iŞTE BURSANIN DEVLERi
İSO Türkiyenin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içerisinde yer alan 41 Bursalı üretici göğsümüzü kabarttı. İSOnun araştırmasına damgasını vuran Bursa markaları arasında 9 firma ise ilk 100e girme başarısını gösterdi.
B Plas, Sun Tekstil ve Özdilek Ev Tekstil listeye bu yıl ilk kez girmeyi başaran firmalar oldu. Oyak Renault, TOFAŞ, Borçelik, Bosch, Delphi, SÜTAŞ, Korteks, Karsan ve Tat A.Ş.nin ilk 100 firma arasına girdiği listede, Türk Prysmian, Asil Çelik, Componenta, Starwood, Zorluteks, Bis Enerji, Yazaki, Gemlik Gübre, Yeşim Tekstil, Tamek Gıda, Cargill, Zorlu Enerji, B-Plas, Beyçelik Gestamp, Matlı Yem, Aunde Teknik, Major SKT, Küçükçalık, Durmazlar, ÇEMTAŞ, Bosch Rexroth, Akbaşlar Tekstil, Kerevitaş, Marmarabirlik, Bursa Çimento, Ermetal Otomotiv, Bursa Beton, Bosch Fren Sistemleri, Özdilek Ev Tekstil ve Teknik Malzeme yer aldı. Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu açıklandı. İSO tarafından hazırlanan ve üretimden satışlarda TÜPRAŞın ilk sırada yer aldığı listede, 40 Bursa markası yerini aldı. TÜPRAŞ'ı Ford Otomotiv ve Oyak Renault takip etti.
Sıralamada ilk 10'da yer alan diğer şirketler ile sırasıyla Arçelik, Ereğli Demir ve Çelik, İskenderun Demir Çelik, İÇDAŞ ve Aygaz oldu. En büyük 100 şirket arasında 8 kamu kuruluşu yer alırken, bunlar EÜAŞ, Türkiye KÖmür İşletmeleri Kurumu, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü, Soma Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ olarak sıralandı.
EN BÜYÜĞÜ TÜPRAŞ, EN KÂRLISI TPAO
Araştırmaya göre 2011 yılında en fazla kar eden sanayi kuruluşu ise 1 milyar 792 milyon 792 bin 942 lira ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) oldu. İSO'nun 44 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ve İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının 2011 yılı sonuçlarına göre, satış vergileri hariç net üretimden satışlarda, 27 milyar 409 milyon 868 bin 901 lira ile TÜPRAŞ birinci sırayı alırken, bunu 8 milyar 533 milyon 757 bin 811 ile Ford Otomotiv, 7 milyar 357 milyon 961 bin 625 lira ile Oyak-Renault izledi.
İHRACATIN ŞAMPİYONU TÜPRAŞ
Son yıllarda olduğu gibi 2011 yılında da İSO 500 kapsamında en fazla ihracat yapan ilk on kuruluşun tamamı özel sektör kuruluşları oldu. İhracatta 2010 yılında ikinci olan TÜRPAŞ, 2011 yılında 4 milyar 245 milyon 426 bin dolar ile ilk sıraya yükseldi.
İkinci sırada ise 2010 yılında üçünü sırada olan Ford Otomotiv, 3 milyar 472 milyon 580 bin dolar ile 2011 yılında bir sıra yükseldi. Bu şirketi 2010 yılının ihracat şampiyonu olan Oyak-Renault 3 milyar 213 milyon 577 bin dolar ile takip etti.
Dördüncü sırada Tofaş, beşinci sırada Arçelik, altıncı sırada Vestel Elektronik, yedinci sırada Toyota Otomotiv, sekizinci sırada OMV Petrol Ofisi, dokuzuncu sırada İçdaş ve onuncu sırada Petkim yer aldı. 2011 yılında, 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 17,8 oranında arttı.
Aynı yılda Türkiye ihracatındaki artış oranı ise yüzde 18,5 olmuştu. 2011 yılında İSO 500'ün ihracatında ilk sırada, yüzde 25,3'lük payla taşıt araçları sanayi yer alırken, ihracatta lider durumda olan taşıt araçları sanayi ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 14,7 oranında artış sağladı.
İhracatta ikinci sırada yüzde 19,8'lik pay ile ana metal sanayi yer aldı. Bu sektör 2010 yılında yüzde 17,7'lik payla dördüncü sırada iken, 2011 yılındaki ihracat artışı yüzde 31,7 olarak gerçekleşti.
