Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN
Pandemi ve ardından Rusya – Ukrayna savaşı ülkemizde ve dünyada enerji maliyetlerinde ciddi artışlara neden oldu. Bunun yanı sıra Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı ve Sınırda Karbon Düzenlemesi özellikle ihracatçı firmaları çevreci üretime yöneltti. Firmalar enerji maliyetlerini düşürmenin ve yeşil üretimin yolunu güneş enerjisi santrallerinde (GES) buldu. Çatılarına GES kuran firmalar öz tüketim ile enerji maliyetlerini düşürürken, yeşil enerji sayesinde çevreci üretim gerçekleştirerek doğayı da korudu.
GES yatırımlarına devletten de ciddi teşvikler sağlanıyor. Geçtiğimiz yıl Bursa’daki GES yatırımları için 154 firma toplam 2 milyar 316 milyon 570 bin 744 liralık yatırım teşviki aldı. Firmalar yatırımlarının devreye alınmasıyla 169,32 MW’lık enerjiyi güneşten üretecekler.
Levent AKYAPAK
Akyapak Makina YKB
Kirli enerji tüketimini yüzde 99 azalttık
Sürdürülebilirlik hedeflerini hayata geçirmek üzere 2021 yılında başlattığımız yenilenebilir enerji yatırımını, 2022 yılında tamamlayarak, üretim tesisimizin çatısı üzerine kurulu güneş enerjisi santralini başarıyla devreye aldık. Bu önemli yatırımla, ilk altı ayda 882,670 kWh elektrik üreterek, kirli enerji tüketimimizi yüzde 99 oranında azalttık. Bu yatırımımızla, son 5 ayda 582 ton karbon salınımını önleyerek, binlerce ağacın doğaya sağladığı katkıya denk karbon salınımının da önüne geçmiş olduk.
Stratejimizi, gelecek nesillere yeşil bir dünya bırakma ve geleceğin kaynaklarını riske atmama prensibiyle şekillendiriyoruz.
Onlara bırakacağımız en büyük mirasın, yeşil enerjiye olan bağlılığımız olduğuna inanıyoruz.
Akyapak olarak, bu konuya gereken hassasiyeti gösteriyor, tüm iş süreçlerimizde, kaynakların etkin ve verimli kullanımını sağlamaya çalışıyoruz. Bu şekilde, şirket ve ülke ekonomisine katkıda bulunurken, doğayla olan etkileşimimizi de titizlikle ele almış oluyoruz.
Muzaffer ÇİLEK
Çilek Holding CEO’su
Elektriğin %100’ü yenilenebilir enerjiden
Çilek olarak sürdürülebilirlik çalışmalarımız kapsamında yenilenebilir enerjiyi çok önemsiyoruz. Geçtiğimiz Ekim ayı itibarıyla elektrik tüketimimizin tamamını karşılayacak, 4 MW’lık kurulu güce sahip, 30 bin metrekarelik lojistik binamızın çatısına kurduğumuz güneş enerji santralimizi devreye aldık ve tesisimizde kullandığımız elektrik enerjisinin yüzde 100’nü yenilenebilir enerjiden karşılıyor duruma geldik.
Yılda 3 bin 600 ton karbon salınımına engel olarak 7 bin 500 ağacın kurtarılmasını sağlayacağız. 2,5 milyon USD’lik yatırımımız için 2022 yılında Bursa’daki güneş enerji santralleri içindeki en yüksek tutarlı yatırım teşvik belgelerinden birini aldık.
2023 yılı yatırım planımızda bulunan 3,2 MW’lık arazi üzerine kuracağımız ikinci güneş enerji santralimiz için de resmi izin ve arazi çalışmalarına başladık.
Ek olarak, üretimde oluşan atıklardan faydalanarak elde ettiğimiz enerjiyi yine tesisimizde değerlendirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Burak ARAS
Gökçelik İş Gel. ve Str. Md.
