Türkiye’de ulaştırma araçlarının yaptığı her türlü kazayı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanlığı (UEİM) soruşturmaktadır. Bu merkezin başında daha önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde trafik konularına bakıp, bisiklet yollarıyla ilgilenen, jeodezi ve fotogrametri tahsili yapan ve bu göreve 2020’de atanan Mükremin Kara vardır.
Bakanlığın internet sitesine girdiğinizde bu birimin demir yolu, deniz, hava aracı ve karayollarındaki kazaları soruşturan bir Değerlendirme Heyeti bulunmaktadır.
Heyet şu isimlerden oluşmaktadır.
1- Mükremin KARA (Başkan)
2- Ahmet BULUT (Üye)
3- Feyzullah ARSLAN (Üye)
4- Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN (Üye)
5- Hasan NAİBOĞLU (Üye)
6- Dr. Tayfun ACARER (Üye)
7- Uygar ELMASTAŞI (Üye)
Görebildiğimiz kadarıyla bu heyet gemi, tren ve de uçak kazalarını inceleyerek raporlar hazırlıyor ve yayınlıyor. Heyet üyelerinin öz geçmişlerini bulamadığım için, kimin hangi konuda uzman olduğu gerçeğinden de uzağız. Örneğin; heyete uçak kazaları konusunda bir tek uzman varsa, diğerleri nasıl yorum yapıyorlar.
Kurul en çok deniz kazalarını, birçok tren kazasını, hava aracı kazalarını ve karayolu kazalarını inceleyerek raporlar yayınlamış. Çok iyi niyetli ve gayretli bir çalışma sergiliyor olabilirler Buna hiçbir itirazım yok. Bu merkez ve oluşturulan heyet deniz ve tren kazalarında ulusal ve uluslararası mevzuata uygun mudur hiç yorum yapamam. Ama uçak kazalarında veya yaygın adıyla kaza kırımlarda, kaza kırım heyeti kavramıyla bu merkezin işi örtüşmekte mı veya nasıl ayrışmaktadır.
Tabii bir de mahkemeler var ki, onların bilirkişilere dayanarak verdikleri bazı kararlar tartışma yaratıyor ve kamu vicdanını rencide ediyor. Örneğin, 2020 Sabiha Gökçen’de pistten çıkan uçağın kaptanının tutuklanması konusu gibi.
Uçak kazalarında görev yapan kurullar birçok ülkede bağımsız hareket eder.
Örneğin, ABD’de kısa adı NTSB olan Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kuruluşu (National Transport Safety Board) bana ve birçok kişiye göre tam bağımsızdır.
UEİM dediğimiz bu merkez Bakanlığa bağlı olduğu sürece bağımsızlığından nasıl ve ne kadar emin olabiliriz? Örneğin; uçak ve helikopter kazalarına ilk müdahale eden, nedenini, nasıl geliştiğini, meydana gelen hasarı ilk önce inceleyen, her havacılık biriminde (havaalanı, üs, teknik bakim merkezi) bulunan, yetkili kişilerden oluşan ve kaza mahallini ilk inceleyip rapor veren birim olan kaza kırım ekibinin görüşleri bu merkezin değerlendirme heyetiyle zıtlık arz ederse kim dikkate alınacak?
Bu konuda yeniden yapılanmaya giderek bağımsız bir kurul oluşturulması gerekli olsa gerek. Fakat, bazı şeyler söylendiği gibi kolay olmuyor. Kalıpları kırmak zor.
Mutlu yarınlar Türkiyem.