Makine sanayindeki firma sayısı 2010 – 2020 sayısında önemli oranda artış gösterirken, buna paralel olarak firmaların cirolarında da ciddi artış görüldü. Sektörde faaliyet gösteren firmaların ciroları 2010’da 24 milyar lira iken 2020’de 158 milyar lirayı geçti.
Türkiye’nin yüksek teknoloji ve katma değerli üretim alanında attığı adımlar, makine sektöründe somut olarak görülüyor. Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun (MAKFED) Makine İmalat Sektörü 2021 Raporu’nda sektördeki girişim sayısından, ciroya, istihdamdan, üretim ve katma değere kadar önemli veriler paylaşıldı. 2010 – 2020 yılları arasında sektörün 10 yıllık röntgenini çeken rapora göre makine sektöründe girişim sayısından Ar – Ge’ye kadar ciddi atılım gerçekleştirildi.
5 bin yeni girişim
Rapora göre; 2010 yılında Türkiye genelinde imalat sanayi alanında faaliyet gösteren 326 bin 925 firmadan 12 bini 895’i makine sektöründe bulunmaktayken, bu rakam 10 yıllık süreçte 17 bin 680’e ulaştı. 2020 yılında makinecilerin toplam imalat sanayi alanındaki firmalar içindeki payı yüzde 4,37 oldu.
En yüksek ciroya ulaşıldı
Firma sayısındaki artış makine sektörünün cirosuna da pozitif olarak yansıdı. MAKFED’in raporuna göre makine sanayinin 2010 yılındaki toplam cirosu 24 milyar 432 bin lira iken, bu rakam 2020’de 158 milyar 560 bin lira oldu. Makine sektörü, 2020 yılında imalat sanayinin toplam cirosunun yüzde 5,23’ünü oluşturdu. Bu oran ayrıca makine sanayisinin ulaştığı en yüksek pay oldu.
248 bin kişi istihdam ediliyor
Sektörde istihdam edilen sayısı da 10 yıllık süreç içerisinde ciddi artış gösterdi. 2010 yılında 154 bin 717 kişinin istihdam edildiği makine sektöründe, 10 yıllık süreç içerisinde en yüksek rakama 2018’de ulaşıldı. 2018 yılında 249 bin 779’a ulaşan istihdam sayısı, 2019 yılında azalmasının ardından 2020’de pandemiye rağmen yüzde 3,8 artışla 248 bine ulaştı. İmalat sanayi içerisinde makine sektörünün toplam istihdamı ise yüzde 5,9 olarak kayıtlara geçti.
Üretim değerlerinde rekor artış
Makine sektörünün 2010 – 2020 yılları arasında sergilediği başarılı performans üretim değerlerine de yansıdı. Makine sektörünün toplam üretim değeri 2019’a göre 2020’de yüzde 32,25 artarak 145 milyar 625 milyon lirayı buldu. 2010 yılına bakıldığında ise bu rakam ancak 22 milyar 458 milyon lira civarındaydı. Sektörün, toplam imalat sanayi üretim değeri içindeki payı ise 2020 yılında yüzde 5,14 ile en yüksek seviyesine ulaştı.
Sektörün katma değeri artıyor
Tüm bunlara paralel olarak makine sektöründeki hızlı büyüme, oluşturulan katma değerde de artışı beraberinde getirdi. 2010 yılında sektörün sağladığı katma değer 5 milyar 645 milyon lira iken sektörün, yıllar itibariyle daha yüksek katma değerli üretim gerçekleştirmesi ile makine sanayinin 2020 yılında oluşturduğu katma değerin toplam büyüklüğü 41 milyara ulaştı. Böylelikle sektörün imalat sanayi katma değeri içindeki payı 2020 yılında yüzde 7,03 oldu. Bu oran tarihin en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti.
Makine sektörü teşviklerle desteklendi
Makine sanayinin 2010 – 2020 yılları arasında aldığı yatırım teşvikleri de sektörün gelişmesine önemli katkı sağladı. 2010 yılında sektöre yönelim toplam 1 milyar 414 milyon tutarında 163 teşvik düzenlenirken, bu rakam 2020’de 973’e ulaştı. 2020 yılında düzenlenen toplam 963 teşvik belgesinin tutarı ise 9 milyar 920 milyon olarak kayıtlara geçti. Bu teşviklerden 246’sı yeni yatırım, 665’i tevsi ve 62’si diğer yatırımlar için düzenlendi.
Ar-Ge yatırımları hız kazandı
MAKFED’in raporuna göre makine sanayinde Ar – Ge yatırımları her geçen yıl artıyor. Buna göre makine sanayinde Ar – Ge harcamaları 2019’da bir önceki yıla kıyasla yüzde 21,1 artış göstererek 1 milyar 300 milyon liraya ulaştı. 2019 yılındaki Ar – Ge harcamalarının 1 milyar 200 milyon liraya yakın kısmı personel ağırlıklı cari harcamalar olurken, 89 milyon lirası ise ağırlıklı makine-teçhizat yatırım harcamalarından oldu. Bu dönemde sektördeki Ar – Ge çalışanı ise 8 bin 306’ya ulaştı. Ar – Ge personellerinden 5 bin 189’u uzman araştırmacı, 2 bin 473’ü ise teknisyen ve 644’ü ise teknisyenden oluştu.
Patent başvurularının yüzde 20’si makine sektöründen
Tüm bu gelişmeler ışığında makine sanayisinin yerli patent ve faydalı model başvurularında rekor seviyede artış gerçekleşti. Türk Patent Enstitüsü’nün 2018 verilerine göre makine sanayi tek başına imalat sanayisinde yerli patent ve faydalı model başvurularının yüzde 20’sini gerçekleştirdi.