GES yatırımları sürecek
Çevre dostu olan güneş enerjisi uzun vadede elektrik maliyetlerinde önemli tasarruf sağlıyor. Bu yatırım ile şirketler kendi enerjisini üreterek enerjide bağımsızlığa kavuşuyor. Ayrıca firmalar GES yatırımı sayesinde enerji maliyetlerinin belirsizliğinden kaynaklanan riskleri azaltıyor ve maliyet kontrolü sağlayabiliyorlar. Tüm bunların yanında GES yatırımı yapan firmalara vergi kredileri ve teşvikler de sunuluyor.
Bu nedenlerden dolayı, güneş enerjisi santrali yatırımı, uzun vadeli bir strateji olarak şirketler için çekici olabilir. Ancak, yatırım kararı almadan önce dikkatli bir maliyet-yarar analizi yapılması önemlidir.
Türkiye’de GES yatırımları için çeşitli teşvikler ve destekler sunulmaktadır. Bu teşvikler arasında GES üretim tesislerinin inşası için KDV istisnası, güneş enerjisi üretiminde kullanılan ekipmanların gümrük vergisinden muafiyeti ve lisanssız GES uygulaması yer almaktadır.
Ancak, teşviklerin yeterli olup olmadığı konusunda kesin bir yanıt vermek zor. Bu, yatırım maliyetlerinin projeden projeye değişebileceği, teşviklerin de zamanla değişebileceği ve yatırımın özelliklerine ve hedeflerine göre değişebileceği anlamına gelir. Bu nedenle, bir GES yatırımı düşünürken, yatırım maliyetleri, işletme maliyetleri, karlılık ve teşviklerin uzun vadeli etkileri gibi faktörleri dikkate almak önemlidir. Bu analizler, teşviklerin yeterli olup olmadığına dair daha doğru bir fikir verir. İlk yatırımımız olan Gökçelik Depo Sistemleri (GDS) Fabrikamızın güneş enerjisi santralinden ilgili fabrikamızın yıllık elektrik enerjisi tüketiminizin yaklaşık yüzde 35’ini karşılayacağız. Anlaşmasını yaptığımız 2’nci yatırımımız olacak Gökçelik Seri Üretim Fabrikamızın yıllık enerji tüketiminin yüzde 50’sini karşılayacak. Her şey yolunda giderse 2’nci yatırımımız Mayıs 2023’te devreye alınmış olacak. Temiz ve sürdürülebilir enerji kaynaklarından olan GES ile havayı ve suyu kirletmiyoruz. Bu sayede karbon ayak izimizi ve su tüketimimizi azaltıyoruz. Ayrıca GES, işetme sırasında düşük bakım maliyetlerine sahip olması nedeniyle de avantaj sağlıyor.
Henüz arazi GES yatırımıyla ilgili bir düşüncemiz olmadı. Uygun koşulların oluşması durumunda yatırım planlarımızın arasına alabiliriz. Yeni yapılacak fabrikalarımızın tüm elektrik sistem ve donanımlarını çatı GES kurulumuna uygun yaptıracağız. Mevcut fabrikalarımın çatılarında güçlendirme yapılarak GES kurulumuna uygun hale getirecektir.
Murat CANİK
Elvin Tekstil Genel Müdürü
Sebep enerji maliyetlerindeki artış
Birçok yatırımcı gibi bizi de GES yatırımına iten en büyük sebep enerji maliyetlerindeki anormal artışlar oldu. Kendi enerjimizi kendimizi üretme fikri ve temiz enerjinin geleceğine olan inancımız da bu yatırımda etkili olmuştur. Firma olarak çevreci ve sürdürülebilir ürünler üretmeye olan inancımız da buna paraleldir.
Ben şu an için GES’e sağlanan yatırım teşvik desteğinin doğru olduğunu düşünüyorum. Tek eksik olan kanat, leasing ve benzeri finans modellerinin faiz oranlarının yüksek oluşu.
Yatırımımız sayesinde elde edeceğimiz temiz enerji, 1.188.042kg karbon gazı salınımı azaltmaya eşdeğer ve 103,125 ağacı kurtarmak anlamına gelmektedir.
İlerleyen dönemde ilave GES yatırım düşüncemiz ve araştırmamız devam etmektedir.