2011 yılında üçüncü sırada ise yüzde 17,8 pay ile kimya, petrol ürünleri, lastik ve plastik sanayi yer aldı. Bu sektörün ihracat artış oranı yüzde 16,2 oldu.
ZARAR EDEN FİRMA 2 KAT ARTTI
2011 yılında İSO 500'de kar eden kuruluş sayısı 380, zarar eden kuruluş sayısı ise 120 iken, 2010'da ise İSO 500 kapsamında kar eden kuruluş sayısı 434, zarar eden kuruluş sayısı 66 düzeyindeydi.
Geçtiğimiz yıl kar eden kuruluş sayısı 2010'a göre 54 kuruluş, kriz öncesine, 2007 yılına göre 70 kuruluş azaldı. 2010'da zarar eden kuruluş sayısının 66 olduğu gözönüne alındığında, 2011'de bu sayının neredeyse ikiye katlandığı dikkati çekiyor.
İSO genelinde 2010 yılında yüzde 7,6 olan satış karlılık oranı, 2011'de yüzde 5,6'ya geriledi. Özellerde ise bu oran 2011'de dönem kar ve zarar toplamındaki düşüşün etkisiyle yüzde 5,9'dan yüzde 4,8'a indi.
KAYNAK YAPISINDA BOZULMA
Kaynak yapısına bakıldığında 2011'de sanayi sektöründeki olumlu gelişmeye rağmen, kur ve kredi faizlerinde yaşanan artışlar nedeniyle İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda kaynak yapısında nispi bir bozulma görüldü.
İSO 500 özellerde 2010 yılında yüzde 54,4 olan toplam borç oranı 2011'de son 7 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 58,5'e yükselirken, özkaynak payı ise yüzde 45,6'dan 41,5'e geriledi. Kamuda ise 2010'da yüzde 32,9 olan toplam borç oranı 2011'de yüzde 21,4'e geriledi, özkaynak payı yüzde 67,1'den 78,6'ya yükseldi.
Kaynak yapısındaki bozulma, toplam borçlar/özkaynak oranlarında da görüldü.
İSO 500'deki özel kuruluşlarda bu oran 2008'de yüzde 119,3 ile tepe yaparken, 2009'da yüzde 103,8'e geriledi, 2010'da yüzde 119,2'ye, 2011'de ise yüzde 140,7'ye yükseldi. Bu oranın bu kadar hızlı yükselmesinin, kaynak yapısındaki hızlı bozulmayı ortaya koyduğuna dikkat çekilirken, borç/özkaynak makasının açılması kur ve faizlerin artması durumunda özellikle karlılığı olumsuz etkilediği belirtildi.
TOPLAM BORÇLAR ARTIŞTA
2011 yılında İSO 500'de toplam borçlar yüzde 20,1 oranında artış gösterirken, özel kuruluşların borçları yüzde 26,6 arttı, kamu kuruluşlarında ise yüzde 38,3 düştü.
Özel kuruluşlarda borç artışının daha yüksek olması, kurlardaki yukarı doğru hareket nedeniyle dış borcu olan kuruluşların TL karşılığı borçlarının artmasından kaynaklandığı belirtildi. 2011 yılında İSO 500 genelinde özkaynak toplamı yüzde 7,9, özel kuruluşlarda yüzde 7,2 ve kamu kuruluşlarında yüzde 10,4 oranlarında artış gösterirken, aktif toplamı İSO 500'de yüzde 14,1, özel kuruluşlarda yüzde 17,8 oranlarında arttı, kamu kuruluşlarında ise bu oran yüzde 5,8 azaldı.
NET KATMA DEĞER YÜZDE 9 ARTTI
Net katma değer ise İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 9,4'lük artış gösterdi, sabit fiyatlarla ise yüzde 1,8 oranında geriledi. Özel kuruluşlardaki artış ise cari fiyatlarla yüzde 19,1 sabit fiyatlarla yüzde 6,9 oranlarında gerçekleşti.
Brüt katma değerlere bakıldığında da temel fiyatlarla brüt katma değer İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 10,1 artarken, sabit fiyatlarla yüzde 1,2 oranında geriledi.
