Dünyanın değişik yerlerinde meydana gelen uçak kazalarının tek nedeni yok. Uçaklar, pilotların hatalarından teknik bakım eksikliğinden veya meteorolojik nedenlerde de düşebilir. Bu kazaları dünyanın dengesinin bozulması gibi saçma bir senaryoya bağlayanlar var.
Böyle bir nedenle uçakların düşmesi söz konusu değil ama bir başka konu var ki, üzerinde önemle durulmalı.
Uçakların yerden veya havadan açılan ateşle düşürülmesi vahim bir durum. Azerbaycan Havayolları uçağının Rus Hava Savunma Sistemi tarafından düşürülmesi, bu tür feci olayların sonuncusu olarak biliniyor.
Geriye doğru gittiğimizde son 80 yılda askeri kuvvetler veya terör örgütleri tarafından saldırıya uğrayan ticari - sivil uçakların sayısına baktığımızda hiç de küçümsenmeyecek rakamlarla karşılaşıyoruz. Euronews kaynaklı bir çizelge bu konuda şu bilgileri veriyor.
# İran'ın başkenti Tahran'dan 8 Ocak 2020’de 176 yolcusuyla havalanan Ukrayna Havayolları'na ait yolcu uçağının İran tarafından yanlışlıkla vurulması sonucu uçaktaki yolcu ve mürettebatın tümü hayatını kaybetti. İran, başta suçlamaları inkar etse de daha sonra açıklama yaparak uçağı "yanlışlıkla" vurduğunu kabul etti.
Ukrayna Hava Yolları'na ait 752 sefer sayılı bu uçak, tarihte hedef alınan ilk sivil yolcu uçağı değildi. Özellikle Soğuk Savaş döneminde ve sıcak savaşlarda çok sayıda yolcu uçağının çoğunlukla füzelerle vurulması sonucu çok sayıda insan hayatını kaybetti.
# 23 Mart 2007 tarihinde Somali’nin başkenti Mogadişu yakınlarında seyir halindeyken düşen Belarus tescilli TransAVIAexport Havayolları’na ait Ilyushin II-76 tipi kargo uçağı açılan ateşle düştü, olayda 111 kişi can verdi.
# 9 Ocak 2007’de Adana'dan kalkıp Irak'ın Beled kentindeki üsse inmeye çalışan bir uçak düştü. Düşüş sebebi olarak kötü hava şartları gösterilse de tanıklar uçağın vurulduğunu iddia etti. Kazada 34 kişi hayatını kaybetti.
# 22 Kasım 2003 tarihinde DHL adlı şirkete ait bir kargo uçağı Bağdat'tan havalandıktan kısa bir süre sonra füze ile vuruldu. Pilotlar, bu halde Bağdat Havalimanı'na dönmeyi başardı. Üç mürettebat yara almadan kurtuldu.
# 4 Ekim 2001 tarihinde Sibirya Hava Yolları'na ait 1812 sefer sayılı uçak Karadeniz üzerinden geçtiği sırada vuruldu. İsrail'in Tel Aviv kentinden Rusya'nın Novosibirsk şehrine doğru giden uçağın ilk önce terör saldırısına uğradığı düşünüldü. ABD, uçağın Kırım'dan atılan füzeyle vurulduğunu açıkladı. Rusya da bunu doğruladı.
Ukrayna Hükümeti, tatbikat sırasında vurulan uçak için hatasını kabul edip hayatını kaybeden 78 kişinin ailelerine 200’er bin dolar tazminat ödedi.
# 20 Nisan 2001'de Peru'nun kuzey doğusunda uçan küçük bir yolcu uçağı, uyuşturucu madde taşıdığı düşünülerek Peru Hava Kuvvetleri tarafından vurularak düşürüldü. İstihbaratın kaynağı olan CIA hatasını kabul etti. Hayatını kaybeden iki kişi ve yaralı iki kişiye Amerikan hükümeti toplam 8 milyon dolar tazminat ödedi.
2000 yılından geriye doğru gidilince düşürülen veya düşürülmeye çalışılan yolcu uçaklarının listesi aynen şöyle:
29 Eylül 1998, Lionair 602 sefer sayılı uçuş. 24 Şubat 1996, Brother to the Rescue uçağı. 6 Nisan 1994, Ruanda Devlet Başkanı'nın uçağı. Eylül 1993, Transair Georgia Hava Yolu'na ait üç uçak. 27 Mart 1992, Azerbaycan sınırlarında düşürülen Ermeni uçağı.
8 Aralık 1988, T&G Aviation DC-7 uçuşu. 3 Temmuz 1988, İran Hava Yolları 655 sefer sayılı uçuşu. 6 Kasım 1987, Malawi Hava Yolları, 7Q-YMB sefer sayılı uçuşu. 14 Ekim 1987, Angola’da vurulan İsviçreli Zimex Aviation uçağı. 11 Haziran 1987 ve 4 Eylül 1985, Bakhtar Afghan Hava Yolları'nın Antonov An-26 uçakları. 24 Şubat 1985, Polar- 3 isimli araştırma uçağı. 1 Eylül 1983, Kore Hava Yolları 007 sefer sayılı uçuş. 8 Şubat 1980, Angola Hava Yolları uçağı. 27 Haziran 1980, Itavia'nın 870 sefer sayılı uçağı. 12 Şubat 1979, Rhodesia (Zimbabve) Hava Yolları 827 sayılı uçuşu. 3 Eylül 1978, Rhodesia (Zimbabve) Hava Yolları 825 sayılı uçuşu. 20 Nisan 1978, Kore Hava Yolları 902 sefer sayılı uçuş. 21 Şubat 1973, Mısır'ın kuzeyinde İsrail tarafından vurulan Libya Hava Yolları uçağı. 30 Haziran 1962, Aeroflot 902 sayılı uçuşu. 27 Temmuz 1955, El Al İsrail Havayolları Viyana'dan Tel Aviv'e giden İstanbul aktarmalı uçuşu. 23 Temmuz 1954, Cathay Pacific Hava Yolları uçağı. 22 Ekim 1943, İsveç'te vurulan Alman AB Aerotransport uçağı. 1 Haziran 1943, Almanya tarafından vurulan İngiliz BOAC 777 sefer sayılı uçak. 3 Mart 1942, Hollanda'nın KLM Hava Yollarına ait uçak. 29 Ekim 1940 ve 24 Ağustos 1938, Japonya tarafından vurulan Çin ve Amerikan uçağı.
14 Haziran 1940, Finlandiyalı Aero şirketi uçağı ve benzeri birçok olay.
Tablo geriye doğru uzayıp gitmekte.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve Dünya Sivil Havacılık Teşkilatı’nın tüm uyarı ve kararlarına rağmen sivil uçak veya diğer hava araçlarının askeri bir hedef olmasının önüne geçilemiyor.
Barıştan yana bir dünya dileğiyle.