BUMİAD ve çevre düzeni planı'na katkı -2-

Konut Alanları ile ilgili bölümden sonra, diğer bölümlerdeki önemli başlıklar şöyle:
2-SİT ALANLARI
A. Doğal Sit Alanları
Bursa Ovası 1930’lu yıllarda 39 milyon 200 bin hektar araziydi. Önemli bir kısmı bataklıktı. Bu bataklıkları kurutmak için Ana Kanal, Alman Kanalı ve Cenup Kanalı olarak 3 kanal açıldı ve ova verimli hale getirildi. Aradan 90 yıl geçti ancak bu süre içinde ovayı koruyamadığımız gibi; yapılaşmanın baskısı ve köylünün tarımı bırakması sonucunda ovanın tarım yapılan bölümü epey küçüldü. Ovaya inşaat yasağı vardı ama; denetim yetersizliğinden dolayı sonuç alınamadı.
Bu konuda yapılan çalışmada; 1984 ve 2020 yıllarında ovadaki yapılaşma karşılaştırılmıştır. 1984 yılında yapılaşma nedeniyle kaybedilen tarım alanı 19,911 milyon metrekare ve oran %6,7’dir. 2020 yılında ise kaybedilen alan 115,290 milyon metrekareye çıkmış, oran ise %37 olmuştur. Bu şekilde gidilirse 2040 yılında Bursa Ovası kalmayacaktır.
Öneriler:
Bursa Büyükşehir Belediyesi, uzun vadeli planlamalarla ovadaki mülkiyetleri parça parça elde etmelidir. Takas ve kamulaştırma yöntemleri kullanılmalıdır. Gerekli finansman; Bursa yakın çevresinde planlanacak yeni konut alanlarından elde edilecek gelirle sağlanmalıdır. 1990’lı yıllarda benzer yöntemlerle Bursa’ya kazandırılan Soğanlı Botanik Parkı (400.000 metrekare) ve Bursa Hayvanat Bahçesi (200.000 metrekare) önemli uygulama örnekleridir.
Uludağ, kapsamlı olarak ele alınmalı; ulaşım turizm, konaklama, endemik bitkileri ve yeşil örtünün korunması, dağ köyleri çevresindeki kaçak yapılaşmanın önlenmesi sağlanmalı, gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Bu kapsamda; Alaçam bölgesi planlama çalışmaları için, planda yönlendirici ifadeler bulunmalıdır. ,
B. Arkeolojik Sit Alanları
Kios Antik Kenti, Bursa Tümülüsü, Gölyazı Beldesi Adaları, Ilıpınar Höyüğü, Çakırca Höyüğü, Hanrianoi, Herakles Kaya Kabartmaları, Çiçekli Höyüğü, Apameia Mryleia Antik Kenti, Tepecik Höyüğü, Dörttepeler Tümülüsü, Menteşe Höyüğü, Çardak Höyüğü, Yenişehir Höyüğü, Yenişehir II. Üveciktepe Höyüğü, Arpa Tepe Höyüğü, Sadağı Ilıcası, Üvecik Höyüğü, Roma Tiyatrosu, Yolağzı Höyüğü, Cuma Tepe Höyüğü, Avdancık Mağarası, Gökdere Mevkii, Ziraat Parkı Mevkii, Gedelek, Keramet, Şirinevler, Gümüştepe, Hacıvat, Çınarönü mahalle ve köyleri... Bu yerler Bursa’ya tarihsel katkı veren alanlardır.
Bunları korumalı, yakın çevreleri ile düzenlemeler yapmak ve gelecek nesillere aktarmak için 1/100,000’lik planda gerekli ifadeler ve yönlendirmeler yer almalıdır.
C. Kentsel Sit Alanları
Yakın dönemde çalışmaları başlatılan; Hanlar Bölgesi’nin kent dokusunun içinde sıkışıp kalmış halinden kurtarılıp gün yüzüne çıkarılması çalışmaları önemli bir gelişmedir. Bunun sonuçlanması durumunda Bursa Kent Merkezi yeni bir yüz kazanacaktır. Bunun gibi iyileştirme çalışmaları ile; kent merkezinde yok olmakla karşı karşıya olan değerlerin yeni işlevler katılarak yaşar hale getirilmesi sağlanacaktır. Irgandı Köprüsü, buna özel bir örnektir.
3- SANAYİ VE TEKNOLOJİ ALANLARI
2015 yılında Büyükşehir Belediyesi Çevre Dairesi Başkanlığı’nın yaptığı envanter çalışmasında; Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) dışında kente dağılmış 1. Sınıf Gayri Sıhhi Müessese (GSM) olan 1968 fabrika tespit edilmiştir. Sanayi Bakanlığı’nın verilerine göre OSB’lerdeki doluluk oranı %68’dir. OSBÜK 2020 raporu, tüm OSB’lerde 905 sanayi arazisi kaldığını göstermektedir. Bu parsellerin bir kısmının tahsisleri yapılmış ancak henüz fabrika yapılmamıştır. Önümüzdeki 20 yılın ihtiyacını karşılayacak sanayi alanları planda yer almalıdır.
Bursa’nın geleceğini etkileyecek önemli bir konu da Gemlik’te kurulacak yeni Otomobil Fabrikası’dır. Bu tesis; yan sanayi alanları, bölgeye yerleşecek ek nüfus ve ilave trafik yüklerinin planlanmasını gerektirmektedir. Gemlik Körfezi’nden geçen Fay Hattı nedeniyle Gemlik ilçesinin taşınmasının bile düşünüldüğü bir zamanda konu daha da önem kazanmaktadır.
Konuya; diğer faktörlerle birlikte devam edeceğim. Planlama önemli, bilimsel analiz daha da önemlidir.