Yalan haberi kasıtlı olarak üretme ve yayma eyleminin (dezenformasyon), birey ve toplum iradesini ipotek altına alan ve vatandaşların gerçek bilgiye ulaşma hakkını engelleyen ciddi bir tehdit haline geldiği aşikardır. Bu tehdit, aynı zamanda çeşitli özgürlükleri istismar etmek suretiyle başta ifade özgürlüğü ve haber alma özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasını engellemeye yöneliktir.
Gelişen teknoloji ile birlikte dezenformasyonun vardığı nokta, temel hak ve özgürlükleri korumak adına bu tehditle mücadele etmeyi zorunlu kılmıştır.1Üstte belirtilen gerekçe ile düzenlenen, 7418 sayılı Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kısaca “Kanun”) Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilerek,18 Ekim 2022 Tarih ve 31987 Sayılı Resmi G
azete’de yayımlanmıştır. Kanun’un “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçuna ilişkin 29 uncu madde hükümleri yayımı tarihi olan 18.10.2022’de yürürlüğe girmiştir.Bu Kanun’un amacı, basın özgürlüğü ve bu özgürlüğün kullanımı ile basın kartına ilişkin usul ve esasları belirlemektir (m.1). Kanun’un 29 uncu maddesiyle, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na 217’nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.“ Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma
MADDE 217/A- (1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.(2) Fail, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hâlinde, birinci fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.”Söz konusu üstteki maddeyle; sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymak suç olarak düzenlenmektedir. Fiilin, “kamu barışını bozmaya” elverişli olması aranarak, bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra “dezenformasyon” olarak nitelendirilen bu fiillerin, kişilerin bireysel kanaatlerini açıklama veya haber verme haklarıyla karıştırılmaması için fiilin, halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle gerçekleştirilmesi ilave bir unsur olarak aranmaktadır. Belirtmek gerekir ki, dezenformasyona konu içerik, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili doğrudan asılsız bir bilgi olabileceği gibi tahrif edilmiş bir bilgi de olabilecektir. Kamu barışına yönelik suçlar kapsamında ihdas edilen bu suçun, Bölümde yer alan diğer suçlardan daha farklı bir alanı düzenlediğine şüphe bulunmamaktadır. Ayrıca suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hali, cezada artırım sebebi olarak öngörülmektedir.2Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçunun oluşabilmesi için aşağıda belirtilen unsurların birlikte varlığı aranır:
1- Gerçeğe aykırı bir bilginin haber niteliğinde olması,
2 - Fiilin, halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle (kastıyla) gerçekleştirilmesi,
3 - Konu içeriğinin, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili doğrudan asılsız bir bilgi olması veya tahrif edilmiş bir bilgi olması,
4 - Kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymak.
Cezada artırım sebebi olarak aranan suçun ek unsuru ise; failin, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi. Ailelerinizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.
Not: Amasra’da maden ocağında meydana gelen grizu patlaması sonucu, Türkiye’yi sarsan olayda yaşamını yitiren 41 madenciye Allah’tan rahmet ve yakınları ile milletimize başsağlığı, yaralı 11 madenciye de acil şifalar dileriz. Yürekten dileğimiz; bu tür olayların bir daha yaşanmaması ve bu konuda gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin gecikmeksizin alınmasıdır.
1 7418 sayılı Kanun m.29 Genel Gerekçesi
2 7418 sayılı Kanun m.29 Gerekçesi