ayında 138 bin 577 konut satılmasına rağmen yüzde 33,4’lük satışta azalma olduğu kaydedildi. Buna rağmen 2024 Şubat ayında 93 bin 902 adet konu satılmasına rağmen yüzde 17,3 satışların arttığı belirtildi. Türkiye genelinde 2022 yılında toplam 1 milyon 485 bin 622 konut satılmış, aylık ortalaması 123.801 adet. Yine 2023 yılında 1 milyon 225 bin 926 adet konut satılmış, aylık ortalaması 102 bin 160 adet. Bu sayılara bakıldığında 2024 şubat ayının geçen iki yılın ortalamasının altında kaldığı net bir şekilde görülmektedir.
2024 yılını son çeyreğinde enflasyonun etkisinin azalması ve konut kredilerinin uygun ve ulaşılır olması, konut satışlarının artmasına vesile olacaktır. Ekonomiye katkısı, istihdama etkisi ve olası deprem riskini göz önünde bulundurduğumuzda inşaat sektörünün bir an evvel ivme kazanması için çözümler üretilmesi elzemdir.
3. Çeyrekten sonra canlılık bekliyoruz
Sertaç Karaalp
Alpiş Holding YKB
Hem inşaat maliyeti arttı, hem de konut satışlarında küçük de olsa bir artış var. Elinde nakit para olanlar, uygun fiyatlı gayrimenkul bulduğunda satın alıyorlar. Satılanlara bakıldığında ise ikinci el konutların daha fazla yükselişte olduğunu görüyoruz. Birinci el konutlarda satışlar artmıyor. Özellikle doların artmasından sonra vatandaş, elindeki parayı gayrimenkule çeviriyor. Bir diğer neden de inşaat şirketlerinin büyük çoğunluğunun bu süreçte kendi içerisinde kampanyalar düzenlemesi oldu. Bunlar satışı artıran nedenler oldu.
2024 inşaat sektörü için üçüncü çeyrekten sonra bir hareketlilik bekliyoruz. Son 2 senedir ciddi sıkıntıdayız. Üçüncü çeyreğe kadar canlı bir talep beklemiyoruz açıkçacı. Ancak üçüncü çeyrekten sonra bir hareket olur düşüncesindeyiz.
Sektör kardan fedakarlık yapıyor, artışın nedeni bu
Muhammed Adiloğlu
Adiloğlu Grup YKB
İnşaat maliyetlerinin artmasına rağmen konut satışlarının da geçen yıla göre artış göstermesi, sektördeki durgunluktan dolayı artan inşaat maliyetlerinin konut fiyatlarına ilave edilmemesinden kaynaklı diyebiliriz. Sektördeki firmalarımız yatırımlara devam edebilmek için bu dönemde kârdan fedakarlık ederek hareket etmekte. Bu sebeple fiyatı düşük kalan konutlara, fiyatların artması ihtimaline karşılık yatırımcıların ilgi göstermesi, konut satışlarının bu yıl artmasına sebep oldu.
Geçtiğimiz yıl, hammadde fiyatlarındaki artışın yavaşlaması bizleri umutlandırmıştı. Fakat art arda gelen faiz arttırımları ile hükümetin enflasyonu düşürmek için durağanlığı hedeflemesi, özellikle geçen yılın son çeyreğinde piyasaların oldukça durgunlaşmasına sebep oldu.
2024 yılının piyasalar açısından geçtiğimiz yıla göre daha hareketli geçmesini bekliyorduk. Fakat 2024’ün ilk çeyreğinde bu hareketliliği göremedik. 2024’ün ikinci yarısında sektörde daha fazla daralma beklenmesine karşın, yine de iyileşme yönündeki umudumuz devam ediyor.
Parasal sıkılaşma nedeniyle krediye ulaşmak zor
Yusuf Şehitoğlu
Şehitoğlu İnşaat YKB
Geçtiğimiz sene şubat ayında 80 bin 31 adet konut satılmışken, bu sene şubat itibariyle 93 bin 902 adet satış gerçekleşmiştir. Yüzde 17,3’lük artış içerisinde büyüme, yaklaşık yüzde 20 artışla ikinci el konutlardan gelmektedir. İlk el konutlardaki artış yüzde 12 civarlarında seyretmektedir. Buna karşılık geçtiğimiz sene şubat ayında 17 bin 357 ipotekli satış yapılmışken, 2024 şubat ayındaki ipotekli satış 8 bin 827 adette kalmıştır. Burada ilk olarak tüketicinin finansmana ulaşımı yeterli olmadığından, gayrimenkul ticaretinde takas ya da bir ödeme aracı olarak kullanılmış olmasının yorumunu yapabiliriz. Diğer taraftan her dönem için gayrimenkul enflasyon üzerinde getiri sağlamaktadır. Dolayısıyla gayrimenkul, tüketicinin gözünde bir yatırım aracı olarak kalmaya devam etmektedir.
Parasal sıkılaşma ile ilgili yapılan çalışmaları hep birlikte takip ediyoruz. Burada bankalar tarafında özellikle karşılık oranlarının ayarlamalarıyla parasal süreç kontrolleri yapılıyor. Krediler tarafında bankaların aktif büyüklüklerine göre yapılan karşılık ayarlamaları, açıkçası 2024 yılı içinde finansmana ulaşımda kısıtlı gidileceğinin göstergesidir. Fakat burada önemli olan iki noktayı görüyorum; Birincisi vergi gelirlerini arttırmak için yapılan çalışmaların şirketleri ciddi anlamda zorlayacağı ve ikincisi ise enflasyon muhasebesi uygulamalarında saha gerçekliklerine uymaması yüzünden şirketlerin realize etmediği kar ya da değer artışları dolayısıyla ödemek zorunda kalacağı vergilerdir. Bu noktada yapılan tüm çalışmaların saha ile iletişim halinde kurgulanması gerekmektedir.
Fiyatlar da, satışlar da üçüncü çeyrekte artmaya başlar
Zerrin Özgüle
Zerrin Özgüle İnşaat YKB
Geçtiğimiz ay önceden maliyeti bitmiş ve uygun fiyat verilen gayrimenkul daha çok satılmıştır diye düşünüyorum. İnsanlar ellerindeki kapitali değerinden daha düşük satılan yerlere aktarıyorlar ya da döviz, altın, faizde tutuyorlar. Değerinde satış fiyatı olanlarda durgunluk devam ediyor. Ancak bayram sonrası hem fiyatlar, hem satışlar artacaktır diye düşünüyorum. 2024 yılının 3. Çeyreğinden sonra konut satışlarının hızlanacağını düşünüyorum. Hükümetin, ekonomi politikalarının biraz esnetilmesini ve kredilerin açılması bekliyoruz.
