Tarımsal kalkınma mucizesi
Ağaköy, kalkınmayı 40 yılda kooperatifçilikle başardı. Bu köyde kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.
ARMUT ZENGİNİ KÖY
Ağaköyün Tarımsal Kalkınma Kooperatifi etrafında verdiği kalkınma mücadelesi, tarımsal üretim, kırsal kalkınma ve kırsal kesimin AB sürecine uyumu bakımından derslerle dolu. Adı "armut zengini"ne çıkan Ağaköy'de kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.. Başarının altında yatan, köylülerin işbirliği..
EN BAŞARILI KOOPERATİF
Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, kırsal kesimi pazara dönük üretime yöneltmek için desteklenen bir kalkınma modeli. 40 yılda Türkiye'de pazarlamaya dönük en başarılı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ağaköy'de.. "En Başarılı Kooperatif", "Örnek Köy", "Pilot Köy", bu köyün başarı defterindeki notlar.
Dursun EROĞLU
Ağaköy'ün, Tarımsal Kalkınma Kooperatifi etrafında verdiği kalkınma mücadelesi, tarımsal üretim, kırsal kalkınma ve de kırsal kesimin AB sürecine uyumu bakımından derslerle dolu.
Adı "armut zengini"ne çıkan Ağaköy'de kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.. Başarının altında yatan, köylüler arasındaki işbirliği.. Ancak, Ağaköylüler, Bursa Büyükşehir sınırlarına alınıp "mahalle" yapılmaya, Petrol Ofisi bayiliğinin kapatılmasına ve yapılaşma baskısına tepkili.
"Tarımsal Kalkınma Kooperatifi", kırsal kesimi pazara dönük üretime yöneltmek için devletin desteklediği bir kalkınma modeli. Son 40 yılda neredeyse her köyde, büyük umutlarla en az bir kooperatif kuruldu.
Fakat bunlardan çok azı başarılı olabildi. Türkiye'de pazarlamaya dönük en başarılı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ağaköy'de. "En Başarılı Kooperatif", "Örnek Köy", "Pilot Köy", bu köyün başarı defterindeki notlar. Süleyman Demirel'in özel olarak ziyaret ettiği bir yer.
Gürsu'ya bağlı Ağaköy, DSİ'nin sulama kanalları açmasıyla 1950'lerde sulu tarım yapılabilen köylerden birisi haline geldi. Kooperatif, çevre köylerdeki birçok kooperatifle birlikte 1958'de kuruldu. Kooperatif, şeftali ve elmanın yanı sıra ağırlıklı olarak üretilen, biber, domates, Bursa ve çevre illerin hallerine ulaştırmakla işe başladı.
Meyve sebze için soğuk hava depolarının önemini fark eden köylüler ilk soğuk hava deposunu 1975'te kurdu. Ardından Petrol Ofisi bayiliği, köy marketi, zirai ilaç ve gübre bayilikleri birbirini izledi. 1980'li yıllar, "yerinde sayma" yıllarıdır. Spor kulübü, Avcılar Kulübü gibi etkinlikler öne çıkar. 90'ların ikinci yarısında soğuk hava depoları ihtiyacı karşılamaz hale gelir, 1995'te ikinci soğuk hava deposunu kurarlar. Depo kapasite artışları sürer. Kooperatifin köylülerin malını hallere taşıyan iki kamyonu, köy ile Bursa arasında yolcu taşıyan otobüs ve minibüs kar amacı gütmeden köylülerin hizmetindedir.
Kooperatifin 1995'ten beri Yönetim Kurulu Başkanı olan Rıdvan Özdemir ile yaşananları ve sorunları konuştuk.
Özdemir, gelişmeleri EKOhaber'e şöyle anlattı:
EKOhaber: Kırsal kesimin kalkınması dünyanın her yerinde ya devlet ya da özel kişilere ait büyük çiftlikler ve kooperatifçilikle sağlanıyor. Türkiye'de kooperatifler kuruldu, yürümedi. İnsanlar kooperatif deyince kaçıyor. Ağaköy başarıyı nasıl yakaladı?
