Öncelikle şunu belirtmeliyim, 2001-2003 döneminde Türkiye Hazır Beton Birliğinin (THBB) başkanlığını yapmıştım. Adım adım örgütünü büyüten THBB, 2023 yılında tüm üyeleri ile 105 milyon metreküp hazır beton üretim ve satışı yapmıştır. Bu üretimi 1.114 santralde gerçekleştirmiş, 18.500 transmikserle sevk etmiş, inşaatın gerektirdiği dönemde 3.600 beton pompası kullanılmıştır.
THBB aynı zamanda, Avrupa Hazır Beton Birliğinde (ERMCO) ülkemizi temsil eden üyedir. Bu ve daha pek çok ayrıntıyı içeren çok detaylı bir sektör raporu THBB tarafından hazırlanmış ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Ülkemiz çok riskli bir deprem kuşağında bulunmaktadır. 1999’da Marmara Bölgesi'nde oluşan ve 20.000'in üzerinde can kaybına ve yıkıma uğrayan ülkemizde, 2023 yılı Şubat ayında çok daha fazla ölüme (son tespitlere göre resmi rakam 53.500 kişi) neden olan bir depremi daha yaşadık. 11 ilimizi kapsayan bu depremde ölü sayısı henüz kesinleşememiş, maddi hasarın milyarlarca doları bulacağı söylenmektedir.
THBB’nin hazırladığı sektör raporunun bazı bölümlerini sizlerle paylaşmak istiyorum.
TÜRKİYE EKONOMİSİ
1- Ülkemiz ekonomisi 2023 yılında %4,5 oranında büyüme göstermiştir. 2023 yılı büyümesi, 2021 ve 2022 yıllarının gerisinde kalmıştır.
2- 2024 yılında çeşitli kurumlara göre Türkiye ekonomisinin ortalama yüzde 3,1 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.
3- 2023 yılının ikinci yarısında Merkez Bankası Politika Faiz Oranları 7 kez arttırılarak son 20 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 42,5'e yükselmiştir. 2024 yılı Nisan ayında bu oran yüzde 50 olarak belirlenmiştir.
4- Cari açıktaki son dönemdeki olumlu seyir ekonominin yumuşak karnı olan döviz dengesi açısından olumlu bir gelişmedir.
5- Türkiye'nin Risk Primi’nin (CDS) 300'ün altına gerilemesi, Merkez Bankası'nın brüt rezervlerinin yükselişi ile birlikte kredi büyümesindeki yavaşlama, tüketim malı ithalatındaki yavaşlama, Türkiye ekonomisi açısından yumuşak inişi mümkün kılabilecektir.
İNŞAAT SEKTÖRÜ
1- 2011-2017 yılları arasında sektör, bileşik yıllık yüzde 10 büyürken; 2018-2022 yılları arasında sürekli küçülmüştür.
2- 2023 yılının Aralık ayında yıllık bazda İnşaat Maliyet Endeks değişimi yüzde 67 ile, yüzde 44 olan ÜFE’nin üzerinde gerçekleşmiştir.
3- Konut satış verilerinin TÜİK tarafından paylaşılmaya başlandığı 2013 yılından beri en düşük ilk el konut satışı, en düşük ipotekli konut satışı adedi ve en düşük ipotekli konut oranı 2023 yılında gerçekleşmiştir.
4- İlk el, ikinci el ve toplam satışlar tüm bölgelerde önceki yıla oranla düşüş göstermiştir.
5- 2023 yılında yabancılara konut satışı son 5 yılın en düşük seviyesine düşmüştür.
6- Yabancılara konut satış oranı yüzde 2,9 olarak gerçekleşmiştir. Antalya, İstanbul, Mersin ilk 3 sırada yer alan iller olmuştur.
7-2023’ün ilk yarısında ortalama yüzde 1,5 seviyelerindeki konut kredi faizi daha sonra yükselerek yılı yaklaşık iki katı bir seviye olan yüzde 2,97 ile kapatmıştı.
8- Yılın ikinci yarısında konut kredisi hacminin düşmesi krediye erişimin giderek zorlaştığını göstermektedir.
9- 2023 yılında yeni konutlardaki fiyat artışı yüzde 80 olmuştur.
10- 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 13,6'lık bir artışla 165,8 milyon m2’lik Yapı Ruhsatı alınmış, Yapı Kullanma İzin Belgesi’nde ise aynı dönemler kapsamında yüzde 16,8'lik bir düşüş görülmüştür.
11- 2013-2023 yılları arası dönemde 1,9 milyonu aşan konut stoku oluşmuştur.
12- 2023 yılının son çeyreğinde inşaat sektöründe istihdam son 5 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştır. Sektörel olarak 2 milyon civarında olan istihdam, toplam istihdamın yüzde 6,6'sını oluşturmaktadır.
13- 2023 yılında Türkiye genelinde 137.730 şirket kurulmuş ve 26.952 şirket kapanmıştır. Kurulan şirketlerin yüzde 14'ü, kapanan şirketlerin yüzde 12'si inşaat şirketleridir.