Ülkemizde sanayileşme Osmanlı döneminde çok cılız olarak belli sayılarda başlamış, Cumhuriyetin ilk döneminde çok önemli yatırımlarla büyümüştür. 2. Dünya Savaşı ve sonrasında yavaşlamış, Demokrat Parti döneminde inşaat ağırlıklı olmak üzere tekrar bir yükselişe geçmiştir.
27 Mayıs 1961 ihtilalinden sonra yeni anayasa çerçevesinde devlet yapısı bir ölçüde değişmiş ve bazı yeni kurumlar oluşturulmuştur. Bunlardan biri de Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) idi. DPT, bir müşavirlik firmasına geniş bir araştırma yaptırmış ve bu çalışmalarda Bursa, İstanbul, Adapazarı, Adana, Mersin ve Zonguldak şehirleri incelenmiştir. Neticede, Bursa’nın bu tür bir proje için Türkiye’deki en uygun şehir olduğuna karar verilmiş ve bu öneri bir raporla sunulmuştur.
Projeye Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) sahip çıkmış ve 1961 yılında Türkiye’de ilk modern uygulama olarak Milletlerarası Kalkınma Teşkilatı’nın (UNIDO) Artık Paralar Fonu’ndan; Maliye Bakanlığı’nca sağlanan 26.200.000 TL krediye BTSO’nun %10 oranında katkısıyla kurulmuş ve 1966 yılında resmi olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Organize Sanayi Bölgesi’ne (OSB) tahsis edilmiş olan arsalar, BTSO tarafından satın alınarak endüstriler için uygun parsellere bölünmüş ve daha sonra yol, su, drenaj, elektrik ve telefon gibi altyapı hizmetleri tamamlanmıştır. Konut ihtiyacını karşılamak için ise bölgenin yakınındaki arazi, yerleşim bölgesi olarak planlanmıştır (1050 Konutlar).
Başlangıçta OSB alanı 1,8 milyon metrekareydi ve 4 firma faaliyet halindeydi. Zamanla parsel talebi arttı ve bu talebe karşılık verilemedi. Genişlemiş olan OSB’nin alanı şu anda 7,2 milyon metrekareye ulaşmıştır. Bunun 2,6 milyon metrekaresi hizmet destek, ortak donatı alanları ve ulaşım altyapısı; 4,6 milyon metrekaresi ise sanayi arsası olarak kullanılmaktadır. Bölgeye 1992 yılından itibaren doğalgaz dağıtım şebekesi de eklenmiştir. OSB’deki işletmelerin her birinin münferiden arıtma yapması; yer yokluğu, verimli olmaması gibi nedenlerle pratik olmayacağı düşüncesiyle toplu arıtma sistemi uygun bulunmuştur. Bu yatırım 1998 yılı içerisinde devreye alınmıştır. Bu şekilde ortak ve tek bir kanalizasyondan deşarj edilen OSB’deki atık suların da müşterek sistemde arıtılması mümkün olmuştur.
Bu açıklamalar ilk OSB içindir. Peki aradan geçen 60 yıl içinde nasıl bir gelişme olduğuna bir bakalım. Şu anda bölge sayısı Bursa’da 17’ye ulaştı. Bunları sıralayalım:
1- Bursa Organize Sanayi Bölgesi
2- Bursa Teknoloji Organize Sanayi Bölgesi
3- Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi
4- Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi
5- Uludağ Organize Sanayi Bölgesi
6- İnegöl Organize Sanayi Bölgesi
7- Kestel Organize Sanayi Bölgesi
8- Mustafakemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi
9- MKP Mermerciler Organize Sanayi Bölgesi
10- Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi
11- Yenişehir Organize Sanayi Bölgesi
12- Bursa İhtisas Deri Organize Sanayi Bölgesi
13- TOSAB Bursa Tekstil Boyahaneleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi
14- Barakfakih Organize Sanayi Bölgesi
15- Kayapa Organize Sanayi Bölgesi
16- Yenice Organize Sanayi Bölgesi
17- İnegöl Mobilya Ağaç İşleri İhtisas OSB
Türkiye ölçeğinde de bu konuya bakmak gerekiyor. Devam edeceğim...