Cihangir GÜLDOĞAN
Güldoğan Mensucat YKB
Milli ekonomiye katkı sağlıyoruz
Gelecek nesillerin enerji ihtiyacını karşılayabilmek ve çevreye verilen zararı en aza indirmek için tesislerimizin çatısına ve dış cephesine GES kurduk. Süreklilik arz eden doğal süreçlerden elde edilen enerjiyi, üretim hatlarımıza yansıtarak doğanın gücünü kullanıyoruz. Üretimdeki en önemli maliyet kalemlerinden biri olan enerji giderinden tasarruf ediyor, dışarıya bağımlılığı azaltıyor, milli ekonomiye katkıda bulunuyoruz. 3 yıllık araştırmalarımız neticesinde uygun bulduğumuz bir GES firması ile 2021 yılının sonunda görüştük ve hemen işlemlere başladık. Sistem, Aralık 2021’de başlayan çalışmaların ardından şimdi tamamen faaliyete geçti. Bursa’da ilk kez cephede de uygulanan çift cam, çift taraflı yüksek verimli hücre teknolojisine sahip projenin, maliyeti 900 bin dolar olarak gerçekleşti. Amortisman süresi ise 5 yılın altında, ancak elektriğe sürekli gelen zamlardan sonra 3,5-4 yılda kendini amorti edecektir. Bütün sanayici arkadaşlarımıza tavsiye ediyorum. Edindiğim bu bilgi ve tecrübeyi diğer sanayici arkadaşlarımızla paylaşmaktan memnuniyet duyarım. Enerjide dışarıya bağımlıyız. Sanayicilerimiz yatırımlarının bir kısmını güneş veya rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından yaparlarsa, Türkiye’nin enerji ihtiyacının büyük bir kısmı hallolur. Devletin bu konuda ciddi destekleri var ve şimdi yeni bir yasa daha çıkarıyor. Organize sanayi bölgelerindeki işletmelerin başka alanlarda kurdukları enerji tesislerinin de kabulünü yapıyor. Bizim de rüzgâr enerjisi yatırımı yapılabilecek birkaç yerimiz var ve onlarla ilgili şimdi alt yapı çalışmalarını yapıyoruz.
Alper BURSALI
Bursalı İcra Kurulu Başkanı
Kaynakların etkin kullanımı önemli
Fabrika çatımıza 1425,60 kWp gücündeki Güneş Enerji Santrali kurulumunu tamamladık. Güneş enerji santralimiz ile gelecek nesillere daha yaşanabilir bir doğa bırakma hedefine bir adım daha atmış olduk. Kaynakların etkin kullanımı dünya için oldukça önemli. Biz de çevreyi koruyacak projeleri hayata geçirmeye özen gösteriyoruz. Çevre dostu teknolojiler yaygınlaşmalı. Enerjiyi temiz ve yenilenebilir kaynaklardan elde etmek, içinde yaşadığımız dünyamızın geleceği açısından büyük önem taşıyor. Gelecek nesillerin enerji ihtiyacını karşılamak ve çevreye verilen zararı en aza indirgeyebilmek için sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelmemiz gerekiyor. Bu bilinçle, firma olarak gelecek nesillere yaşanabilir bir doğa bırakma hedefimiz kapsamında Güneş enerji santralimizi hayata geçirmekten büyük mutluluk ve gurur duyuyoruz.
Son dönemde artan enerji ihtiyacı ve elektrik fiyatlarına gelen zamlar maliyetlerin artmasına neden oldu. Güneş enerjisi sayesinde enerji tüketimine ayrılan maliyeti azaltacağız. Hem geleceğe yatırım hem de ekonomik anlamda tasarruf etmek için güneş enerjisinin gücünden yararlanıyoruz. Çevre sorunlarını önleyici ve çevreyi koruyucu yaklaşımları desteklemeyi sürdüreceğiz. Ayrıca çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını sağlayacak projelerin içerisinde yer almaya da devam edeceğiz. Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da daha çevreci, daha temiz enerji üreterek, çevrenin korunmasına katkıda bulunacağız.
Mehmet KAZANGİL
NSK Group İcra Kurulu Bşk.