Özel kuruluşlardaki artış ise cari fiyatlarla yüzde 17,8, sabit fiyatlarla yüzde 5,7 oranlarında gerçekleşti.
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değer ise İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 13,4, sabit fiyatlarla yüzde 1,8 oranında büyüdü. Özel kuruluşlarda da artış cari fiyatlarla yüzde 18,4, sabit fiyatlarla yüzde 6,3 oldu. Kamuda ise yüzde 26,3 ve yüzde 33,9'luk düşüşler görüldü.
ÇALIŞAN SAYISI BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE YÜKSELDİ
2011 yılında İSO 500 genelinde çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 4,3 oranında arttı. Bu oran özel kuruluşlarda yüzde 5,1 oranında artarken, buna karşılık kamu kuruluşlarında yüzde 1,3 azalış gözlendi.
Çalışan yoğunluğunun 2003'ten itibaren azalış trendi içinde olduğu dikkati çekerken, özel kuruluşlarda 2011 yılında bu yoğunluk 1,3 ile en düşük seviyesine geriledi.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi 2011 yılında ilk 50 kuruluşun İSO 500 içindeki ağırlığı istihdam hariç, diğer tüm göstergelerde oldukça yüksek düzeylerde gerçekleşti.
2011 yılında ilk 50 kuruluş üretimden satışlardan yüzde 49 oranında pay alırken, bu oran üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde yüzde 50,8, dönem kar ve zarar toplamında yüzde 51,3, ihracatta yüzde 52,2, çalışan sayısında yüzde 29,5 oldu.
Geçen yıl 2010'a göre ihracat hariç diğer göstergelerde ilk 50 kuruluşun payı azaldı.
YABANCI SERMAYE GERİLEDİ
İSO 500'de 2007 yılında 143 olan yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 2008'de 148'e, 2009'da 153'e yükselirken, 2010'da 148'e, 2011 yılında ise biraz daha azalarak 140'a geriledi. 2011'de 140 yabancı sermaye paylı kuruluşun İSO 500 üretimden satışları içindeki payı yüzde 31,1 iken, bu oran üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde yüzde 35,4, dönem kar ve zarar toplamında yüzde 32,8, ihracatta yüzde 45,4 ve çalışanlar sayısında yüzde 31,1 oldu.
TÜRKİYENİN 500 BÜYÜK
SANAYİ KURULUŞU-2011
Sıra Üretimden
No Firmalar Satışlar (Net)
3 Oyak-Renault A.Ş. 7.357.961.625
5 TOFAŞ 6.366.477.476
23 Borçelik A.Ş. 2.141.214.680
40 Bosch A.Ş. 1.397.955.705
65 Delphi Ltd. Şti. 985.907.610
67 SÜTAŞ 969.129.044
88 Korteks A.Ş. 746.257.262
91 Karsan A.Ş. 725.691.789
100 Tat A.Ş. 664.903.993
107 Türk Prysmian A.Ş. 643.567.405
110 Asil Çelik 627.368.129
112 Componenta A.Ş. 622.516.164
130 Starwood A.Ş. 548.887.008
144 Zorluteks . A.Ş. 522.725.832
177 Bis Enerji 418.432.958
188 Adı açıklanmadı 179
215 Yazaki A.Ş. 354.754.018
232 Gemlik Gübre 336.899.164
237 Yeşim Tekstil 329.130.904
253 Tamek Gıda 300.648.931
263 Cargill Tarım 291.514.743
268 Zorlu Enerji 289.254.399
273 B-Plas Bursa Plastik 284.480.575
275 Beyçelik Gestamp 283.762.048
276 Matlı Yem 283.563.556
300 Aunde Teknik 264.160.739
305 Major SKT 257.622.704
327 Küçükçalık Tekstil 241.432.684
343 Durmazlar Makina 231.191.745
354 ÇEMTAŞ 224.164.449
356 Bosch Rexroth 223.795.578
365 Akbaşlar Tekstil 216.997.834
396 Kerevitaş Gıda 196.750.364
418 Marmarabirlik 187.613.106
421 Bursa Çimento 186.707.260
430 Ermetal Otomotiv 183.542.314
450 Bursa Beton San 174.180.937
460 Sun Tekstil San. 171,272,310
466 Bosch Fren Sis. 168.839.768
468 Özdilek Ev Tekstil 168.680.969
482 Teknik Malzeme 165.753.070
İSO Türkiyenin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içerisinde yer alan 41 Bursalı üretici göğsümüzü kabarttı. İSOnun araştırmasına damgasını vuran Bursa markaları arasında 9 firma ise ilk 100e girme başarısını gösterdi.