Özdemir: Ağaköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nin başarısının yegane sebebi, ortakların birlik ve beraberlik içinde çalışmasıdır. Kooperatifçilikte birlik ve beraberliğin getirdiği istikrar önemlidir. Bakınız, 1974'ten beri kooperatifte sadece iki kişi başkanlık yaptı. Ahmet Şener 1974'ten 1996'e kadar başkanlık yaptı. 21 yıl. Ondan sonra da ben seçildim. 13. yıla girdim. 1974 öncesinde her yıl bir başkan değişmiş, bir şey de yapılamamış. Kooperatifçilik ruhu istikrarı, istikrar ise başarıyı getirdi.
EKOhaber: Devletin katkısı ne oldu?
Özdemir: Biz her zaman devlete müteşekkir olmuş bir kooperatifiz. Her dönemde tüm siyasi iktidarlardan destek gördük. Ama bu ilgiyi boşa çıkarmadık. Devlet bir lira katkıda bulunmuşsa bununla bir katma değer yarattık. Örneğin 1994'te soğuk hava deposu kurmaya karar vermişiz. 1975'te devlet depoyu kurmak için 4,5 milyon lira kredi verdi. Bunun 3,5 milyon lirası geri ödemeli. 1 milyon lirası hibeydi. Bu para bin tonluk soğuk hava deposu yapımına yetiyordu. Depo yapıldı. Daha sonra 500 tonluk ek yapıldı. O da yetmedi ikinci bir depo yaptık. O zaman da devlet bize 65 milyar lira kaynak aktardı. Bunda hibe yoktu fakat kooperatifin 55 milyar lira öz kaynağı vardı, bununla 1996'da toplam 117 milyar liralık yatırım gerçekleştirdik. Çevre köylere örnek gösterildik.
Yörede, belediye ve özel sektör firmaları ile birlikte şu anda 35-40 bin tonluk depo kapasitesi var. Ağaköy burada devletin yardımlarını iyi değerlendirmiş, çalışmış, çalıştırmıştır.
EKOhaber: Kooperatifçiliğin prestij kaybetmesi hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Özdemir: Devlet, ilgili kurumlar, bakanlıklar, bürokrasi iyi niyetle kooperatiflere kaynak aktardı, fakat bu kaynaklar ekonomiye geri döndürülemedi. Bu olumsuzluklar tabi devleti idare edenleri sıkıntıya düşürdü. Sanki devlet imkanları tarımsal gerekçelerle har vurup harman savrulur oldu. Köy-Koop siyasallaştırıldı. Bu siyasallaşma 1980 sonrasında kooperatifçilik hareketinin başında olanları endişeye sevk etmiştir. Hala güçlü bir üst birlikten endişe edilmektedir. Konut kooperatiflerindeki yanlışlıklar da buna eklendi. Ama kooperatifler içinde dünya çapında adından söz ettirebilecek olanlar vardır ve bunlardan birisi de Ağaköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'dir.
EKOhaber: Uygulanan tarım politikaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Özdemir: Doğrudan Gelir Desteği'nin şu anda Türk tarım sektörüne hiç bir katkısı yoktur. Kaldırılmalı, buraya aktarılan para ayrı bir fonda toplanmalıdır. Akaryakıt desteği adı altında katrilyonlar ödeniyor. Bu da iptal edilmeli. Bu kaynaklara yeni kaynaklar da ilave edilerek doğrudan ihracatçının, vergi iadesi ve teşvik primi gibi desteklenmesi gerekir. Bu çiftçinin ürününün daha iyi satılmasına katkı sağlayacaktır. Bizim pazar sıkıntımız yok. Ürünümüz kaliteli. İhracatçılarımız artık dünya çapında mal döndürecek hali gelmiş. Eskiden TIR filosu eksiği vardı. Şimdi TIR'lara taşıyacak mal bulamıyoruz.
