Kıymetli okurlar, hepimizin malumu üzerine enflasyon muhasebesi gerek mali müşavir meslek mensupları gerek şirketlerin muhasebe departmanları gerekse finansal tablo kullanıcıları açısından son dönemin en önemli konu başlıklarından biri haline gelmiştir. Finansal tabloların parasal olmayan kıymetleri üzerinden enflasyon nispetinde değer güncellemesi olarak tanımlanabilecek olan enflasyon düzeltmesi pek tabi ki beraberinde bir çok vergi mevzuatı açısından soru işareti getirmektedir.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı E-11395140-105[VUK-3-2730]-531739 sayılı özelgesi ile şirketin iflas sürecinde olduğundan bahisle 31/12/2023 tarihli bilançonuzda enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunuzun bulunup bulunmadığı hakkında görüş bildirmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun; - 162 nci maddesinde,
"Tasfiye ve iflas hallerinde, mükellefiyet vergi ile ilgili muamelelerin tamamen sona ermesine kadar devam eder. ...", - Mükerrer 298 inci maddesinde, "A) Malî tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler aşağıdaki hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur. 1. Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer.
Düzeltme sonucu bulunan tutarlar, izleyen dönemde enflasyon düzeltmesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, izleyen dönemin başlangıç değerleri olarak dikkate alınır." Hükmü yer almaktadır.
555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "2023 hesap döneminden sonra işi bırakma, tasfiye, devir, birleşme, nev'i değiştirme hallerinde 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi" başlıklı 28 inci maddesinde, "(1) 213 sayılı Kanunun geçici 33 üncü maddesinde, şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi öngörülmüştür. Diğer taraftan, süreklilik arz eden ve düzeltme işlemine ilişkin ana esaslar, aynı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında yer almaktadır. Buna göre, şartların gerçekleşmesine bağlı olarak, mükellefler 2024 hesap dönemine ait düzeltme işlemlerini, farklı bir düzenleme olmaması kaydıyla, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan düzeltilmiş değerler üzerinden yapacaklardır.” Hükmüne yer vermektedir.
Ayrıca, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda iflas kararı, ticaret şirketleri için bir sona erme sebebi olarak düzenlenmiş olup, iflas kararı verilen bir şirket tasfiye aşamasına girmekte ve tasfiye sonlanana kadar tüzel kişiliğini korumaktadır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, iflas sürecinin 2023 hesap döneminden sonra da devam etmesi nedeniyle, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerektiği yönünde görüş bildirilmiştir.
Kıymetli okurlar, pek tabi ki mali idare kanun ve nizam ölçütünde mali konularda görüş bildirebilmekte ve hükümleri yorumlayabilmektedir. Lakin unutulmamalıdır ki bir şirket için en istenmeyecek ihtimal olan iflas durumu bir çok tüzel kişinin hareket kabiliyetini kısıtlamakta ve yönetim organlarının karar verme ve uygulama yapma yetisini etkilemektedir. Bu minvalde iflas halinde bir şirketin enflasyon muhasebesi gibi çok sancılı bir yükümlülüğü yapabilme yetisinin olup olamayacağınızı da takdirlerinize bırakıyorum.