Kıymetli okurlar, bilindiği üzere yatırım desteklenmesi ve nitelikli üretimin artırılması ülkemizin ekonomik kalkınması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple yıllardır gelen süreçte mali idare elinden geldiğince, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve istihdamın artırılması amacıyla birçok mali teşvik düzenlemeleri yapmış ve gerek işsizlikle gerekse cari açıkla mücadele hususunda önemli adımlar atmıştır.
Bu adımlardan en önemlisi hiç kuşkusuz yatırım teşvik belgesi mevzuatıdır. Yatırım Teşvik Belgesi, en genel ifadesiyle; yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkânı sağlayan bir belgedir. Yatırımlarda devlet yardımlarına ilişkin kararların alınması adına bilgi vermesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Yatırım teşvik belgesine bağlı olarak mali mevzuatımızda en önemli huşulardan birisi de Katma Değer Vergisi Kanunu 13/d madde hükmünde yer alan KDV istisnasıdır. İlgili mevzuat madde hükmüne göre Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamalar vergiden müstesna tutulmuştur.
Kanun hükmüne ilave olarak KDV Uygulama Genel Tebliği “Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Makine ve Teçhizat Teslimlerinde İstisna” başlıklı bölümünde bazı özellikli konularla ilgili açıklamalar getirilmiştir. İstisna uygulamasında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacaklarına dair istisna belgesi (EK: 9A) alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz edeceklerdir. Ayrıca istisna uygulamasında;
• Yatırımcının vergi dairesinde KDV mükellefiyetinin bulunup bulunmadığı tespit edilecek
• Yatırımcının iştigal konusu ve yatırım sonunda üretilecek mal ya da hizmetin mahiyeti göz önünde tutularak, yatırım teşvik belgesi eki listelerde belirtilen makine ve teçhizatın indirim hakkı tanınan işlemlerle ilgili olup olmadığı tespit edilecek
• İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükelleflerin (Devlet üniversite ve hastaneleri, Belediyeler vb.) durumu değerlendirilirken teşvik belgelerinde yer alan makine ve teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacakları tevsik edilecektir.
Finansal kiralama yoluyla alınan makine teçhizatlarda ise, finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek yatırımlara ilişkin finansal kiralama şirketlerinin teşvik belgesi sahibi firmalara kiralanmak üzere teslim alacakları veya ithal edecekleri makine ve teçhizat için teşvik belgesi sahibi firma adına düzenlenen bu belge ile 3065 sayılı KDV Kanunu’nun (13/d) maddesi kapsamında istisna uygulanacaktır.
Bu belgeye istinaden, finansal kiralama şirketi, yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak bu yatırım teşvik belgesi eki listede yer alan ve yatırımcıya kiralanacak olan makine ve teçhizatı kanunun (13/d) maddesindeki istisna kapsamında temin edebilir. Finansal kiralama şirketinin bu kapsamda temin edeceği makine ve teçhizatı, ilgili mevzuat uyarınca kiracının kullanımına bırakması ise “teslim” hükmünde olmadığından genel esaslara göre KDV’ye tabidir.
Öte yandan finansal kiralama şirketi ile yatırımcı (kiracı) arasında yapılan sözleşmede belirtilen sürenin sonunda, makine ve teçhizatın yatırımcının (kiracının) mülkiyetine geçmemesi veya yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, finansal kiralama şirketine yapılan teslim sırasında alınmayan vergi tutarları 3065 sayılı Kanunun (13/d) maddesi çerçevesinde yatırımcıdan (kiracıdan) vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.