Ayrıca kooperatiflere verilen kredi faizi hala yüzde 30'larda. Kooperatiflerin borçlarının yeniden yapılandırılması lazım. Eğer bu yapılmazsa kooperatifçilik hareketi durma aşamasına gelir, güçlü bilinen, yatırıma girmiş kooperatifler bile çökme noktasına gelebilir.
Yüzde 18 KDV bugün kooperatifleri zor durumda bırakmaktadır. Çünkü çiftçinin KDV'sini mahsup edebilme imkanı yok. Yüzde 18 KDV yükü çiftçinin omzuna binip, orada kalıyor. KDV oranı yüzde 3-4'lere acilen düşürülmeli. Bu tarımda kayıt dışılığı azaltacaktır.
EKOhaber: Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırlarına alınmış olmayı, tarımsal üretim ve insanların geleceği açısından bir tehdit olarak mı görüyorsunuz?
Özdemir: Ağaköy Türkiye'de birinci, dünyada ikinci en başarılı kooperatife sahip olmasına rağmen, Büyükşehir Belediyeleri Kanunu uyarınca 'mahalle' statüsüne döndürüldü. Köy statüsü nedeniyle plan olmadığı için ruhsatsız durumuna düşürüldük ve 2005'te akaryakıt istasyonumuz iptal edildi. Biz çiftçiye veresiye, kredili mazot veriyorduk. Şimdi çiftçi bu imkandan mahrum.
AB'ye girmeye çalıştığımız bugünlerde, AB normlarda köyleri oluşturmak hedefi varken, zaten AB normlarına uymuş olan köyleri neden köy olarak muhafaza etmiyoruz? Ağaköy'ün mahalle yapılmasını Ağaköy kabul etmiyor. Biz Ağaköy'de bir referandum yapılmasını, referandumun neticesine göre tekrar köy statüsüne geçirilmesini istiyoruz.
Ağaköy için ve ovanın korunması için en hayırlısı bu.
EKOhaber: Mahalle olma nedeniyle Ağaköy çevresinde yapılaşma baskısı hissediyor musunuz?
Özdemir: Üzerimizde bu tür baskılar var. Bitişiğimizde Büyükşehir Belediyesi Hali yapılması girişim vardı. Bu faciadan dönülmesi nedeniyle Belediye Başkanımız Hikmet Şahin'e ve belediye meclisine müteşekkiriz. Şimdi Otosansit-Kazıklı çevre bağlantı yolu projesi çıkarıldı. İptali için mahkemeye başvurduk. Bu projeler de yöremizde tarımı mahvedecek, yapılaşmayı getirecek şeyler. Görüşlerimizi hükümet ve siyasilere bildirdik. Bu yolun da iptal edileceğine inanıyorum.
EKOhaber: Geleceğe yönelik planlarınız nelerdir?
Özdemir: 12 TIR'lık bir filo kurarak, kendi malımızı kendimiz sevk etmek istiyoruz. Halen iki kamyonla İstanbul hallerine mal gönderiyoruz. Bin tonluk atmosfer kontrollü soğuk hava deposu yapacağız. Ürünün çok uzun süre saklanmasını sağlıyor.
Ayrıca komposto, meyve suyu ve marmelat üretim tesisi projemiz var. Ayrıca meyve ambalajlama tesisine ihtiyaç duyuyoruz. Bütün bunların maliyeti yaklaşık 4,5 milyon Euro. Avam projeleri hazır. Ayrıca elektrik üretimini araştırıyoruz.
EKOhaber: Kooperatifin Ağaköy'e katkısı hakkında neler söylersiniz?
