AYDIN DAĞTEKİN
Türkiye Makina Federasyonu’nun (MAKFED) Aralık 2024’te yayımladığı Makine İmalat Sektörü Türkiye ve Dünya Değerlendirme Raporu’nun Makine Sektörü Dış Ticareti Temel Büyüklükleri başlıklı bölümünde, önemli veriler ve değerlendirmeler yer aldı. Rapordan öne çıkan notlar şöyle:
“Sektörde son yıllarda ihracat artış hızının gerilemesi, ithalat bağımlılığının azaltılmasının aciliyetini ortaya koymaktadır. 2024 yılında ithalatta yüzde 3,2’lik bir düşüş yaşanırken, ihracat sadece yüzde 1,5 artmıştır. Bu, ticaret dengesindeki açığın toparlanmasına yönelik bir sinyal olabilir. Ancak ithalat azalırken ihracat artış hızının düşük kalması, sektörün üretim kapasitesinde sınırlamalar yaşadığına veya dış talepte durgunluk olduğuna işaret edebilmektedir.
Sektör desteklenmeli
Makine sektörünün dış ticaret açığı genişlemeye devam etmekte olup, bu durum ithalata bağımlılığı azaltma ihtiyacını ortaya koymaktadır. İhracat artış hızı düşüş trendinde olup, katma değeri yüksek ürün üretimine odaklanarak bu eğilim tersine çevrilebilir. İthalat azalışı olumlu bir sinyal olsa da, sürdürülebilir olup olmadığı dikkatle izlenmelidir. İç üretim kapasitesini arttıracak yatırım politikalarına odaklanılması önerilmektedir.
Karşılama oranındaki iyileşme, ithalatın kontrol altına alınması halinde daha da geliştirilebilir. Sektörün gelecekteki büyümesi, dış ticaret açığını azaltacak ve ihracat kapasitesini arttıracak yapısal reformlara bağlıdır.
Makine ihracatı, toplam ihracat içinde istikrarlı bir paya sahip olsa da, diğer sektörlere göre ihracat büyüme hızının görece düşük olduğu görülmektedir. Bu gösterge, makine sektörünün ihracatta daha fazla desteklenmesi gerektiğine işaret edebilir. Makine ithalatı, Türkiye’nin toplam ithalatında yüksek bir paya sahiptir ve 2024’te bu oran yüzde 11,7 ile son 5 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştır.
Reformlara ihtiyaç var
Makine sektörünün ülke toplam ihracatından aldığı pay yüzde 10 seviyesine yaklaşmıştır ve sektör, Türkiye’nin dış ticaret performansında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, bu payın sürdürülebilir şekilde arttırılması için katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesi gereklidir.
Sektör ithalat bağımlılığını azaltamadığı gibi payı da artış göstermiştir. Bu durum; iç üretim kapasitesinin, verimliliğin ve teknoloji yatırımlarının yetersizliği ile fiyat rekabetinde zayıflığın yansıması olarak değerlendirilmektedir. Makine sektörü; Türkiye dış ticaretinde stratejik öneme sahip bir alan olarak, ithalat bağımlılığını azaltmaya yönelik reformlara ihtiyaç duymaktadır.”d