Tasarruf odaklı ekosistem oluşturduk
NSK Group olarak ROTA markamız ile 2 fabrikamızda otomotiv endüstsi için üretim yapıyoruz. Direksiyon, Süspansiyon ve Hidrolik Parçalar Fabrikasının çatısında Haziran 2022 itibari ile güneş enerjisi santrali (GES) yatırımımızı devreye aldık.
GES yatırımı yapma kararımızı etkileyen faktörlerden ilki fabrikamızın bulunduğu konumun aldığı güneş miktarı bakımından bu yatırım için verimli olması oldu. Ayrıca GES’in çevre dostu ve sürdürülebilir bir enerji kaynağı olması bu yatırım için öne çıkan diğer etkenler oldu.
Nitekim yaptığımız GES yatırımının yılda 1143 ton karbon emisyonu oluşumunu engellediğini hesaplamaktayız. GES kurulumuyla ihtiyacımız olan enerjiyi tükettiğimiz yerde üretir duruma geldik, tasarruf odaklı bir ekosistem oluşturduk.
Fabrikamızın çatısında 1.2 mwh GES bulunmaktadır.
Yapılan hesaplamalara göre bu santral bulunduğu fabrikamızın toplam enerji ihtiyacının yüzde 53’ünü karşılamaktadır.
Projenin kendi kendini 4,5-5 yılda amorti etmesini öngörüyoruz.
Yaptığımız yatırımın geri dönüşlerinden enerji fiyatlarının sürekli yükseldiği bir dönemde memnun olduğumuzu önümüzdeki dönemde de çevreye katkı sağlayan başka projeler için araştırmalarımızın devam ettiğini belirtebilirim.
Erol DAĞLIOĞLU
BTSO Enerji Konseyi Başkanı
Cari açığı engellemenin yolu GES’te
Bursa’daki firmalar, dünya pazarlarına açık ve dünyadaki firmalara entegre şekilde hareket edebildiği için Türkiye’deki firmalara göre GES konusunda daha fazla farkındalık sahibi. Ancak yapılan yatırımlar henüz yeterli değil. Hem sanayi bölgelerinde hem de sanayi bölgelerinin dışındaki depolama alanlarında ciddi miktarda boş çatımız var. Daha fazla yatırım yapılmalı.
Şu anda sağlanan KDV ve vergi teşvikleri yeterli gözüküyor. Ancak GES’e verilen teşvikler ne kadar artırılsa az. Çünkü biz enerji fakiri bir ülkeyiz. Enerji ithalatını çıkardığımızda cari açık vermeyen bir ülke oluyoruz. Senelerdir dövizle savaşımız hep cari açıkla olmuştur. Cari açığı engellemenin en önemli yöntemlerinden bir tanesi de enerji açığı vermemek. Bunun yolu da yenilenebilir enerji yatırımına olabildiğince daha fazla teşvik vermesinden geçiyor. Geçmiş yıllarda arazi GES kurulumunda problemler yaşıyorduk. Şimdi devlet bunun önünü açtı. 29 yıllığına ‘enerji arazisi’ kiralıyor. Birkaç tane farklı ve özel arazi haricinde bunların yıllık kira bedelleri 30 – 50 bin TL civarında. Devletin arazi GES’leri teşvik ettiği çok açık.
Ülke olarak eksik tarafımız enerji. Fosil yakıtlarda yokuz. GES’ler ve yenilenebilir enerjiyi ne kadar artırabilirsek enerji anlamında çok başarılı bir ülke olacağız, cari açık vermeyeceğiz. Çok daha önemlisi, dünya resesyondan çıkmaya başladığında AB Yeşil Mutabakatı, Paris İklim Anlaşması, Sınırda Karbon Vergisi, Karbon Ticareti Sertifikası ve benzeri konularda geride kalmaktan kurtulacağız.
Murat KILIÇ
Sunvital Enerji Kurucu Ortağı
GES yatırımları cazip durumda
2022 öncesi ve sonrası şeklinde değerlendirebiliriz. Yatırımcılarımızın birçoğu çevresel etkiden dolayı bu yatırımları yapıyorlardı. Fakat 2022 yılı itibariyle yatırım maliyetlerinin düşmesi, elektrik maliyetlerinin artması ve teşvik kapsamına alınması ile yatırımlar hızlı bir şekilde arttı.