Özdemir: Ağaköy olarak 870 nüfusumuz var. Aile sayısı 180. Ama kayıtlı üye sayımız 231. Ağırlıklı ürünümüz armut, deveci armudu. Son yıllarda Naşe armudu revaçta. Meyve üretimini en ileri yöntemlerle yapıyoruz. Ağaköylü kendine güveniyor. Kendi kendine diyor ki 'malımı hale gönderebilirim, nakliye sorunu yaşamam. Sandık, ambalaj sorunu yaşamam. Ürünü yetiştirirsem akaryakıt, ilaç vs. parasal sıkıntım olmaz.
Param yoksa da evimin gıda ihtiyacını kooperatifin marketinden alırım. Pazarda satamazsam malımı depolamak için yerim hazır'... çiftçi öz güvenini kazanmış. Pahalı yetiştirip ucuza satmak zorunda değil. Üniversiteyi harekete geçiriyoruz. Mesela ateş yanığı hastalığının yok olmasının nedeni kooperatiftir. Çiftçi her işini en ucuz maliyetle yapıyor. Bunlar birikim ve sermaye demek. Ağaköylüler artık belli bir varlığa sahip. Tarım teçhizatı var. Çocuğunu okutuyor. Kooperatifimizin 2005 yılı cirosu 1,8 trilyon lira. Üreticiyi ihracatçı ile buluşturuyoruz. Köyde kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.
EKOhaber: Kalkınmak isteyen diğer köylere öneriniz nedir?
Özdemir: Tam rekabet piyasası içinde tarımsal kalkınma kooperatifi kurmak, geliştirmek artık hayaldir.'Bir kooperatif kuralım, ortakların sermayesi ile bir şeyler yapalım' düşüncesine hiçbir Türk çiftçisi kapılmasın.
Bizim şu anda 10 trilyonun üzerinde varlığımız var. Ama biz bile yatırım yapmakta zorlanıyoruz. Köylüyü kurtaracak şey şirketleşmedir. Kooperitifçilik, gelenek görenekler, yasalar itibariyle artık yürütülemez. Kooperatiflerin her türlü vergi ve harçtan muaf olması lazım. Bu şekilde kooperatiflerin başarılı olması mümkün değil.
Ağaköy, kalkınmayı 40 yılda kooperatifçilikle başardı. Bu köyde kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.
ARMUT ZENGİNİ KÖY
Ağaköyün Tarımsal Kalkınma Kooperatifi etrafında verdiği kalkınma mücadelesi, tarımsal üretim, kırsal kalkınma ve kırsal kesimin AB sürecine uyumu bakımından derslerle dolu. Adı "armut zengini"ne çıkan Ağaköy'de kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.. Başarının altında yatan, köylülerin işbirliği..
EN BAŞARILI KOOPERATİF
Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, kırsal kesimi pazara dönük üretime yöneltmek için desteklenen bir kalkınma modeli. 40 yılda Türkiye'de pazarlamaya dönük en başarılı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ağaköy'de.. "En Başarılı Kooperatif", "Örnek Köy", "Pilot Köy", bu köyün başarı defterindeki notlar.
Dursun EROĞLU
Ağaköy'ün, Tarımsal Kalkınma Kooperatifi etrafında verdiği kalkınma mücadelesi, tarımsal üretim, kırsal kalkınma ve de kırsal kesimin AB sürecine uyumu bakımından derslerle dolu.
Adı "armut zengini"ne çıkan Ağaköy'de kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.. Başarının altında yatan, köylüler arasındaki işbirliği.. Ancak, Ağaköylüler, Bursa Büyükşehir sınırlarına alınıp "mahalle" yapılmaya, Petrol Ofisi bayiliğinin kapatılmasına ve yapılaşma baskısına tepkili.
"Tarımsal Kalkınma Kooperatifi", kırsal kesimi pazara dönük üretime yöneltmek için devletin desteklediği bir kalkınma modeli. Son 40 yılda neredeyse her köyde, büyük umutlarla en az bir kooperatif kuruldu.
Fakat bunlardan çok azı başarılı olabildi. Türkiye'de pazarlamaya dönük en başarılı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ağaköy'de. "En Başarılı Kooperatif", "Örnek Köy", "Pilot Köy", bu köyün başarı defterindeki notlar. Süleyman Demirel'in özel olarak ziyaret ettiği bir yer.
