Son iki haftadır Türkiye’de kripto paralarla ilgili çok önemli gelişmeler oluyor. İlk olarak 16 Nisan’da TCMB “ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına dair yönetmeliği” yayınladı. 30 Nisan’da yürürlüğe girecek bu yönetmeliğe göre bundan böyle Türkiye’de ödemelerde doğrudan veya dolaylı bir şekilde kripto varlıklar kullanılmayacak. Bu kararın temel gerekçesi kripto varlıkların telafisi mümkün olmayan mağduriyetler yaratma ihtimalinin olması. TCMB’ye göre bu varlıkların herhangi bir düzenleme ve denetleme mekanizmasına sahip olmaması, merkezi bir muhatabının bulmaması, piyasa değerlerinin aşırı değişken olması, yasadışı faaliyetlerde sıklıkla kullanılıyor olmaları, kripto varlık cüzdanlarının çalınabilmesi ve sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz kullanılabilmeleri ve işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması gibi nedenlerle kripto varlıklar oldukça güvensiz. Kararın hemen ardından kararın ne kadar doğru olduğuna ilişkin alevli tartışmalar başladı. Piyasada büyük bir çoğunluk kararı eleştirdi. Tesla, Paypal, Mastercard gibi uluslararası şirketler kripto paraları ödeme aracı olarak kabul etmeye başlamışken bizde böyle bir karar alınmış olması doğru değildi, dünyadaki gidişata ayak uydurmak gerekti.
Daha bu tartışmaların üzerinden birkaç gün geçmedi ki kripto paralarla ilgili büyük bir fırtına kopuverdi. Thodex adlı kripto paraların alım-satımına aracılık eden Türkiye’nin ilk global kripto para borsasının sahibinin kullanıcıların yaklaşık 2,5 milyar dolar tutarındaki paralarını da alarak yurtdışına kaçtığı iddiaları piyasaya ulaştı. Bu haberin hemen ardından bir diğer kripto para işlem platformu Vebitcoin’de faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Goldexcoin’e de erişim sağlanamadığı ve bir diğer kripto para borsası Sistemkoin’in sitesine iki aydır ulaşılamadığı ortaya çıktı. Gelen haberlere göre ilk vurgunu yapan aslında Sistemkoin. Anlaşılan o ki TCMB’nin yukarıda belirttiği gibi kripto varlıklar büyük mağduriyetler yaratabiliyor. Bu açıdan TCMB’nin aldığı karar çok da yerinde gibi. Benim bu konudaki düşüncem, evet kripto para piyasası oldukça güvensiz bir piyasa. Ama kabul etmemiz gerekir ki böyle bir gerçeklik de var ve milyonlarca insan bu piyasaya girmiş durumda. Bu nedenle bu piyasayı yok varsaymak da doğru olmaz. Kanımca bu piyasalara yönelik yapılacak sıkı regülasyonlarla mağduriyetlerin önüne bir nebze de olsa geçmek mümkün olabilir.
Borsa Düşmeye
Devam Edecek mi?
BİST-100 Mart ayının sonlarında başlayan sert düşüşü sonrası bir türlü toparlanamadı. Geçen haftayı %4.47’lik kayıpla kapadı. Borsa neden toparlanamıyor? Bunun nedeni hem küresel hem yerel. Küresel nedenlere baktığımızda geçen hafta artan pandemi endişeleri ile birlikte azalan risk iştahı ile birlikte gelişmiş ülke borsalarında yaşanan kar satışları küresel havayı olumsuz etkileyen bir gelişme oldu. Fakat haftanın ikinci yarısında düzelen küresel havaya rağmen içerideki negatif durum, olumlu küresel fiyatlamanın önüne geçerek BİST-100’de önemli kayıplar yarattı.
Geçen hafta içerideki bu olumsuz havanın nedeni neydi? İçeride son birkaç haftadır Türkiye’de artan vaka sayıları, ölüm oranları BİST-100’ü aşağı yönlü baskılayan en önemli neden. Özellikle kısmi kapanmaya rağmen vaka sayılarının hala çok yüksek olması nedeniyle piyasalar tam kapanmayı olumsuz fiyatlamaya devam ediyor ve bu durum BİST-100’ü de olumsuz etkiliyor. Ayrıca Borsa İstanbul’da 3 halka arzın yapılmasıyla likiditenin azalması ve beklentilerden kötü gelen makroekonomik veriler de BİST-100’ü olumsuz etkileyen bir gelişmeler arasında. ABD ile Rusya arasındaki Ukrayna konusundaki gerginlik borsayı son iki haftadır olumsuz etkilerken bir de geçen hafta ABD’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkarması sonucu oluşan Türkiye-ABD ilişkileri ile ilgili olumsuz havanın fiyatlanmaya başlanması da endeksi baskılayan bir diğer önemli jeopolitik risk oldu.
BİST-100’ün teknik görünümüne baktığımızda son dönemlerde olduğu gibi bu hafta da bankacılık hisselerinden yoğun yabancı çıkışının endeksi olumsuz etkilediği görülüyor. Geçen hafta bankacılık hisselerinin yanı sıra endekse hep önemli güç veren sanayi hisselerinde de sert satışların olması endeksi olumsuz etkileyen bir diğer önemli gelişme oldu. Hem bankacılık hem de sınai tarafındaki satışlar BİST-100’deki toparlanmanın çok kolay olmayacağını gösteriyor. Tüm bu olumsuz gelişmeler sonucunda BİST-100 geçen hafta 1300 puana yani Mart 2020’de yakaladığımız yükseliş trendinin başladığı noktaya kadar geriledi. Bu seviyenin altına inmeler BİST-100’de yükseliş trendinin bittiği anlamına gelir. Anlayacağınız 1300 seviyesi endeks için önemli bir yol ayrımı. Endekste 1300 seviyesinin altına inmelerde 1260-1250 ana destek seviyesine ve hatta 1200’e kadar geri çekilmeler görülebilir. Yani 1300 altı kapanışlar BİST-100’de düşüşün hızlanması anlamına gelir ki bu durumda endekste toparlanma uzun zaman alabilir. 1300 üstü yukarı yönlü yükselişlerde kritik seviyeler 1360 ve 1385 düzeyi. 1300 üzeri bir endeks 1450 seviyelerine doğru yükselişi hızlandırabilir.
Peki bu hafta düşüş devam eder mi? Açıkçası şimdilik olumlu küresel risk iştahına rağmen iç tarafta endeksi yukarı çekecek bir hikaye yok. Bu açıdan BİST-100’ün seyri için bu hafta öncelikle vaka sayılarının seyri ile tam kapanma ihtimalinin takip edilmesi gerek. Ayrıca birkaç gündür kurdaki hızlı artışta bu hafta endeks üzerinde olumsuz etki yaratacak gibi görünüyor. Dışarıda da Türkiye-ABD ilişkileri ve ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin durumu BİST-100 için takip edilmeye devam edilmeli.