B Plas, Sun Tekstil ve Özdilek Ev Tekstil listeye bu yıl ilk kez girmeyi başaran firmalar oldu. Oyak Renault, TOFAŞ, Borçelik, Bosch, Delphi, SÜTAŞ, Korteks, Karsan ve Tat A.Ş.nin ilk 100 firma arasına girdiği listede, Türk Prysmian, Asil Çelik, Componenta, Starwood, Zorluteks, Bis Enerji, Yazaki, Gemlik Gübre, Yeşim Tekstil, Tamek Gıda, Cargill, Zorlu Enerji, B-Plas, Beyçelik Gestamp, Matlı Yem, Aunde Teknik, Major SKT, Küçükçalık, Durmazlar, ÇEMTAŞ, Bosch Rexroth, Akbaşlar Tekstil, Kerevitaş, Marmarabirlik, Bursa Çimento, Ermetal Otomotiv, Bursa Beton, Bosch Fren Sistemleri, Özdilek Ev Tekstil ve Teknik Malzeme yer aldı. Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu açıklandı. İSO tarafından hazırlanan ve üretimden satışlarda TÜPRAŞın ilk sırada yer aldığı listede, 40 Bursa markası yerini aldı. TÜPRAŞ'ı Ford Otomotiv ve Oyak Renault takip etti.
Sıralamada ilk 10'da yer alan diğer şirketler ile sırasıyla Arçelik, Ereğli Demir ve Çelik, İskenderun Demir Çelik, İÇDAŞ ve Aygaz oldu. En büyük 100 şirket arasında 8 kamu kuruluşu yer alırken, bunlar EÜAŞ, Türkiye KÖmür İşletmeleri Kurumu, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü, Soma Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ olarak sıralandı.
EN BÜYÜĞÜ TÜPRAŞ, EN KÂRLISI TPAO
Araştırmaya göre 2011 yılında en fazla kar eden sanayi kuruluşu ise 1 milyar 792 milyon 792 bin 942 lira ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) oldu. İSO'nun 44 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ve İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının 2011 yılı sonuçlarına göre, satış vergileri hariç net üretimden satışlarda, 27 milyar 409 milyon 868 bin 901 lira ile TÜPRAŞ birinci sırayı alırken, bunu 8 milyar 533 milyon 757 bin 811 ile Ford Otomotiv, 7 milyar 357 milyon 961 bin 625 lira ile Oyak-Renault izledi.
İHRACATIN ŞAMPİYONU TÜPRAŞ
Son yıllarda olduğu gibi 2011 yılında da İSO 500 kapsamında en fazla ihracat yapan ilk on kuruluşun tamamı özel sektör kuruluşları oldu. İhracatta 2010 yılında ikinci olan TÜRPAŞ, 2011 yılında 4 milyar 245 milyon 426 bin dolar ile ilk sıraya yükseldi.
İkinci sırada ise 2010 yılında üçünü sırada olan Ford Otomotiv, 3 milyar 472 milyon 580 bin dolar ile 2011 yılında bir sıra yükseldi. Bu şirketi 2010 yılının ihracat şampiyonu olan Oyak-Renault 3 milyar 213 milyon 577 bin dolar ile takip etti.
Dördüncü sırada Tofaş, beşinci sırada Arçelik, altıncı sırada Vestel Elektronik, yedinci sırada Toyota Otomotiv, sekizinci sırada OMV Petrol Ofisi, dokuzuncu sırada İçdaş ve onuncu sırada Petkim yer aldı. 2011 yılında, 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 17,8 oranında arttı.
Aynı yılda Türkiye ihracatındaki artış oranı ise yüzde 18,5 olmuştu. 2011 yılında İSO 500'ün ihracatında ilk sırada, yüzde 25,3'lük payla taşıt araçları sanayi yer alırken, ihracatta lider durumda olan taşıt araçları sanayi ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 14,7 oranında artış sağladı.
İhracatta ikinci sırada yüzde 19,8'lik pay ile ana metal sanayi yer aldı. Bu sektör 2010 yılında yüzde 17,7'lik payla dördüncü sırada iken, 2011 yılındaki ihracat artışı yüzde 31,7 olarak gerçekleşti.