Gürsu'ya bağlı Ağaköy, DSİ'nin sulama kanalları açmasıyla 1950'lerde sulu tarım yapılabilen köylerden birisi haline geldi. Kooperatif, çevre köylerdeki birçok kooperatifle birlikte 1958'de kuruldu. Kooperatif, şeftali ve elmanın yanı sıra ağırlıklı olarak üretilen, biber, domates, Bursa ve çevre illerin hallerine ulaştırmakla işe başladı.
Meyve sebze için soğuk hava depolarının önemini fark eden köylüler ilk soğuk hava deposunu 1975'te kurdu. Ardından Petrol Ofisi bayiliği, köy marketi, zirai ilaç ve gübre bayilikleri birbirini izledi. 1980'li yıllar, "yerinde sayma" yıllarıdır. Spor kulübü, Avcılar Kulübü gibi etkinlikler öne çıkar. 90'ların ikinci yarısında soğuk hava depoları ihtiyacı karşılamaz hale gelir, 1995'te ikinci soğuk hava deposunu kurarlar. Depo kapasite artışları sürer. Kooperatifin köylülerin malını hallere taşıyan iki kamyonu, köy ile Bursa arasında yolcu taşıyan otobüs ve minibüs kar amacı gütmeden köylülerin hizmetindedir.
Kooperatifin 1995'ten beri Yönetim Kurulu Başkanı olan Rıdvan Özdemir ile yaşananları ve sorunları konuştuk.
Özdemir, gelişmeleri EKOhaber'e şöyle anlattı:
EKOhaber: Kırsal kesimin kalkınması dünyanın her yerinde ya devlet ya da özel kişilere ait büyük çiftlikler ve kooperatifçilikle sağlanıyor. Türkiye'de kooperatifler kuruldu, yürümedi. İnsanlar kooperatif deyince kaçıyor. Ağaköy başarıyı nasıl yakaladı?
Özdemir: Ağaköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nin başarısının yegane sebebi, ortakların birlik ve beraberlik içinde çalışmasıdır. Kooperatifçilikte birlik ve beraberliğin getirdiği istikrar önemlidir. Bakınız, 1974'ten beri kooperatifte sadece iki kişi başkanlık yaptı. Ahmet Şener 1974'ten 1996'e kadar başkanlık yaptı. 21 yıl. Ondan sonra da ben seçildim. 13. yıla girdim. 1974 öncesinde her yıl bir başkan değişmiş, bir şey de yapılamamış. Kooperatifçilik ruhu istikrarı, istikrar ise başarıyı getirdi.
EKOhaber: Devletin katkısı ne oldu?
Özdemir: Biz her zaman devlete müteşekkir olmuş bir kooperatifiz. Her dönemde tüm siyasi iktidarlardan destek gördük. Ama bu ilgiyi boşa çıkarmadık. Devlet bir lira katkıda bulunmuşsa bununla bir katma değer yarattık. Örneğin 1994'te soğuk hava deposu kurmaya karar vermişiz. 1975'te devlet depoyu kurmak için 4,5 milyon lira kredi verdi. Bunun 3,5 milyon lirası geri ödemeli. 1 milyon lirası hibeydi. Bu para bin tonluk soğuk hava deposu yapımına yetiyordu. Depo yapıldı. Daha sonra 500 tonluk ek yapıldı. O da yetmedi ikinci bir depo yaptık. O zaman da devlet bize 65 milyar lira kaynak aktardı. Bunda hibe yoktu fakat kooperatifin 55 milyar lira öz kaynağı vardı, bununla 1996'da toplam 117 milyar liralık yatırım gerçekleştirdik. Çevre köylere örnek gösterildik.
Yörede, belediye ve özel sektör firmaları ile birlikte şu anda 35-40 bin tonluk depo kapasitesi var. Ağaköy burada devletin yardımlarını iyi değerlendirmiş, çalışmış, çalıştırmıştır.