GES yatırımları yeterli mi sorusundan ziyade uygulayıcı firmaların yeterliliğini sorgulamak gerekir. Sektörde birçok marka model ürün ve birçok yeni şirket var; dikkatimizi buraya vermemiz gerekir.
Yıllardır devam eden KDV muafiyeti desteğinin yanında kurumlar vergisi muafiyeti ve personel desteği de getirildi. Bu teşvikler olmasa bile GES yatırımları oldukça cazip durumda. Bu teşviklerin yeterli olduğunu düşünüyorum. Eğer ilave teşvik verilecekse önerim küçük ölçekli konut projelerinin KDV’den muaf olması yönünde olacaktır.
Özellikle panel fiyatlarının düşmesi ile birlikte ilk yatırım maliyetleri azaldı. Buna paralel olarak yerli panel üreticileri de kapasitelerini arttırarak teslim sürelerini kısalttılar. Bunun yanında Ukrayna’da yaşanan savaşın da etkisiyle enerji maliyetlerindeki yüksek artış ve Paris anlaşması ile gündeme gelen sınırda karbon vergisi konusu da yerli yatırımcıları GES yatırımlarına yöneltti. Gıda ve tekstil enerji yoğunluğu yüksek sektörler. Elektrik enerjisi maliyetleri bu şirketlerin giderlerinde önemli bir kalem. Ayrıca bu sektörler yurt dışına çok fazla miktarda ürün ihraç ediyorlar. Rekabetçi olabilmeleri için karbon emisyonlarını da düşürmek zorundalar. Önümüzdeki süreçte Çatı GES yatırımları artmaya devam edecektir. Kısa süreli de olsa arazi yatırımlarının devam edeceğini düşünüyorum. Mevzuat kısmı sektörün hala kanayan yarası durumunda. Süreçleri merkezden yerele aktarıp dijitalleştirmek gerekiyor. Fakat gidişata baktığımızda süreci merkeze doğru çekmeye devam ettiklerini görüyoruz. Bu konuda hızlı bir iyileştirme gerekiyor.
Olgun KARABİBER
LimaDEM Enerji YK Başkanı
GES enerji maliyetlerini azaltıyor
Bursa firmaları, rakiplerinin ve diğer şirketlerin nasıl yatırım yaptıklarını yakından takip ediyorlar. Bundan dolayı da rakiplerin GES, RES gibi yapmış oldukları yenilenebilir enerji yatırımlarını birbirlerinden görüp, yaptırıyorlar. Bursa için şu an gerçekleştirilen GES yatırımları Bursa kapasitesinin altında fakat bu yetersiz demek de değil. Yeni gelişen bir sektör olduğu için ilerleyen yıllarda sektör doygunluğa ulaşacaktır.
İşletmeler için devlet teşvikleri ve Avrupa Birliği fonları var. Günümüzde işletmeler için birinci maliyet kalemi enerji oldu. Mevcut teşvikler daha fazla geliştirilip işletmelerin bu tarz yenilenebilir enerji kaynaklarına yönlendirilmesi sağlanabilir. Bu durum ülkemiz içinde önemli bir konu.
Çünkü enerji ihtiyacımızın büyük çoğunluğunu yurt dışından sağlıyoruz. İşletmeleri yenilenebilir enerji kaynaklarına yönlendirerek ülkemizin üzerinde ki bu yükü azaltabiliriz.
Artan GES yatırımlarını olumlu karşılıyorum. 2023 yılında da artış devam edecektir. Enerji birinci maliyet kalemi oldu ve firmalar bu maliyetlerini azaltabilmek için alternatif enerji kaynaklarına yönleniyorlar. GES de bunlardan biri.
Sektörlerdeki firmalar, enerji sarfiyatı çok fazla olduğu için özellikle Avrupa pazarında Çin’e karşı rekabetçi olabilmek için maliyetlerini azaltmayı hedefliyorlar.