2011 yılında üçüncü sırada ise yüzde 17,8 pay ile kimya, petrol ürünleri, lastik ve plastik sanayi yer aldı. Bu sektörün ihracat artış oranı yüzde 16,2 oldu.
ZARAR EDEN FİRMA 2 KAT ARTTI
2011 yılında İSO 500'de kar eden kuruluş sayısı 380, zarar eden kuruluş sayısı ise 120 iken, 2010'da ise İSO 500 kapsamında kar eden kuruluş sayısı 434, zarar eden kuruluş sayısı 66 düzeyindeydi.
Geçtiğimiz yıl kar eden kuruluş sayısı 2010'a göre 54 kuruluş, kriz öncesine, 2007 yılına göre 70 kuruluş azaldı. 2010'da zarar eden kuruluş sayısının 66 olduğu gözönüne alındığında, 2011'de bu sayının neredeyse ikiye katlandığı dikkati çekiyor.
İSO genelinde 2010 yılında yüzde 7,6 olan satış karlılık oranı, 2011'de yüzde 5,6'ya geriledi. Özellerde ise bu oran 2011'de dönem kar ve zarar toplamındaki düşüşün etkisiyle yüzde 5,9'dan yüzde 4,8'a indi.
KAYNAK YAPISINDA BOZULMA
Kaynak yapısına bakıldığında 2011'de sanayi sektöründeki olumlu gelişmeye rağmen, kur ve kredi faizlerinde yaşanan artışlar nedeniyle İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda kaynak yapısında nispi bir bozulma görüldü.
İSO 500 özellerde 2010 yılında yüzde 54,4 olan toplam borç oranı 2011'de son 7 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 58,5'e yükselirken, özkaynak payı ise yüzde 45,6'dan 41,5'e geriledi. Kamuda ise 2010'da yüzde 32,9 olan toplam borç oranı 2011'de yüzde 21,4'e geriledi, özkaynak payı yüzde 67,1'den 78,6'ya yükseldi.
Kaynak yapısındaki bozulma, toplam borçlar/özkaynak oranlarında da görüldü.
İSO 500'deki özel kuruluşlarda bu oran 2008'de yüzde 119,3 ile tepe yaparken, 2009'da yüzde 103,8'e geriledi, 2010'da yüzde 119,2'ye, 2011'de ise yüzde 140,7'ye yükseldi. Bu oranın bu kadar hızlı yükselmesinin, kaynak yapısındaki hızlı bozulmayı ortaya koyduğuna dikkat çekilirken, borç/özkaynak makasının açılması kur ve faizlerin artması durumunda özellikle karlılığı olumsuz etkilediği belirtildi.
TOPLAM BORÇLAR ARTIŞTA
2011 yılında İSO 500'de toplam borçlar yüzde 20,1 oranında artış gösterirken, özel kuruluşların borçları yüzde 26,6 arttı, kamu kuruluşlarında ise yüzde 38,3 düştü.
Özel kuruluşlarda borç artışının daha yüksek olması, kurlardaki yukarı doğru hareket nedeniyle dış borcu olan kuruluşların TL karşılığı borçlarının artmasından kaynaklandığı belirtildi. 2011 yılında İSO 500 genelinde özkaynak toplamı yüzde 7,9, özel kuruluşlarda yüzde 7,2 ve kamu kuruluşlarında yüzde 10,4 oranlarında artış gösterirken, aktif toplamı İSO 500'de yüzde 14,1, özel kuruluşlarda yüzde 17,8 oranlarında arttı, kamu kuruluşlarında ise bu oran yüzde 5,8 azaldı.
NET KATMA DEĞER YÜZDE 9 ARTTI
Net katma değer ise İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 9,4'lük artış gösterdi, sabit fiyatlarla ise yüzde 1,8 oranında geriledi. Özel kuruluşlardaki artış ise cari fiyatlarla yüzde 19,1 sabit fiyatlarla yüzde 6,9 oranlarında gerçekleşti.
Brüt katma değerlere bakıldığında da temel fiyatlarla brüt katma değer İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 10,1 artarken, sabit fiyatlarla yüzde 1,2 oranında geriledi.
Özel kuruluşlardaki artış ise cari fiyatlarla yüzde 17,8, sabit fiyatlarla yüzde 5,7 oranlarında gerçekleşti.
