EKOHABER ÖZEL
Ekonomist Dergisi'nin üç büyük kent dışında Türkiye'deki üretimin nabzını tutan "Anadolu'nun En Büyük 500 Şirketi" listesini açıkladı. “Anadolu Kaplanları' diye tanımlanan ve 2004 yılından bu yana yayınlanan araştırma Türkiye'nin üretim, ihracat ve istihdamında payını giderek artıran Anadolu kentlerindeki şirketleri mercek altına alıyor.
Bu yıl Tosyalı Holding iştiraki Tosçelik, 2013'ten bu yana dokuzuncu kez listenin zirvesine yerleşti. Şirket, son sekiz yıldır bu pozisyonunu koruyor. Listenin ikinci sırasında ise Kardemir bulunuyor; 2021'de dördüncü sıradayken, 2022'de beşinci sıraya gerilemişti. Üçüncü sırada ise geçen yıl yedinci sırada olan Yıldız Entegre yer aldı.
Ciro arterken, ihracat ve istihdam düştü
Anadolu 500 şirketlerinin toplam cirosu artış gösterdi. 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 119 artışla 1,9 trilyon TL’yi aşan Anadolu 500’'ün toplam cirosu, 2023 sonunda yüzde 40 artışla 2 trilyon 718 milyar 486 milyon TL’ye çıktı. Ancak bir önceki araştırmamızda olduğu gibi, bu dönemde de Anadolu 500 şirketleri ihracatta ve istihdamda kan kaybetmeye devam etti.
2022'de Anadolu 500 ihracatı yüzde 13,9 artışla 24 milyar 775 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2023 sonu itibarıyla toplam ihracatı yüzde 16,5 azalışla 20 milyar 688 milyon dolara geriledi. Anadolu 500'ün Türkiye'nin toplam ihracattaki payı ise düşmeye devam etti ve yüzde 9,7'den yüzde 8,1'e geriledi.
2022’de Anadolu 500 şirketlerinin toplam istihdamı 291 bin 285 olarak gerçekleşirken 2023 yılında ise toplam istihdamı yüzde 2 kayıpla 285 bin 519'a geriledi.
Bursa 76 şirket ile zirvede
Anadolu 500 listesine en çok şirket gönderen şehir, son yıllarda olduğu gibi 2023 yılında da Bursa oldu. Üstelik Bursa'nın son yıllarda Anadolu 500'e gönderdiği şirket sayısındaki azalma sona erdi ve yükselişe geçti. Bursa'dan listeye giren şirket sayısı 2022 yılında 78'den 66'ya gerilemişti. 2023 yılında ise bu sayı 76'ya yükseldi. 2022 yılında listede olmayıp 2023 yılı listesine yeni 20 firma dahil oldu. 10 firma ise geçtiğimiz listede yer alırken bu yıl yer alamadılar.
İstanbul, İzmir, Ankara çıkarıldığında Türkiye'de 78 il var. Anadolu 500 listesinde ise geçen yıl olduğu gibi bu yıl da sadece 49 ilden temsilci var. Bu durumda 29 şehir, Anadolu 500 listesine hiç temsilci sokamamış görünüyor. 49 şehrin 14'ü ise, 10 ve üstü şirketini listeye sokmayı başardı. Listeye en çok şirket sokan şehir olan Bursa bu yıl da liderliğini kaptırmadı. Öte yandan geçen yıl 65 şirketle listede yer alan Gaziantep. 61 şirkete geriledi. Ancak yine de ikincilik sırasına korumayı başardı. Geçen listenin üçüncüsü bu yıl da Kocaeli oldu. Ama Kocaeli'nin de şirket sayısı 49'dan 43'e geriledi. Geçtiğimiz yıl 30 şirketle dördüncü sırada yer alan Kayseri ise, bu yıl 29’ar şirketle Adana ile dördüncü sırayı paylaştı.
Bursalı firmaların ciro, ihracat ve istihdam performansları
2022 yılında 72 milyar 16 milyon liralık ciro yapan Bursa firmaları 2023 yılında ise büyük bir artışla 313 milyar 313 milyon 395 bin 49 TL cirodan net satışlar yaptılar. 2022 yılında 1 milyar 427 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren firmalar bu yıl 2 milyar 740 milyon 306 bin 650 dolarlık ihracata imza attılar. Bursalı firmaların istihdamı 2022’de 21 bin 524 iken 2023’te 55 bin 272’ye ulaştı.
Anadolu 500 araştırmasının en çok ciroya sahip firması geçen yıl olduğu gibi bu yılda Sütaş Süt Ürünleri 23 milyar 607 milyon 173 bin 487 TL ile ilk sırada yer aldı. Asil Çelik 14 milyar 469 milyon 239 bin 350 TL ile ikinci sırayı alırken 13 milyar 16 milyon 971 bin 906 TL ile Karesi Tekstil üçüncü sırayı aldı.
Geçtiğimiz yılda ihracatta ilk sırada yer alan Yeşim Satış Mağazaları 313 milyon 131 bin 660 dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Aunde Teknik Tekstil Sanayi 264 milyon 273 bin 863 dolar ile ikinci sırayı alırken Almaxtex Tekstil 240 milyon 363 bin 591 dolarlık ihracatı ile üçüncü sırada yer aldı.
Özdilek AVM ve Tekstil 5 bin 360 kişi ile birinci, Sütaş Süt Ürünleri 4 bin 802 kişi ile ikinci, Almaxtex Tekstil ise 4 bin 788 kişi ile üçüncü sırada yer alarak Bursa istihdamına katkı vermeye devam ediyor.
Büyüme, ihracat ve istihdama Bursa damga vurdu
Anadolu 500 araştırmasında en dikkat çeken kategori olan “En hızlı büyüyen şirketler” listesinin ilk 10 sırasında Bursa 4 firma ile ön plana çıkıyor. İnallar Otomotiv 5 milyon 928 bin TL ile ikinci sırada, Karsan Otomotiv 7 milyon 548 bin TL ile beşinci sırada, Çoşkunöz Metal 8 milyon 467 bin TL ile sekizinci sırada, Elm Kimya 4 milyon 126 bin TL ile onuncu sırada yer aldılar.
“İhracatını en çok artıran şirketler” kategorisinde ise 175 milyon 606 bin dolar ile Karsan Otomotiv ikinci, 54 milyon 842 bin dolar ile Fistaş Fantazi İplik yedinci sırada yer buldular.
“İstihdamını en çok artıran şirketler” kategorisinde ise B - Plas Bursa Plastik 2022 yılına göre yüzde 112,6 artış ile birinci sırayı alırken Karsan Otomotiv bir önceki yıla göre yüzde 34,3 artış ile yedinci sırada yer aldı.