EKOhaber: Kooperatifçiliğin prestij kaybetmesi hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Özdemir: Devlet, ilgili kurumlar, bakanlıklar, bürokrasi iyi niyetle kooperatiflere kaynak aktardı, fakat bu kaynaklar ekonomiye geri döndürülemedi. Bu olumsuzluklar tabi devleti idare edenleri sıkıntıya düşürdü. Sanki devlet imkanları tarımsal gerekçelerle har vurup harman savrulur oldu. Köy-Koop siyasallaştırıldı. Bu siyasallaşma 1980 sonrasında kooperatifçilik hareketinin başında olanları endişeye sevk etmiştir. Hala güçlü bir üst birlikten endişe edilmektedir. Konut kooperatiflerindeki yanlışlıklar da buna eklendi. Ama kooperatifler içinde dünya çapında adından söz ettirebilecek olanlar vardır ve bunlardan birisi de Ağaköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'dir.
EKOhaber: Uygulanan tarım politikaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Özdemir: Doğrudan Gelir Desteği'nin şu anda Türk tarım sektörüne hiç bir katkısı yoktur. Kaldırılmalı, buraya aktarılan para ayrı bir fonda toplanmalıdır. Akaryakıt desteği adı altında katrilyonlar ödeniyor. Bu da iptal edilmeli. Bu kaynaklara yeni kaynaklar da ilave edilerek doğrudan ihracatçının, vergi iadesi ve teşvik primi gibi desteklenmesi gerekir. Bu çiftçinin ürününün daha iyi satılmasına katkı sağlayacaktır. Bizim pazar sıkıntımız yok. Ürünümüz kaliteli. İhracatçılarımız artık dünya çapında mal döndürecek hali gelmiş. Eskiden TIR filosu eksiği vardı. Şimdi TIR'lara taşıyacak mal bulamıyoruz.
Ayrıca kooperatiflere verilen kredi faizi hala yüzde 30'larda. Kooperatiflerin borçlarının yeniden yapılandırılması lazım. Eğer bu yapılmazsa kooperatifçilik hareketi durma aşamasına gelir, güçlü bilinen, yatırıma girmiş kooperatifler bile çökme noktasına gelebilir.
Yüzde 18 KDV bugün kooperatifleri zor durumda bırakmaktadır. Çünkü çiftçinin KDV'sini mahsup edebilme imkanı yok. Yüzde 18 KDV yükü çiftçinin omzuna binip, orada kalıyor. KDV oranı yüzde 3-4'lere acilen düşürülmeli. Bu tarımda kayıt dışılığı azaltacaktır.
EKOhaber: Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırlarına alınmış olmayı, tarımsal üretim ve insanların geleceği açısından bir tehdit olarak mı görüyorsunuz?
Özdemir: Ağaköy Türkiye'de birinci, dünyada ikinci en başarılı kooperatife sahip olmasına rağmen, Büyükşehir Belediyeleri Kanunu uyarınca 'mahalle' statüsüne döndürüldü. Köy statüsü nedeniyle plan olmadığı için ruhsatsız durumuna düşürüldük ve 2005'te akaryakıt istasyonumuz iptal edildi. Biz çiftçiye veresiye, kredili mazot veriyorduk. Şimdi çiftçi bu imkandan mahrum.
AB'ye girmeye çalıştığımız bugünlerde, AB normlarda köyleri oluşturmak hedefi varken, zaten AB normlarına uymuş olan köyleri neden köy olarak muhafaza etmiyoruz? Ağaköy'ün mahalle yapılmasını Ağaköy kabul etmiyor. Biz Ağaköy'de bir referandum yapılmasını, referandumun neticesine göre tekrar köy statüsüne geçirilmesini istiyoruz.
Ağaköy için ve ovanın korunması için en hayırlısı bu.
