Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) 24.6.2022 tarih ve 10250 sayılı kararını 26.6.2022 tarihli epey detaylı bir basın açıklaması ile kamuoyunun bilgisine sunmuş, daha sonra 07.07.2022 tarih ve 10265 sayılı bir kararla, anlaşılamayan konularda açıklamalarda bulunmuştur. Söz konusu karara göre:
I. Bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki şirketlerden bağımsız denetime tabi olanların:
a. Kredi başvurusu yaptıkları tarih itibariyle yabancı para (YP) nakdi varlıkları TL. karşılığı 15 milyon TL’nin üstünde ise ve
b. Bu şirketlerin YP nakdi varlıklarının VUK ve ilgili düzenlemeleri uyarınca düzenlenip vergi dairesine sunulmuş olan (geçici vergi dönemleri dahil) son güncel finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son bir yıllık net satış hasılatından büyük olanın %10’unu aşıyorsa
Bu şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacaktır.
Şirketlerin YP nakdi varlıkları nelerdir?
1. Altın dahil efektif döviz
2. Bankalardaki YP mevduatı
3. T.C tarafından ihraç edilen eurobondlar dışında kalan, yurtiçi veya yurtdışı şirketlerce çıkarılan menkul kıymet ve hisse senetleri varlıkları
4. Altın veya dövize endeksli, ya da bunlara ilişkin endeksleri takip eden borsa yatırım fonu katılma payları
5. Yurtdışı yerleşiklerle yapılan YP cinsinden ters repo işlemleri
6. Bankalarla yapılan swap işlemleri kapsamında spotta TL temin etmek üzere bankalara (altın dahil) döviz olarak verilen YP varlıklarıdır.
II. Bankalarla şirketler arasında yapılan swap işlemlerinde spotta (altın dahil) döviz verip TL borçlanılan tutarlar da TL cinsinden nakdi kredi sayılır.
III. KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama zorunda olan şirketlere:
a. I (Birinci) maddeye göre değerleme, KGK kararlarına göre yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş konsolide tablolar üzerinden fakat şirketin yurt dışı bağlı ortaklık ve iştirakleri dahil edilmeden yapılacaktır.
b. Ancak bankalar ve finansal kuruluşlar dışında kalan konsolidasyona tabi yurt içindeki bağlı ortaklıkları ve iştirakleri hesaplamaya dahil edilecektir.
c. Bu çalışmaya göre ana ortaklık TL kredi kullandırılmasına uygun değilse, yalnızca ana ortaklık için kredi sınırlaması uygulanır. Diğerlerine kullandırılacak krediler için hesaplamalar ayrı ayrı yapılacaktır.
Son BDDK kararı görüldüğü gibi yumuşatılmıştır. Aksi takdirde şirketlerin faaliyetlerinde aksamalar olacak ve ülke ekonomisinde büyük zararlar meydana gelecekti. Böyle bir yumuşatıcı karar bana göre iyi olmuştur.
IV. Kredi sınırlandırmasına istisna olarak YP cinsinden kredi kullanamayan şirketler, bankaya kredi başvurusunda bulunduğu tarihten itibaren 3 aylık dönem içinde
a. YP net pozisyon açığı olduğunu ve tutarını beyan etmeleri şartıyla
b. Yalnızca başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki, söz konusu beyan edilen pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere
c. TL. cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilmesine
d. Söz konusu beyandaki pozisyon açığının doğruluğu YMM tarafından onaylanarak bankaya belgelendirilmesi kabul edilmiştir.
V. Başlangıç tarihi 30.06.2022 sayılarak KMH ve rotatif krediler, kurumsal kredi kartları toplam kredi bakiyesi başlangıç kabul edilecektir. Her ay sonu bakiyelerindeki artış yeni kullandırım olarak kabul edilecek ve kredi kullandırım sınırlamalarına yönelik kontroller yapılarak, gerekli bilgi ve belgeler temin edilecektir.
VI. Kredi kullanan şirketin
*.YP nakit varlıklarının TL karşılığı 15 milyon lirayı aşmıyorsa,
*.TL karşılığı 15 milyon lirayı aşsa bile finansal tablolardaki aktif toplamı veya son bir yıllık net satış hasılatından büyük olanının %10’unu geçmiyorsa,
*. Sınırlamalara takılsa ve kredi kullanması mümkün olmasa bile yalnızca kredi başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki YP net pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere yeni kredi kullanımında bulunabilir.
Burada belirtilen sınırlamalar ve kurallar her 3 ayda bir kontrol edilecek. Bu şartlara uyulup uyulmadığı bağımsız denetim kuruluşlarınca ya da YMM’lerce onaylanmak suretiyle teyit edilecektir.
VII. Bağımsız denetim yükümlülüğü 2022 yılı sonunda başlayacak şirketler kısıtlamalara tabi olmayacaktır.
VII. Banka, kredi alma veya almama konusunda herhangi bir şüpheye düştüğü takdirde, SMMM, YMM veya bağımsız denetim kuruluşunca onaylı bir belge getirilmesi için bir (1) aylık bir süre tanıyacak ve gelen rapora göre hareket edecektir.
IX. Kurumsal kredi kartları ile kullandırılan krediler, DBS vasıtasıyla nakde dönüşen krediler, üçüncü şahıslara ödeme garantisi ve tedarikçi finansman kredileri, tazmin edilen TL. gayrinakdi kredi bedelleri, yeniden yapılandırılan veya yeniden yapılandırma kapsamında kullandırılan krediler bu kararın uygulanmasından muaf tutulmuştur.
X. Muaf tutulmayan kredileri, bankaların yurtdışı şubeleri kanalıyla yurt içinde kullandırması halinde kredi kısıtlandırmasına tabi olacaktır.
XI. Finansal kiralama, faktöring ve finansman kuruluşları da 01.08.2022 den itibaren yaptıkları işlemlerde kredi kısıtlamasına tabi olacaklardır.
XII. YP nakdi varlık hesaplamasında T.C Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılacaktır.
Bu açıklamalardan sonra kredi kısıtlaması daha anlaşılır hale gelmiştir.