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değer ise İSO 500 genelinde cari fiyatlarla yüzde 13,4, sabit fiyatlarla yüzde 1,8 oranında büyüdü. Özel kuruluşlarda da artış cari fiyatlarla yüzde 18,4, sabit fiyatlarla yüzde 6,3 oldu. Kamuda ise yüzde 26,3 ve yüzde 33,9'luk düşüşler görüldü.
ÇALIŞAN SAYISI BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE YÜKSELDİ
2011 yılında İSO 500 genelinde çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 4,3 oranında arttı. Bu oran özel kuruluşlarda yüzde 5,1 oranında artarken, buna karşılık kamu kuruluşlarında yüzde 1,3 azalış gözlendi.
Çalışan yoğunluğunun 2003'ten itibaren azalış trendi içinde olduğu dikkati çekerken, özel kuruluşlarda 2011 yılında bu yoğunluk 1,3 ile en düşük seviyesine geriledi.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi 2011 yılında ilk 50 kuruluşun İSO 500 içindeki ağırlığı istihdam hariç, diğer tüm göstergelerde oldukça yüksek düzeylerde gerçekleşti.
2011 yılında ilk 50 kuruluş üretimden satışlardan yüzde 49 oranında pay alırken, bu oran üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde yüzde 50,8, dönem kar ve zarar toplamında yüzde 51,3, ihracatta yüzde 52,2, çalışan sayısında yüzde 29,5 oldu.
Geçen yıl 2010'a göre ihracat hariç diğer göstergelerde ilk 50 kuruluşun payı azaldı.
YABANCI SERMAYE GERİLEDİ
İSO 500'de 2007 yılında 143 olan yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 2008'de 148'e, 2009'da 153'e yükselirken, 2010'da 148'e, 2011 yılında ise biraz daha azalarak 140'a geriledi. 2011'de 140 yabancı sermaye paylı kuruluşun İSO 500 üretimden satışları içindeki payı yüzde 31,1 iken, bu oran üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde yüzde 35,4, dönem kar ve zarar toplamında yüzde 32,8, ihracatta yüzde 45,4 ve çalışanlar sayısında yüzde 31,1 oldu.
TÜRKİYENİN 500 BÜYÜK
SANAYİ KURULUŞU-2011
Sıra Üretimden
No Firmalar Satışlar (Net)
3 Oyak-Renault A.Ş. 7.357.961.625
5 TOFAŞ 6.366.477.476
23 Borçelik A.Ş. 2.141.214.680
40 Bosch A.Ş. 1.397.955.705
65 Delphi Ltd. Şti. 985.907.610
67 SÜTAŞ 969.129.044
88 Korteks A.Ş. 746.257.262
91 Karsan A.Ş. 725.691.789
100 Tat A.Ş. 664.903.993
107 Türk Prysmian A.Ş. 643.567.405
110 Asil Çelik 627.368.129
112 Componenta A.Ş. 622.516.164
130 Starwood A.Ş. 548.887.008
144 Zorluteks . A.Ş. 522.725.832
177 Bis Enerji 418.432.958
188 Adı açıklanmadı 179
215 Yazaki A.Ş. 354.754.018
232 Gemlik Gübre 336.899.164
237 Yeşim Tekstil 329.130.904
253 Tamek Gıda 300.648.931
263 Cargill Tarım 291.514.743
268 Zorlu Enerji 289.254.399
273 B-Plas Bursa Plastik 284.480.575
275 Beyçelik Gestamp 283.762.048
276 Matlı Yem 283.563.556
300 Aunde Teknik 264.160.739
305 Major SKT 257.622.704
327 Küçükçalık Tekstil 241.432.684
343 Durmazlar Makina 231.191.745
354 ÇEMTAŞ 224.164.449
356 Bosch Rexroth 223.795.578
365 Akbaşlar Tekstil 216.997.834
396 Kerevitaş Gıda 196.750.364
418 Marmarabirlik 187.613.106
421 Bursa Çimento 186.707.260
430 Ermetal Otomotiv 183.542.314
450 Bursa Beton San 174.180.937
460 Sun Tekstil San. 171,272,310
466 Bosch Fren Sis. 168.839.768
468 Özdilek Ev Tekstil 168.680.969
482 Teknik Malzeme 165.753.070
Sayı: 847 - Sayı'nın Kapağı
