Geçen haftaki yazıma devam ediyorum.
20. yüzyıla kadar çayla çok haşır neşir olmamışız. 1900'lü yıllarda Karadeniz'in özellikle Rize ilinde çay üretiminin mümkün olduğu gözlemlenmiştir. 1924 yılında devlet tarafından Rize'de çay yetiştirilmesi konusunda bir yasa çıkarılmıştır. 1930'lara gelindiğinde Gürcistan'dan alınan 70 ton siyah çay tohumu ekilmiş ve Rize'nin bir çay bölgesi olması sağlanmıştır. Dönem dönem meydana gelen düzenlemeler sonucu dünyada en yüksek miktarda çay üretimi gerçekleştiren ilk 5 ülke arasında yerimizi aldık.
Günümüzde çay kültürü nasıldır?
Atatürk'ün teşvikleri ve bölgesel kalkınmanın sağlanması ile birlikte Türkiye artık çay konusunda dünyada hatırı sayılır bir noktaya gelmiştir. Bunun nedeni yalnızca üretim miktarı değil aynı zamanda ülkemizde çay içme oranının da oldukça yüksek olmasıdır. Türkiye, çayın gelişmesine öncülük eden İngiltere'nin de önünde, kişi başına en çok çay tüketen ülkedir.
Bugün çay Türkiye'de günün her öğünü içilen ve özellikle içine asiditesini değiştirebilecek herhangi bir ek katkı olmadan tüketilen bir içecektir. Çay, demlilik oranlarına göre farklı isimler alır, açık veya koyu gibi. Bunun yanı sıra toz şeker ya da kıtlama şeker (kesme şeker) türleriyle de tüketilir.
Almanya'ya yaptığım bir iş ziyaretinde bir Türk lokantasında yemek yerken içeriye iki genç kız girdi. Garsona çay getirmesini söylediler. Çaylarını içip gittiler. Garsona “Kim bunlar?” diye sordum. Rus olduklarını, o kasabaya eğitim için geldiklerini söyledi. Her akşam eğitim yerinde yemeklerini yedikten sonra sırf çay içmek için lokantalarına geldiklerini söyledi. Çay ve Rusya uzun yıllardır birbirine aşinadır. Bilindiği gibi semaver de bize Rusya'dan gelmiştir.
Biraz da istatistiksel bilgi paylaşalım. Dünya çay üretiminin yüzde 86'sı Asya'dadır. 2021 yılı verilerine göre dünyada çay üretim alanları 5,2 milyon hektara ulaşmıştır. Yaş çay üretimi de 28,2 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Genel olarak baktığımızda, 2021 yılında, Çin'de 13,7 milyon ton, Hindistan'da 5,5 milyon ton, Kenya’da 2,3 milyon ton, Türkiye'de 1,4 milyon ton, Sri Lanka’da 1,3 milyon ton yaş çay üretimi yapıldı.
Yıllık kişi başına çay tüketiminde Türkiye 3,5 kilogramla 1. sırada yer alıyor. Türkiye'yi İrlanda, İngiltere, İran, Pakistan ve Rusya izliyor.
Çayınıza afiyet olsun…