EKOhaber: Mahalle olma nedeniyle Ağaköy çevresinde yapılaşma baskısı hissediyor musunuz?
Özdemir: Üzerimizde bu tür baskılar var. Bitişiğimizde Büyükşehir Belediyesi Hali yapılması girişim vardı. Bu faciadan dönülmesi nedeniyle Belediye Başkanımız Hikmet Şahin'e ve belediye meclisine müteşekkiriz. Şimdi Otosansit-Kazıklı çevre bağlantı yolu projesi çıkarıldı. İptali için mahkemeye başvurduk. Bu projeler de yöremizde tarımı mahvedecek, yapılaşmayı getirecek şeyler. Görüşlerimizi hükümet ve siyasilere bildirdik. Bu yolun da iptal edileceğine inanıyorum.
EKOhaber: Geleceğe yönelik planlarınız nelerdir?
Özdemir: 12 TIR'lık bir filo kurarak, kendi malımızı kendimiz sevk etmek istiyoruz. Halen iki kamyonla İstanbul hallerine mal gönderiyoruz. Bin tonluk atmosfer kontrollü soğuk hava deposu yapacağız. Ürünün çok uzun süre saklanmasını sağlıyor.
Ayrıca komposto, meyve suyu ve marmelat üretim tesisi projemiz var. Ayrıca meyve ambalajlama tesisine ihtiyaç duyuyoruz. Bütün bunların maliyeti yaklaşık 4,5 milyon Euro. Avam projeleri hazır. Ayrıca elektrik üretimini araştırıyoruz.
EKOhaber: Kooperatifin Ağaköy'e katkısı hakkında neler söylersiniz?
Özdemir: Ağaköy olarak 870 nüfusumuz var. Aile sayısı 180. Ama kayıtlı üye sayımız 231. Ağırlıklı ürünümüz armut, deveci armudu. Son yıllarda Naşe armudu revaçta. Meyve üretimini en ileri yöntemlerle yapıyoruz. Ağaköylü kendine güveniyor. Kendi kendine diyor ki 'malımı hale gönderebilirim, nakliye sorunu yaşamam. Sandık, ambalaj sorunu yaşamam. Ürünü yetiştirirsem akaryakıt, ilaç vs. parasal sıkıntım olmaz.
Param yoksa da evimin gıda ihtiyacını kooperatifin marketinden alırım. Pazarda satamazsam malımı depolamak için yerim hazır'... çiftçi öz güvenini kazanmış. Pahalı yetiştirip ucuza satmak zorunda değil. Üniversiteyi harekete geçiriyoruz. Mesela ateş yanığı hastalığının yok olmasının nedeni kooperatiftir. Çiftçi her işini en ucuz maliyetle yapıyor. Bunlar birikim ve sermaye demek. Ağaköylüler artık belli bir varlığa sahip. Tarım teçhizatı var. Çocuğunu okutuyor. Kooperatifimizin 2005 yılı cirosu 1,8 trilyon lira. Üreticiyi ihracatçı ile buluşturuyoruz. Köyde kişi başına yıllık gelir 10 bin doların üzerinde.
EKOhaber: Kalkınmak isteyen diğer köylere öneriniz nedir?
Özdemir: Tam rekabet piyasası içinde tarımsal kalkınma kooperatifi kurmak, geliştirmek artık hayaldir.'Bir kooperatif kuralım, ortakların sermayesi ile bir şeyler yapalım' düşüncesine hiçbir Türk çiftçisi kapılmasın.
Bizim şu anda 10 trilyonun üzerinde varlığımız var. Ama biz bile yatırım yapmakta zorlanıyoruz. Köylüyü kurtaracak şey şirketleşmedir. Kooperitifçilik, gelenek görenekler, yasalar itibariyle artık yürütülemez. Kooperatiflerin her türlü vergi ve harçtan muaf olması lazım. Bu şekilde kooperatiflerin başarılı olması mümkün değil.
Sayı: 539 - Sayı'nın Kapağı